De 87-jarige Ingvar Kamprad vindt het tijd voor een pas op de plaats. De Ikea-oprichter treedt terug uit het dagelijkse bestuur van Ikea Holding, hij zal worden vervangen door zijn jongste zoon Mathias Kamprad (44). Dat werd 5 juni bekend gemaakt.
MT-hoofdredacteur Dominique Haijtema had in 2006 een exclusief interview met Kamprad over leiderschap. Zijn filosofie samengevat:
1. Geef het goede voorbeeld
Er mogen dan tientallen publicaties over het succes en geheim van Ikea zijn verschenen, voor Kamprad zelf is het allemaal heel simpel. Leiderschap is het goede voorbeeld geven, naar je medewerkers luisteren en proberen hen te motiveren. Simpel is wel zo makkelijk. Waarom ingewikkelde productcodes onthouden als je de producten ook gezellige namen kan geven? Ook al leiden de Zweedse namen in het buitenland regelmatig tot enige verwarring. Zo bleek bijvoorbeeld een bed met de naam Wipp in Nederland bij nader inzien geen goed idee. Kamprad staat bekend om zijn zuinigheid. Er doen verhalen de ronde van hergebruikte theezakjes en nachten doorgebracht in de auto omdat het hotel te duur was. ‘Wij zijn bij Ikea erg kostenbewust omdat wij de meerderheid van de mensen willen bedienen. Dan moet je als leider ook het goede voorbeeld geven.’
2. Contact met medewerkers staat voorop
Kamprad staat bekend als een fervent knuffelaar van zijn personeel. Op de vraag waarom hij dat zo vaak doet, antwoordde de ondernemer in 2006: ‘Voor mij is het belangrijk om contact te hebben met mijn medewerkers. Om dicht bij hen te staan. Er verscheen onlangs een onderzoek van een business school waaruit blijkt dat leiderschap niet alleen gaat over cijfers, maar over mensen. Het gaat over het hart van je medewerkers. Dat is waar de wereld nu op zit te wachten. Mensen zijn geen nummertjes. Zij willen zich gewaardeerd en belangrijk voelen. Op bedrijfsbezoeken ga ik bijvoorbeeld naar de kantine en praat met oudere vrouwen die daar schoonmaken. Ik maak duidelijk dat Ikea nergens zou zijn zonder hun inspanningen. Ik probeer elke medewerker duidelijk te maken dat hij er toe doet.’
3. De werkvloer is een universiteit
Kamprad: ‘Ik vind dat de meeste leiders tegenwoordig te veel op hun kantoor zitten. Ik bezoek nog zo’n vijfentwintig keer per jaar vestigingen en ontmoet dan tussen de tweehonderd en driehonderd medewerkers. Ons bezoek begint dan om half zes ’s ochtends en dan praten wij bijvoorbeeld met vrachtwagenchauffeurs of ze wel een kopje koffie krijgen aangeboden als ze de hele nacht hebben gereden om spullen bij ons af te leveren. Wij zijn tenslotte allemaal mensen en wij proberen dit te respecteren. Dat doen we niet alleen om aardig te zijn, maar ook omdat we weten dat medewerkers dan beter hun best doen. Ook zijn al onze managers verplicht om minimaal een week per jaar op de werkvloer te werken. Bij Ikea is de werkvloer de beste universiteit. Daar leer je alles over de business wat je moet weten. We staan op die manier dicht bij de realiteit en leren alles over klanten. Een fout op papier zegt niet zo veel, maar als je een tafel van slechte kwaliteit in handen hebt en een boze klant te woord moet staan, onderneem je onmiddellijk actie.’
4. Moedig fouten aan
Volgens Kamprad zit het succes van Ikea in het overbrengen van de Zweedse levensstijl. Een van de belangrijkste eigenschappen voor Ikea is bescheidenheid, aldus de ondernemer: ‘Wat wij vandaag goed doen, moeten we morgen net iets beter doen. De Ikea-leiding hecht veel aan feedback. En moedigt fouten aan. Alleen iemand die slaapt maakt geen fouten zeg ik altijd. Ik noem mezelf ook de fiascoman. Uiteindelijk is het natuurlijk best goed gekomen. Veel mensen maken fouten en proberen dat te verbergen of anderen de schuld te geven. Ik waardeer fouten en het toegeven ervan. Ik heb ook vaak spijt betuigd voor mijn deelname aan pro-nazi bijeenkomsten in Zweden. Daarvoor heb ik in een brief aan mijn medewerkers om vergeving gevraagd. Maar het grootste deel van mijn leven is positief te noemen. Dus moeten mensen me mijn tekortkomingen maar vergeven.’
5. Ikea gaat boven alles
In een televisie-interview zei Kamprad dat Ikea-medewerkers geen belangrijke hobby’s of andere interesses naast hun werk mogen hebben, maar dat betekent niet dat het bedrijf een sekte is, zei Kamprad. ‘Om hard te kunnen werken moet je juist je rug vrij hebben, je kan niet aan twee fronten oorlog voeren. Dus moet je aandacht besteden aan je familie.’
Wel vindt Kamprad dat zijn bedrijf de belangrijkste bezigheid moet zijn van alle betrokkenen. ‘Ik wil ook niemand in de raad van bestuur die nog in allerlei andere besturen zit. Je moet je op je werk kunnen concentreren en daar alle aandacht voor hebben. Niet alleen je tijd, maar ook je hart geven voor de zaak. Daar gaat het om.’
