Opeens zit je verstrikt in de juridische klauwen van je ex. Werkgever dan. Je wilt weg, maar mag niet. Draconische boetes worden per direct opeisbaar. Nog eens getopt met belachelijke bedragen per dag dat je ‘in overtreding bent’. Maar ja, zo’n concurrentiebeding houdt bij de rechter toch geen stand? Hoe kun je een concurrentiebeding omzeilen?
Misvattingen over het concurrentiebeding
“Er bestaan nogal wat misverstanden over het concurrentiebeding”, zegt Ruben Moonen. Hij werkt als arbeidsrechtadvocaat bij Pellicaan Advocaten. Moonen werkt afwisselend voor werkgevers en werknemers en komt de mythes nog wel tegen.
“Het is echt niet waar dat een concurrentiebeding nooit stand houdt. Sterker, vaker wel dan niet. Uitgangspunt in dit soort zaken is logischerwijze: afspraak is afspraak. En dat is ook het uitgangspunt dat de rechter hanteert.”
Wat de rechter uiteindelijk afweegt is het belang van de werkgever niet onredelijk drukt op de individuele werknemer. En dat laatste telt zwaar. “Het concurrentiebeding is een grote inbreuk op het grondrecht van de vrije arbeidskeuze”, stelt Moonen. “Dat gegeven biedt aanknopingspunten.”
Als je het beding aanvecht helpt het als de nieuwe baan in alle opzichten, salaris, positie en carrièreperspectief, een stap vooruit is. “Dan oordeelt de rechter eerder dat de negatieve gevolgen onredelijk zijn, en zal hij ingrijpen.”
10 manieren om het concurrentiebeding te omzeilen
Voordat je met een rood aangelopen hoofd naar de rechter stapt, er zijn wel wat vingerwijzingen die je kunnen helpen om het concurrentiebeding te omzeilen.
#1 Lees de kleine lettertjes
Geconfronteerd met een concurrentiebeding pak je als eerste het arbeidscontract. “Het moet namelijk echt in het contract staan.” En dat kan een uitweg betekenen. Vaak staat er alleen een verwijzing in naar de algemene arbeidsvoorwaarden die een werkgever hanteert.
“Dat is te weinig om het afdwingbaar te maken”, vertelt Moonen. “Dat het er expliciet in moet staan heeft alles te maken met die verregaande inbreuk op dat grondrecht.” Maar het blijft ellende. Vandaar een stap terug.
#2 Teken het concurrentiebeding niet zomaar
“Teken het niet”, is dan ook de boodschap. Moonen: “Tenminste niet zonder meer. De beste manier om ellende te voorkomen is de bepaling eruit onderhandelen. Vaak zie je dat het is opgenomen in de standaard arbeidsovereenkomsten die bedrijven hanteren. Dan wordt er niet echt over nagedacht, maar is het een automatisme.”
In die gevallen is het niet al te lastig om onder die hinderlijke beperking uit te komen. De werkgever in spé heeft er bij nader inzien geen belang bij.
#3 Win juridisch advies in
Toch kun je als aspirant aardig klem komen te zitten. Verblind door de opportunity wil je overstappen en neem je die zware wissel op je toekomstige mogelijkheden voor lief. Het is dan zinvol om even halt te houden.
Hans Langeveld, voormalig managing partner bij Maes & Lunau, hunt voor functies op het hoogste niveau, heeft dan ook een belangrijk advies. “Laat je eigen jurist ernaar kijken en je uitleggen wat het werkelijk betekent. Die heeft namelijk geen belang bij een bepaalde interpretatie.”
#4 Teken onder protest
Soms is een beding reëel en kun je er niet onderuit. Als het zover komt, teken dan onder protest. Zorg dat je weerzin duidelijk traceerbaar is. Mocht het in de toekomst tot een rechtszaak komen, dan kan een protest nu goud waard zijn.
#5 Een beetje matigen
Soms ben je het zo kwijt, maar vaak zit er een halsstarrige p&o’er die het werkgeversbelang hoog houdt. Bij het opstellen van de standaardovereenkomsten hanteert hij of zij een breed geformuleerd en langdurig concurrentiebeding. De nieuwe aanwinst mag zeker twee jaar niet in een vergelijkbare professie aan de slag. Je weet tenslotte maar nooit.
In die gevallen kun je het concurrentiebeding niet helemaal omzeilen, maar valt er wel wat te matigen. “Probeer dan te komen tot een heel specifiek concurrentiebeding dat maar een korte periode geldig is”, adviseert Moonen.
#6 Word de baas
Grappig genoeg is dat voor functies op het allerhoogste niveau het concurrentiebeding nauwelijks een rol speelt. “Al zien we wel met enige regelmaat dat mensen zich terugtrekken, omdat ze zich eigenlijk niet bewust waren van de aanwezigheid van zo’n clausule.” De aanwezigheid van een beding werkt beperkend.
“Soms trekken ze zich ook terug uit een procedure voor die droompositie als wij denken dat het nooit voor de rechter stand zal houden. In die zin gaat er inderdaad een repressieve werking vanuit.” De beste tip is onvermijdelijk: wees de baas. Dan hoef je geen concurrentiebeding te omzeilen. In de praktijk blijkt het beding alleen een hindernis voor mensen op weg naar de top.
#7 Zoek naar de kern
“De achtergrond van zo’n bepaling in het contract is dat de werkgever geen schade lijdt doordat concurrentiegevoelige informatie of kennis naar een branchegenoot overloopt”, verklaart arbeidsjurist Moonen.
