Nu de wereld alweer iets meer dan een jaar in de ban is van corona, neemt het aantal werknemers dat ziek wordt of afhaakt toe. Het maandenlange thuiswerken, de eenzaamheid en het ontbreken van een duidelijk eindpunt valt mensen zwaar. Geen wonder dat de roep om het versoepelen van de coronamaatregelen in verschillende landen toeneemt. Mensen kunnen steeds minder hebben, de rek is eruit.
Dat blijkt ook uit een internationale studie van ADP, een Amerikaanse leverancier van software en diensten voor personeelsbeheer. Het ADP Research Institute onderzocht, zoals ze dat ook al eerder deden, de geestelijke gesteldheid van werknemers in meer dan 25 landen. Per land werden vorig jaar minstens duizend mensen ondervraagd. Uiteindelijk deden er meer dan 26.000 mee.
De onderzoekers keken vooral hoe het ging met de betrokkenheid en de veerkracht van de geÏnterviewden. Ze vroegen die tienduizenden werknemers, zo schrijven ze in MIT Sloan Management Review, naar hun mening over een aantal punten die iets konden zeggen over hun engagement en hun resilience (zie kader). Daarmee wilden ze twee dingen bereiken: Ze wilden leidinggevenden helpen om hun eigen situatie op het werk en thuis te verbeteren. En ze wilden hen handvatten geven om hun personeel beter te ondersteunen.
Meeste mensen zien hun werk als sleur
De uitkomsten liegen er niet om. Zowel de betrokkenheid als de veerkracht van de ondervraagden is een stuk lager dan andere jaren. Nog maar 1 op de 7 werknemers blijkt ‘volledig betrokken’ bij zijn of haar bedrijf. Betrokken wil in dit geval zeggen ‘zeer toegewijd en bereid om zijn uiterste best te doen voor het team en de organisatie als geheel’. Deze werknemers staan achter het hogere doel van hun bedrijf en ze weten precies hoe ze ergens in kunnen uitblinken. Ook voelen ze zich gesteund door hun collega’s en denken ze dat de toekomst van de organisatie er prima uitziet. Dit in tegenstelling tot veel andere werknemers die ‘gewoon hun ding doen’. Zij beschouwen hun werk eerder als sleur.
Tegelijkertijd blijkt nog maar 1 op de 6 werknemers ‘erg veerkrachtig’. De rest wordt door de onderzoekers als ‘kwetsbaar’ beschouwd. Deze mensen voelen zich minder veilig in de organisatie en hebben minder vertrouwen in hun leidinggevenden, zeker als het gaat om het bedrijf door deze crisis heen leiden. Bovendien communiceren ze minder en hebben ze meer moeite om hun taken te doen. Uit de studie blijkt ook dat er een verband bestaat tussen betrokkenheid en veerkracht. Wie zijn werk vol passie doet kan veel beter tegen een stootje.
Om de betrokkenheid van werknemers te meten legden de ADP-onderzoekers acht stellingen aan de geinterviewden voor. Bij iedere stelling moesten ze aangeven in hoeverre ze hem onderschreven.
- Ik ben echt enthousiast over de missie van mijn bedrijf
- Ik weet precies wat er van mij op het werk verwacht wordt
- In mijn team zitten mensen die dezelfde waarden heb als ik
- Ik kan iedere dag laten zien waar ik goed in ben
- Ik geef mijn collega’s rugdekking
- Ik weet dat ik word beloond als ik prima werk lever
- Ik heb veel vertrouwen in de toekomst van mijn bedrijf
- Ik word in mijn werk altijd uitgedaagd om verder te groeien
Om de veerkracht van werknemers te meten kregen de geinterviewden tien stellingen voorgelegd. Ook hier moesten ze aangeven in hoeverre ze het er mee eens waren:
- Ik heb alle vrijheid om te bepalen hoe ik mijn werk doe
- Wat er ook om me heen gebeurt, ik kan gefocust blijven werken
- Ik heb me iedere dag blij gevoeld afgelopen week
- Ik denk dat dingen uiteindelijk altijd op hun pootjes terecht komen
- Mijn teamleider vertelt me bijtijds wat ik moet weten
- Ik vertrouw mijn teamleider
- Ik word aangemoedigd om risico’s te nemen
- Het management is altijd goed voorbereid op ontwikkelingen
- Het management doet altijd wat het belooft
- Ik vertrouw de top van mijn bedrijf volledig
Hoe kun je de betrokkenheid en de veerkracht vergroten?
Het Research Institute noemt de uitkomsten van het wereldwijde onderzoek niet per se schokkend. Eerder begrijpelijk, omdat we nu eenmaal middenin een wereldwijde pandemie zitten. Toch zullen veel managers (zeker op HR-gebied) zich hierover achter de oren krabben. Het kan immers niet zonder gevolgen blijven als die geringe betrokkenheid van werknemers langer aanhoudt. Tegelijkertijd kan de grotere kwetsbaarheid weleens uitdraaien op een fors hoger ziekteverzuim. Gelukkig komen de onderzoekers ook met tips en adviezen, waar je als leidinggevende misschien wat aan hebt.
