Geen producten in de winkelwagen.
Niemand loopt graag te koop met een drankprobleem. Sinds kort kun je er anoniem van afkomen, met dank aan de site alcoholdebaas.nl. Vooral vrouwen en hoger opgeleide drinkers maken gebruik van de online therapie.
“De laatste twee jaar dronk ik dagelijks tussen de zes en tien glazen wijn. Als ik thuis kwam trok ik een fles open, en als een fles bij mij open is moet hij leeg. Was ik gestrest, dan ging er een tweede fles doorheen. Ik dacht de hele dag aan drank. Waar en wanneer ga ik drank halen? Hoeveel zal ik vanavond gaan drinken? Ondanks het alcoholgebruik had ik mijn leven goed op orde, maar weinig mensen wisten dat ik dronk. Ik verscheen niet met drankadem op mijn werk, hooguit met een duffe kop. Ik heb een verantwoordelijke baan, er zijn productieafspraken die ik moet halen en waar ik op beoordeeld word. Die beoordelingen waren altijd goed. Wel merkte ik dat ik er steeds slechter tegen kon. Als ik gedronken heb, val ik in slaap. Dan moet je me niet wakker maken, want dan ga ik naar doen. Toen mijn puberende dochter mij toch een keer wakker schudde, ben ik vreselijk uitgevallen. ‘Waar ben ik mee bezig’, dacht ik.”
Het drankgebruik van Denise (45), manager in de zorg, is niet uniek. Volgens het Trimbos-instituut drinkt ruim een miljoen Nederlanders meer dan acht glazen alcohol per dag. Slechts drie procent van die groep ‘problematische drinkers’ komt in aanraking met verslavingszorg, de rest drinkt ongestoord verder. Dat zijn niet allemaal swiebertjes die met een fles port in een portiek liggen, maar ook hoger opgeleiden met een verantwoordelijke baan. Vier procent van de drinkende werkenden begint zelfs al vlak voor of tijdens het werk met drinken, twaalf procent zet het regelmatig meteen na werktijd op een zuipen.
Rotwoord
Juist voor mensen met een goede baan is de drempel om naar een hulpverlener te stappen hoog. Voor je het weet sta je te boek als alcoholist. Voor die mensen is er nu www.alcoholdebaas.nl, de eerste internetbehandeling van alcoholverslaving. Het initiatief van Tactus, een instelling voor verslavingszorg in Oost-Nederland, lijkt een succes. Sinds de site in maart van start ging, hebben honderden mensen zich gemeld. In ongeveer drie maanden tijd proberen de behandelaars van Tactus het drankgebruik van de deelnemers omlaag te schroeven. Alle contacten gaan per mail. Deelnemers krijgen een ‘dossier’ op de site van Tactus waar alleen de deelnemer en zijn hulpverlener bij kunnen. Wat opvalt, is dat er in vergelijking met gewone, face to face behandelingen, twee keer zo veel vrouwen en werkenden deelnemen. Bovendien is meer dan vijftig procent van de deelnemers hoger opgeleid, tegenover vijftien procent bij reguliere behandelingen.
“We kunnen slechts gissen waarom dat zo is,” zegt Heleen Westendorp, programmaleider van alcoholdebaas.nl. “Mogelijk dat deze groep zichzelf niet als alcoholist ziet. Alcoholist is een rotwoord, je denkt al snel aan iemand die in het park op een bankje ligt. Gemiddeld wachten mensen met een drankprobleem zeven jaar voordat ze hulp zoeken, tegen die tijd zijn de problemen fors. Met onze site bereiken we mensen waarschijnlijk vroeger in hun ‘verslavingscarrière’.”
“Het klassieke beeld van de alcoholist is dat van iemand die afkomstig is uit de lagere klasse,” zegt Hoogleraar verslavingszorg Wim van den Brink. “Dat is onjuist. Wel is het zo dat het merendeel van de cliënten bij de reguliere hulpverlening geen werk heeft. Mensen met een goede baan melden zich wellicht minder snel, ze hebben meer te verliezen. Als een online behandeling een andere populatie weet te bereiken, dan is dat goed.” Van den Brink wil geen voorbarige conclusies trekken uit de resultaten van alcoholdebaas. Hij benadrukt dat driekwart van de mensen met een alcoholprobleem na een aantal jaar zonder professionele hulp matigt of stopt. Alleen de zware gevallen melden zich bij de verslavingszorg. “Misschien dat de deelnemers aan de online behandeling ook zonder tussenkomst van een behandelaar van hun problemen af zouden komen.” Van den Brink verwacht niet dat internettherapie gewone behandelingen overbodig maakt, wel kan het een welkome aanvulling zijn op het bestaande aanbod.
Beetje minder
Wie zich aanmeldt bij alcoholdebaas.nl, moet eerst een aantal vragen beantwoorden over drankgebruik, gezondheid en de redenen om te drinken. Zo krijgen de cybertherapeuten van Tactus een beeld van de problemen en de ernst van de drinkgewoonte. Iemand die honderd glazen per week achterover tikt en zelfmoordneigingen heeft, vraagt om een ander soort ‘interventie’ dan de gezelligheidsdrinker die net iets te vaak een flesje bordeaux ontkurkt tijdens het avondeten. Ook is het van belang om te weten of een deelnemer wel eens een delirium heeft gehad, aan andere middelen verslaafd is geweest of lichamelijke klachten heeft. Na deze intake wordt de deelnemers gevraagd om een ‘dagboek’ bij te houden van hun drankgebruik. Als de klachten te ernstig zijn, wordt geprobeerd de deelnemer door te verwijzen naar een face to face behandeling of naar de huisarts.
