Er zijn te veel managers, zegt PricewaterhouseCoopers in een nieuw rapport. Aan hun verklaring én oplossing zit een luchtje.
Je gelooft het bijna niet, maar het woord ‘manager’ is meer dan driehonderd jaar oud. De oudste tot nog toe gevonden schriftelijke vermelding dateert van 1705; een jaar waarin de postkoets onze brieven rondbracht en mannen nog pruiken droegen. Een wereld van verschil met 2007, zij het dat pruikendragende mannen in sommige bestuurskamers nog wel zijn te vinden. Het duurde tot ongeveer 1920 voordat ‘manager’ van de Britse eilanden oversprong naar Nederland. Waar ik deze kennis vandaan haal? Het Woordenboek der Nederlandse Taal (WNT) is vorige maand integraal online gezet. Alle Nederlandse woorden die werden gebruikt tussen 1500 en 1920 zijn gedigitaliseerd, inclusief de herkomst ervan.
Grappig detail: het woord ‘management’ levert geen zoekresultaten op. Niet zo vreemd, management als praktijkvak is van vrij recente datum. De mba-opleiding werd in 1908 ingevoerd, aan de Harvard-universiteit. In 1922 rolde de eerste editie van de Harvard Business Review van de persen en pas met Peter Druckers boek ‘The concept of the corporation’ (1949) werd toegepaste bedrijfskunde op de kaart gezet. Maar toen was het loket van het WNT al gesloten voor nieuwe woorden.
Wat heeft grofweg een eeuw van managementdenken ons opgeleverd? In elk geval een hoop managers. Nederland telt er momenteel 177.000, zo blijkt uit een nieuw rapport van adviesbureau PricewaterhouseCoopers, een stijging van maar liefst 77 procent vergeleken met 1994. Deze cijfers zijn niet nieuw, het zijn ramingen van het Centraal Bureau voor de Statistiek uit 2002. De publicatie van deze gegevens, in 2004, leidde destijds tot kritiek. Secretaresses zouden zijn meegeteld als ‘office managers’, net als procesmanagers zonder leidinggevende taken, maar wel met het woord ‘manager’ op hun visitekaartje.
PricewaterhouseCoopers komt nu met een nieuwe verklaring voor de sterke toename de afgelopen twaalf jaar. Volgens de onderzoekers staan er nog heel wat leidinggevenden op de payroll die daar eigenlijk niet thuishoren. “Bedrijven vergeten oude managementposities weg te strepen, of ze willen daar geen onrust in de gelederen voor creëren,” aldus Rien Wiegeraad, hrm-specialist bij PwC. Deze deskundoloog concludeert in hetzelfde bericht doodleuk dat al dat dode hout de groei van het bedrijfsleven belemmert. Echt platte organisaties zouden tot 19 procent meer omzet en 10 procent meer winst maken.
Hoeveel waarde moeten we hechten aan deze uitleg? Na jaren waarin veel Nederlandse bedrijven drastisch werden gereorganiseerd en steeds platter werden, lijkt de kans dat er hordes afdelingschefs hun tijd uitzitten aan lege bureaus, erg klein. Bovendien valt Wiegeraad door de mand in een begeleidend bericht bij het rapport. “Het aantal managers reduceren,” stelt hij, “vereist meestal een complete reorganisatie.” En dat zijn dan weer leuke opdrachten voor de adviseurs van PwC.