#1 Er gaat niets boven de waarheid
Vertrouwen is de belangrijkste aanjager van betrokkenheid èn van veerkracht. Werknemers die aangaven dat ze hun teamleider volledig vertrouwden scoorden stukken keer beter bij de vragen over betrokkenheid. Ondervraagden die niet alleen hun directe chef volledig vertrouwden, maar ook hun collega’s en het hogere management bleken bovendien veel beter in staat een tegenvaller (in welke vorm dan ook) op te vangen. Deze werknemers hoeven niet steeds over hun schouder te kijken. Of een antwoord te verzinnen op pestgedrag of micro-management. Dat scheelt een hoop energie.
#2 Het eenzaamste getal is één
Het is bijna onmogelijk om je betrokken en veerkrachtig te voelen als je geen onderdeel van een team bent, maar je een buitenstaander voelt. De mens is een groepsdier, dat weten we al sinds de prehistorie. Bedrijven floreren als er binnen de organisatie lekker wordt samengewerkt.
#3 Kantoor doet er niet toe
Als je bij een team hoort is dat een ‘state of mind’, zeggen de onderzoekers. Geen ‘state of place’. Werknemers die digitaal werken blijken meer betrokken en minder kwetsbaar. Dat was al zo voor corona, en dat is tijdens de pandemie alleen maar duidelijker geworden. Wat daarbij vooral van belang is, is met wie mensen samenwerken en dat dat soepel verloopt. De meest betrokken medewerkers werken vier dagen per week vanuit huis en komen één dag naar kantoor.
#4 Je kunt het beste in de tech werken
De betrokkenheid van werknemers is het grootst in de techindustrie. ‘Misschien komt dat omdat ze daarin al gewend waren een deel van hun werk digitaal te doen. Misschien komt het ook omdat ze nu nog beter dan voorheen hun kwaliteiten kunnen laten zien, schrijven de ADP-researchers. Liefst 20 procent van de techies is zeer betrokken bij zijn werk. Iets lager is dat in de productie waar natuurlijk ook veel technisch opgeleiden werken.
#5 Verpleegkundigen en leraren lijden het meest
De veerkracht is het kleinst in de gezondheidszorg en het onderwijs. De onderzoekers denken dat dit komt doordat het werk stressvol is en de lonen niet al te hoog. Maar belangrijker is volgens hen dat de meeste onderwijzers en mensen in de zorg er in de dagelijkse praktijk in hun eentje voorstaan. Natuurlijk hebben ze wel af en toe een teamvergadering, maar uiteindelijk doen bijvoorbeeld fysiotherapeuten, thuiszorgmedewerkers en leraren het merendeel van hun werk alleen.
#6 We kunnen niet tegen onzekerheid
De ondervraagden die veel veranderingen op het werk hadden meegemaakt, zoals andere roosters of een promotie die werd uitgesteld, bleken daar het minst mee te zitten. Juist mensen die bang waren voor alle veranderingen die op hen af zouden kunnen komen scoorden laag als het gaat om veerkracht. Voorlopige conclusie: ‘Werknemers kunnen slechter tegen onzekerheid dan tegen verandering op zich.’
#7 De wittebroodsweken bestaan niet meer
Vóór de pandemie waren nieuwe werknemers geneigd om zich zeker in de eerste maanden positief uit te laten over hun ervaringen. Dit verschijnsel wordt vergeleken met de wittebroodsweken in een huwelijk. De nieuwe mensen willen er het beste van maken, ook om zichzelf ervan te overtuigen dat ze er goed aan hebben gedaan bij het bedrijf te komen werken.
Voor het eerst in alle jaren dat ADP dit onderzoek doet, blijkt dit verschijnsel niet meer te meten. Nieuwkomers zijn minder weerbaar en ook voelen zich ook minder verbonden. Ook mensen die van functie zijn gewisseld tijdens de pandemie scoren lager op engagement.
De onderzoekers noemen deze uitkomsten verontrustend. Nieuwkomers hebben mogelijk alleen voor deze baan gekozen uit noodzaak, niet omdat het hen zo leuk leek. Bedrijven zullen na de pandemie alles op alles moeten zetten om deze werknemers binnenboord te houden.
#8 Jongeren zijn niet minder veerkrachtig dan ouderen
Algemeen wordt gedacht dat jongeren tussen de 18 en 24, de zogenaamde generatie Z, minder betrokken en veerkrachtig is dan de generaties voor hen. Daar blijkt niets van in het ADP-onderzoek. Hoe het met ze gaat heeft eerder te maken met vertrouwen in collega’s, of ze zich welkom voelen in het team en of ze voldoende uitdagingen aangeboden krijgen.
#9 Je kunt meer hebben als je een relatie hebt
Mannen zijn niet veerkrachtiger dan vrouwen of andersom. Maar mensen die getrouwd zijn of samenwonen kunnen wel meer hebben dan alleenstaanden. Het maakt bovendien verschil of een stel kinderen heeft of niet. Wie kinderen heeft blijkt weerbaarder, terwijl je misschien zou denken dat de zorg voor hen– zeker nu – ook meer stress kan veroorzaken. Overigens blijkt de veerkracht van alleenstaande ouders juist kleiner.
#10 Hoe hoger in de organisatie, hoe meer veerkracht
Hoe hoger iemands rang in een organisatie, des te groter de betrokkenheid en de veerkracht. Mensen in een hoge managementfunctie scoren respectievelijk bijna drie keer en bijna vier keer zo hoog als mensen op de werkvloer. Goed nieuws zou je denken, want zij moeten organisaties ook door deze crisis zien heen te loodsen. Aan de andere kant zijn de verschillen tussen de leden van de raad van bestuur de ‘gewone’ werknemers misschien wel groter dan ooit.
