In Different generations, different dreams heeft de Dutch Dream Foundation, een organisatie die ‘nieuw ondernemerschap’ stimuleert, op een rij laten zetten hoe het ondernemerschap zich heeft ontwikkeld binnen twee generaties Nederlandse Turken en Marokkanen.
Goed nieuws: de eerste generatie is helemaal niet blijven steken in de ‘onderneming 1.0’-zaakjes als slager, groenteboer of reisbureau. In plaats daarvan zijn de ondernemers actief geworden in de zakelijke dienstverlening, onroerend goed en de bouw.
De winst die de Turkse en Marokkaanse ondernemers realiseren, stijgt gestaag sinds 1999.
Tweede generatie heeft potentie
De eerste generatie ondernemers maakt meer winst dan de – jonge – tweede generatie, die uit veel starters bestaat. De tweede generatie lijkt wel meer winstpotentie te hebben, gelet op het tempo waarin die winst groeit.
Het minder goede nieuws: het ondernemerschap lijkt minder populair bij jongeren, die half zo vaak ondernemer worden: 13,2 procent van de eerste generatie onderneemt, tegenover 6,1 procent van de tweede. Of misschien is dit wel goed nieuws?
De jeugd wordt dankzij betere opleidingen in elk geval minder vaak ‘gedwongen’ een eigen zaak te beginnen.
Turken ondernemender
Onder de autochtone beroepsbevolking bevinden zich overigens 14,6 procent ondernemers. Al is het rapport niet bedoeld als verglijkend warenonderzoek, een opvallend verschil blijft dat in 2012 onder hun beroepsbevolkingen bijna tweemaal zo veel Turkse (12,7 procent) ondernemers waren als Marokkaanse (6,6 procent).
Het rapport geeft geen uitsluitsel over oorzaken: ‘Mogelijk is hiervoor een etnische verklaring te geven.’
“Ik denk zeker dat culturele verschillen meespelen,” zegt Atilla Aytekin, oprichter van het Amsterdamse softwarebedrijf Triodor en voorzitter van de Dutch Dream Foundation. “De Turkse bevolkingsgroep is in Nederland natuurlijk groter, maar misschien ook ondernemender en soms wat zelfverzekerder. De Marokkanen maakten daardoor een latere start.
Maar ik weet zeker dat we over vijf jaar flinke en bekende ondernemingen zullen tegenkomen, gedreven door Marokkaanse Nederlanders.”
Marokkaanse toppers
Daar gaat Sprout natuurlijk niet op wachten. Waar blijven de tegenhangers van bekende Turkse ondernemers als Attilay Uslu (Corendon), Murat Kiran (Conclusion FIT) en Attila Aytekin zelf, die met 220 werknemers een omzet van 12 miljoen heeft.
We gingen wroeten in ons netwerk, de media, de prijzen en de lijstjes.
10 Marokkaanse toppers op een rij:
1. Rahma el Mouden
In elk geval één Marokkaanse ondernemer geniet landelijke bekendheid: Rahma el Mouden begon na twintig jaar bij een schoonmaakbedrijf voor zichzelf en heeft met het Amsterdamse MAS Dienstverleners meer dan 400 werknemers, tweehonderd klanten en een omzet van tegen de 7 miljoen. El Mouden won een regen aan ondernemersprijzen en staat in de Next Women 100 van meest invloedrijke zakenvrouwen.
2. Hassan El Hadji
Minder bekend, maar nauwelijks minder groot is Hassan El Hadji, die met zijn vier broers bloemenexportbedrijf De Jet Set bv runt. Begonnen in de garagebox achter hun huis, versturen ze nu tienduizenden snijbloemen en boeketten per dag vanuit Aalsmeer, met hulp van ruim 130 werknemers.
Bij de verkiezing van ‘The Other Businessman 2010’ won El Hadji de publieksprijs. Hij beheert samen met zijn broers ook een aantal winkels in Duitsland en is eind 2008 een bloemenkwekerij begonnen met pioenrozen in het Atlasgebergte in Marokko.