“Je kunt je afvragen in welke mate schade wordt toegebracht als je vertrekt naar een willekeurige branchegenoot, zeker als je niet op een zeer gevoelige positie zat. Maar ook al lijkt het niet heel erg zinvol, dat betekent niet dat het zomaar van tafel gaat.” Vandaar zoek naar de kern van het probleem.
Vaak is de uitkomst van een rechtszaak of van onderhandelingen dat de periode wordt teruggebracht tot een half jaar en dat de breed geformuleerde verbodsbepaling een heel specifiek karakter krijgt. “Het is in ieder geval wat ik meestal adviseer als ik werkgevers vertegenwoordig.”, meldt Moonen. “Ook omdat een beding van een half jaar eigenlijk nooit onredelijk wordt gevonden en dus altijd voor de rechter overeind blijft.”
#8 Gun emoties de ruimte
Het blijft een lastige. Het is een juridisch steekspel tussen werkgever en deserterende werknemer. “Maar pas op, dé werkgever bestaat niet”, zegt Langeveld. “Het gaat altijd om mensen. En tussen mensen speelt gunnen een niet onbelangrijke rol.”
Het is ook de ervaring van Moonen. “Vaak worden vertrekkende mensen opeens geconfronteerd met hun concurrentiebeding, omdat de werkgever boos is over het overlopen. Het is meestal woede, teleurstelling een gevoel van verraad of angst. Daar zit bijna altijd het probleem en niet zozeer bij de schade die mogelijk wordt geleden.” Dus in die emotionele sferen zit vaak ook de oplossing.
Een uitzondering maken de beide heren voor commercieel gevoelige salesfuncties. “Daar kan ook werkelijk schade optreden. Dan is het de vraag of de nieuwe werkgever een ‘hire fee’ wil betalen om die droomkandidaat later aan zich te binden,” zegt Langeveld. “En ja, dat komt soms voor. Laatst hadden we iemand die acht maanden niks deed in afwachting van zijn nieuwe baan.”
#9 Houd de rechter in het hoofd
Wanneer je wilt overlopen en je hebt zo’n lastige maar rechtsgeldige clausule in het contract staan, dan is het dus zaak om de angel uit het conflict te halen. Houd daarbij de rechter in het achterhoofd. Die weegt niet alleen de belangen af maar kijkt ook of je zorgvuldig met ‘de ander’ bent omgegaan.
“Ga in een vroeg stadium naar je baas”, adviseert Moonen. “Zeg dat je mogelijk last krijgt van het beding en kijk of je eruit kunt komen, zijn angsten kunt wegnemen. Vaak kun je het concurrentiebeding dan matigen in tijd of het omzetten in een relatiebeding.” In dat geval mag u wel voor de concurrent aan de slag, maar hebt u een hold up voor het benaderen of dealen met relaties die je (ook) had in je vorige baan.
Door je toekomstige ex-werkgever op die manier tegemoet te komen, en begrip te tonen voor zijn belangen, kom je er vaak wel uit. Gaat het erg lastig dan is een kleine afkoopsom vaak genoeg. Daarmee erken je de emotie van je ex.
#10 Wees bereid te vertrekken
Dat overleg moet dus al wel in een stadium dat je nog niet zeker bent van je nieuwe carrièregeluk. “Daar zit voor onze kandidaten soms een onneembare drempel. Als ze het concurrentiebeding willen omzeilen, zullen ze de discussie moeten openen, en daarna moeten ze wel bereid zijn om ontslag te nemen. Dat willen ze niet,” zegt Langeveld.
In Duitsland gaat het anders
Onze oosterburen redeneren als volgt: de beperking kost de werknemer geld. Voor de duur van de beperking betalen Duitse werkgevers als tegenprestatie minimaal de helft van het salaris door.
In Nederland kan de rechter een vergoeding toekennen aan de geknevelde werknemer, maar in de praktijk doet hij dat zelden. Overigens geldt eenzelfde regeling ook in België.
Meer lezen over hoe je van contracten kunt afkomen?
Afspraken moeten worden nagekomen en een contract kan niet zomaar gebroken worden. Doe je dat toch? Dan levert dat vaak problemen op en moet je mogelijk schadevergoeding betalen. Er zijn echter manieren om op een rechtsgeldige manier een contract te beëindigen. Juridisch expert Annelieke Fenstra deelt de belangrijkste 7 manieren om van een contract af te komen.
Vragen over het omzeilen van concurrentiebeding:
Wat is een concurrentiebeding?
Een concurrentiebeding is een afspraak tussen jou en jouw werkgever. Staat er een concurrentiebeding in je contract? Dan heb je afgesproken dat je niet zomaar bij een andere werkgever mag werken als het contract eindigt.
In een concurrentiebeding staat waar jij je aan moet houden als je bij een andere werkgever gaat werken of als je zelf een bedrijf start. Ook als je een nieuwe functie bij een andere werkgever krijgt, moet jij je vaak hieraan houden.
Een concurrentiebeding spreek je meestal af voordat het contract begint. Ook spreekt je dan af hoelang het beding geldt.
Is een concurrentiebeding nog van deze tijd?
Is een concurrentiebeding in een arbeidsovereenkomst nog van deze tijd? Hierover verschillen de meningen. Sinds 2015 is een concurrentiebeding in een tijdelijke arbeidsovereenkomst alleen nog maar geldig bij zwaarwegende bedrijfs- of dienstbelangen voorzien van een schriftelijke motivering.
Kun je een concurrentiebeding weigeren?
Houd je je niet aan het concurrentiebeding? Dan riskeer je een boete. De hoogte van deze boete staat beschreven in je contract. Hoe streng jouw concurrentiebeding is, hangt af van jouw werkgever.
