Achter de mooie jaarcijfers van Philips gaat een minder rooskleurige werkelijkheid schuil. Staan de jakhalzen klaar om het bedrijf in stukken te scheuren?
Gerard Kleisterlee is op de goede weg, zo was de consensus afgelopen voorjaar. Philips had net keurige jaarcijfers gepresenteerd. Het probleemkind (de halfgeleiderdivisie) stond in de verkoop. Na jaren van saneren onder Timmer en Boonstra kon eindelijk de weg naar nieuwe groei worden ingeslagen.
Maar groei begint steeds meer op een fata morgana te lijken voor Philips. Bij de presentatie van de kwartaalcijfers vorige week kon weliswaar een mooie winsttoename worden gemeld, maar dat kwam door de verkoop van de halfgeleiders. De omzet was nauwelijks gegroeid. Dit keer was het de divisie voor consumentenelektronica (CE) die roet in het eten had gegooid. Pijnlijk is dat Philips er niet in slaagt te groeien met zijn elektronicaverkoop in een tijd van economische hoogtij. Beleggingsanalisten bij verschillende banken (ABN Amro, Van Lanschot) verlaagden hun koopadviezen.
Op langere termijn komt een ontluisterend beeld naar voren. De afgelopen twintig jaar bleef de omzet bij het concern stabiel. Gecorrigeerd voor inflatie daalde hij dus gestaag. Ondanks alle ingrepen bleef de beurskoers de afgelopen drie jaar steken onder de druilerige grens van 30 euro. Philips is bovendien steeds kleiner geworden, het bedrijf heeft nu nog maar vier divisies over; naast CE zijn dat onderdelen voor medische apparatuur, licht en huishoudelijke apparaten.
Werkelijk alles is eraan gedaan om de beurskoers op te schroeven. De verkoop van de halfgeleiders had als doel het concern voorspelbaarder en daarmee aantrekkelijker voor beleggers te maken. Het dividend werd verhoogd. Het geld dat met het verkopen van onderdelen werd binnengehaald, is grotendeels gebruikt om aandelen in te kopen. Ondanks alle pogingen bleef de koers onveranderlijk op zijn plaats.
Je kunt de koers van Kleisterlee rustig defensief noemen. In plaats van nieuwe markten te betreden werden er divisies verkocht. In plaats van de binnengekomen miljoenen te gebruiken voor overnames, werden eigen aandelen ingekocht. Intussen wachten de beleggers op succesproducten die het concern nieuw elan moeten geven. Maar hoe kleiner Philips zichzelf reorganiseert, hoe kleiner de kans op nieuwe successen.
Waarom kiest Philips een defensieve strategie? Het lijkt alsof de top in Amsterdam ergens beducht voor is. Speculaties over de opsplitsing van het concern zijn al decennia te horen. Maar nog nooit zijn de aandeelhouders zo actief als de afgelopen tijd – kijk maar naar de rampzalige gang van zaken bij VNU, de juridische oorlog bij Stork, de bittere strijd bij ASMI. Voor hedge funds zijn Philips’ medische tak en lichtdivisie juweeltjes die – los van de rest van het bedrijf – veel geld kunnen opbrengen. Wrang is dat Philips juist vorig jaar een van zijn twee beschermingsconstructies heeft afgeschaft. Wrang is ook dat na alles dat Kleisterlee heeft gedaan om zich te verdedigen (divisie verkopen, aandelen inkopen) het bedrijf met zijn matige koers kwetsbaarder is dan ooit. Misschien is de koers laag juist dóór wat Kleisterlee heeft gedaan.