3. Laamia Elyounoussi
Met Schone Zaak! is de Rotterdamse Laamia Elyounoussi goed bezig: ze neemt mensen in dienst als schoonmaker voor drie jaar. In jaar 1 worden ze bijgespijkerd in de Nederlandse taal, de jaren daarna krijgen ze een mbo-opleiding met baangarantie – bij de klanten van Schone Zaak! Ze werkte bij de politie, was makelaar, maar na een jaartje in haar tantes schoonmaakbedrijf was ze om. Drie keer raden wie die tante was.
4. Khalid Oubaha
Met tientallen kroegen in Arnhem, Nijmegen en Enschede is Khalid Oubaha een grote jongen in de horeca. En om meteen de vergelijking met Sjoerd Kooistra de kop in te drukken: Oubacha sleepte als pachter Kooistra herhaaldelijk voor de rechter. Horecablad Misset prikt de omzet van Oubacha Beheer op 13 miljoen, goed voor een 65-ste plek in de Horeca Top 100.
5. Siham Tib
Niet dat het een wedstrijdje Ajax-Feyenoord is, maar als je een Marokkaanse Olcay Gulsen zoekt, moet je bij Siham Tib zijn. Hoewel: Tib (1981) richt zich met haar modeatelier op een compleet andere en vooral Arabische markt. De Amsterdamse slaat een brug naar de klassieke mode en wordt nu al de Coco Chanel van de Arabische kaftan genoemd. Ze kleedt koningshuizen, showde op de Oman fashion week en verscheen op de cover van een modeblad in Oman.
6. Chokri Mousaoui
Meer hightech dan de startup van Chokri Mousaoui vind je ze niet: na de TU Delft richtte hij samen met Stefan Roest Eternal Sun op, dat sinds 2011 innovatieve zonnesimulatiesystemen maakt om de kwaliteit en het rendement van zonnepanelen te testen. Eternal Sun heeft al diverse ondernemingsprijzen in de wacht gesleept en boekte direct in het eerste jaar een flinke omzet. Inmiddels heeft Eternal Sun klanten in onder andere de VS en Azië en werken er 9 man. Venture capitalbedrijvem cirkelen al boven Mousaouis onderneming.
7. Farid Darkaoui
In 2001 studeerde Farid Darkaoui af aan de Technische Hogeschool in Rijswijk, nog geen jaar later begon de Marokkaanse Rotterdammer zijn eigen bedrijf: Zaken Expert. Het adviesbureau is inmiddels uitgegroeid tot een succesvol bedrijf met negen consultants, die adviseren over stedelijke en economische ontwikkeling, ondernemers coachen en alles weten van het transformeren van verloederde winkelgebieden tot aantrekkelijke pareltjes.
8. Mohammed Baba
Mohamed Baba starte in 2000 zijn onderneming Mexit als organisatieadviesbureau in interculturele zaken. Mexit heeft gemeentelijke overheden, maar ook Loyens en Loeff, Flora Holland en het AWVN als klanten. Die willen of moeten iets met diversiteit, en Mexit denkt, traint en coacht mee.
9. Sghir Bougrine
Sghir Bougrine is teruggekeerd naar Marokko, waar hij met Venezia Ice 25 ijssalons drijft die zó chique zijn, dat wij er zouden worden geweerd door de portiers. Bougrine is dan wel niet zo Hollands – hij kwam in 1986 aan en besloot in 1997 zijn heil in eigen land te zoeken – maar bewijst twee dingen: als ondernemer kun je je voordeel doen met je Marokkaanse achtergrond. En: in Marokko vormt een prima afzetmarkt met kapitaalkrachtige inwoners die allang niet meer in een derdehands Renaultje ronddieselen.
10. Hoda Hamdaoui
Hoda Magazine is een modetijdschrijft voor Marrokaans-Nederlandse vrouwen. Die zijn veel te weinig in de media, zegt Hoda Hamdaoui. Ze begon in 2009 nadat ze haar toenmalige baan verloor. Haar doel: haar blad in iedere kiosk en boekenwinkel te vinden zijn en internationale uitbreiding.