In het tweede deel van de behandeling stellen de therapeuten samen met de cliënten een doel vast. Dat moeten concrete, verantwoorde en haalbare doelen zijn, vindt Westendorp: “Een ‘beetje minder’ is te vaag. Als iemand van honderd glazen per week naar tachtig glazen wil minderen is dat niet verantwoord en waarschijnlijk niet haalbaar. Veel mensen die bij ons komen hebben vaker tevergeefs geprobeerd om te stoppen. We willen ze niet nóg een teleurstelling geven.”
Een online behandeling is gegarandeerd anoniem. Deelnemers zijn soms alleen bekend onder pseudoniem. Zo is behandelaar Bert van Laar al enige weken aan het mailen met ‘Ouwe5’, een oudere ondernemer die sinds de jaren zeventig acht glazen per dag drinkt. Eerst maar wat vitamine B1 slikken om geheugenschade te voorkomen, adviseert Van Laar. Ook voor Denise was de anonimiteit de reden om voor een online behandeling te kiezen: “Ik wilde al langer iets aan mijn drankgebruik doen, maar omdat ik zelf in de hulpverlening werk, zag ik niets in een gewone therapie. Het is een klein wereldje, als zoiets bekend wordt kan het tegen je werken bij een sollicitatie. Mijn huisarts wilde ik het niet vertellen, dat is een zakelijk type, niet iemand waar ik met een emotioneel verhaal naartoe ga.”
Drankdagboek
Ondernemer Dick (50) behoorde tot de eerste groep cliënten van alcoholdebaas. Hoewel hij al een aantal weken klaar is met de behandeling, houdt hij nog steeds zorgvuldig zijn drankdagboek (‘alcoholschrift’) bij. Dick: “Ik omschrijf de situaties waarin ik moeilijk weerstand kan bieden tegen de verleiding. Tot nu toe gaat het goed. De laatste tijd zijn er op mijn werk en in mijn privé-leven spannende momenten geweest. Vroeger had ik gezegd: ‘de groeten, ik ga even doorzakken. Nu neem ik een glas water. Door het bijhouden van het alcoholschrift en de feedback van Tactus werd ik mij er steeds meer van bewust dat ik, en niets of niemand anders, de regie voer over mijn leven.”
De deelnemers aan de internetbehandeling drinken gemiddeld tussen vijftig en zestig glazen per week, met uitschieters naar boven de honderd. De twintig glazen van Dick steken daar schril bij af. Het is nauwelijks meer dan het maximum van vijftien glazen dat volgens Tactus voor mannen nog verantwoord is. Toch vindt Dick dat hij een probleem had: “Ik dronk op momenten waarop ik extra kwetsbaar was, het was allang geen gezellig drinken meer. Steeds dronk ik als ik doordeweeks om een uur of zes vermoeid thuiskwam van mijn werk eerst drie flesjes bier. Het is niet goed wanneer je moet drinken om de omslag van werk naar thuissituatie aan te kunnen. Ik zat dan wel niet met een kater op kantoor, maar alcohol speelde wel een belangrijke rol in mijn leven. Ik had mijzelf niet goed in de hand. Mijn vrouw kan genieten van een enkel glaasje, bij mij is het nooit genoeg. In het verleden heb ik meerdere keren onverantwoorde risico’s genomen. In Schotland ben ik na pubbezoek met vijf dubbele whisky’s achter mijn kiezen in de auto gestapt voor een nachtelijke rit. Het is een wonder dat ik dat heb overleefd.”
In overleg met de behandelaar van Tactus besloot Dick de twintig glazen af te bouwen tot maximaal twaalf. Het kostte hem verrassend weinig moeite: “Ik ben tot de ontdekking gekomen dat ik wel degelijk in staat ben om te genieten van één glas. Laatst dronk ik na een dag klussen met mijn vrouw een glas port. Daar heb ik druif voor druif van genoten. Ik drink nu al een maand niet meer dan vijf glazen per week. Alleen omdat het lekker is, en niet met als excuus dat ik het verdiend heb.” Dick wil zijn sobere drinkpatroon tenminste tot het eind van het jaar volhouden. De kerstvakantie wordt lastig, verwacht hij. “Ik sluit niet uit dat ik mezelf dan een keer laat gaan, maar ik voel me nu zeker genoeg om mijzelf zo’n incidentele overtreding toe te staan zonder voor een terugval te vrezen.”
Ook Denise is flink minder gaan drinken dankzij alcoholdebaas. “In de eerste weken van de behandeling heb ik de drank helemaal laten staan. Ontwenningsverschijnselen bleven uit. Gelukkig maar, want als je met trillende handen op je werk verschijnt komt het alsnog uit dat je een drankprobleem hebt. Ik drink nu niet meer dan tien glazen per week. Sinds ik niet meer zo veel drink voel ik mij beter, helderder. Ik merk ook dat ik actiever ben geworden. Als ik nu een fles in huis heb, drink ik hem niet in één keer leeg. Je kunt er toch ook een vacuümpomp op zetten?”
De namen van de deelnemers zijn gefingeerd.
Voor meer informatie bezoek de site van alcohol de baas
