Het einde van het jaar is een mooi moment om terug te blikken én om vooruit te kijken. Dat laatste doet Podiumauteur Arjan Hamberg rondom het thema HR. Wat staat ons te wachten? 4 hr-trends in 2013.
Voordat ik begon aan mijn jaarlijkse trendsartikel, keek ik terug naar eerdere trendsartikelen. Het viel me op hoeveel er blijft te midden van alle veranderingen. Zo zou ik dit artikel kunnen beginnen met een verwijzing naar onzekerheid in Europa (zoals in 2012) of de einde-van-het-jaar drukte (zoals in 2011). Ik kan het ook simpel houden en gewoon een praktische opsomming van de trends geven. In plaats daarvan vertel ik wat er in dit artikel anders is dan de andere keren. Naast een beschrijving van 4 trends op het gebied van HR en organisatie wil ik jullie namelijk ook mijn wens en ambitie meegeven. allereerst de 4 trends voor 2013:
1. Do-It-Yourself (DIY)
In het afgelopen jaar was DIY – of ‘zelf doen’ in goed Nederlands – in opkomst. Dit heeft volgens mij veel te maken met verkleining, de trend waarmee ik in 2012 opende. Door de verkleining van organisaties en de terugkeer naar de menselijke maat zoeken mensen steeds meer en vaker naar manieren om het zelf te doen. Kijken we naar HR en de werkende mens, dan is jobcrafting daar een mooi voorbeeld van. “Een leven lang leren” verpakt als DIY talentontwikkeling. Hoe klein en menselijk wil je talentontwikkeling hebben.
Glocalization gaat soms samen met DIY: hyperlokaal maar met gebruikmaking van de moderne technologie waardoor je een wereldwijd bereik hebt. Ik zie dat bijvoorbeeld ook bij de boekwinkel in Dordrecht waar ik al decennia lang kom, Vos & van der Leer. Ik kocht er de inkt voor mijn vulpen, haalde er mijn studieboeken en kocht er vorige week de verjaardagscadeaus voor mijn vrouw. Van de 3 Dordtse boekwinkels is 'mijn' boekenwinkel de enige met een ‘glocal’ profiel. Hij is namelijk ook uitgever geworden van typisch Dordtse boeken en Dordtse schrijvers. Hij maakt veel gebruik van sociale media en 'vermarkt' zo wereldwijd zijn Dordtse profiel. Het is een DIY uitgever met een sterk en herkenbaar profiel binnen zijn eigen niche.
De opkomst van broodfondsen is nog zo’n mooi voorbeeld waarbij ondernemende mensen de handen in elkaar slaan. Zij nemen verantwoordelijkheid voor elkaar maar 'boetseren' ook de eigen solidariteit. Do-It-Yourself solidariteit: geen verzekeraars en geen overheid maar terug naar de menselijke maat.
2. Owning vs sharing
Gaan we voor bezit of is het beter te delen? Deze vraagt hangt nauw samen met de eerste trend, DIY en de menselijke maat. Instituten zijn geïmplodeerd en we hebben de neiging ons ‘terug te trekken achter de dijken’. Daar hopen we minder last te hebben van de schuldenberg die nu toch echt afbetaald moet worden. In deze situatie ontstaan nieuwe vormen van delen en samenwerken:
- de coöperatie maakt een revival door;
- de eerder genoemde broodfondsen zijn ook zo’n voorbeeld.
Omdat de financiële middelen beperkter zijn dan in de afgelopen jaren (en dan we allemaal steeds gedacht hebben), kunnen we niet ongelimiteerd nieuwe dingen kopen. Steeds meer mensen beginnen zich de vraag te stellen in hoeverre lenen of huren van spullen en talenten niet verstandiger is dan maar aan te schaffen. Op de arbeidsmarkt leidt dat tot allerlei nieuwe flex-constructies, waaronder payrolling, contracting en ondernemerschap. Nederland en België zijn bijvoorbeeld in overleg over het delen van ambtenaren.
Het bezitten van goederen die je slechts sporadisch gebruikt is eigenlijk erg inefficiënt. Ik geloof dat hergebruik en delen met elkaar een belangrijke trend zal zijn de komende jaren. Ik verwacht dus ook dat we een toename zullen zien van initiatieven waarmee mensen worden ondersteund in het delen van talenten en goederen. De eerste voorbeelden zijn inmiddels al gestart. Zo besteedde Hart van Nederland in mei 2012 al aandacht aan diverse initiatieven om te delen of te ruilen. Op het blog van waarmaker en spreker Juul Martin staat een interessant artikel over koopdelen en vind je een uitgebreid overzicht van deeleconomische initiatieven.
Zet deze beweging van owning naar sharing echt door, dan heeft dat een enorme impact op bestaande verdienmodellen, en daarmee op het werken van mensen.
3. Sociale innovatie
Sociale innovatie is een ondergeschoven kind waar veel mensen over praten, maar weinig mensen invulling aan geven. In 2013 zal sociale innovatie een definitieve plek op de agenda hebben verworven, zo verwacht ik. Dit zal ongetwijfeld betekenen dat verschillende mensen dit zullen omarmen maar dat de inhoudelijke invulling in eerste instantie beperkt zal blijven. Sociale innovatie loopt daarmee hetzelfde risico als duurzaamheid. Duurzaamheid is een hype geworden en daarmee een dankbaar gespreksonderwerp. Het thema is echter niet geholpen als het uitsluitend een onderwerp van gesprek is met en tussen adviseurs. Voor innovatie van de samenwerking tussen mensen is het nodig om de handen uit de mouwen te steken.
Onder invloed van sharing en DIY verandert de structuur van samenwerking. De learning community (of talentcommunity) kan daarvoor een belangrijke vorm worden. Binnen de learning community delen we talenten en kennis om vragen te beantwoorden. De learning community of de learning crowd zal een belangrijke aanjager vormen voor de sociale innovatie. De sociale innovatie is daarnaast belangrijk als waarmaker van technologische innovatie. Die heeft in de afgelopen jaren een gigantische vlucht genomen. De belangrijkste nadruk zal nu komen te liggen op het daadwerkelijk in de praktijk gaan brengen van de technologische innovatie. Daarom heeft het Nederlandse topsectorenbeleid ook een Human Capital agenda om te zorgen voor “voldoende mensen met de benodigde kwaliteiten”.
4. Het leven na HR
HR loopt op zijn laatste benen. Ik hoor van heel veel HR-professionals hoe gigantisch hard ze werken en hoe sterk hun afdelingen worden ingekrompen. HR zal een transitie doormaken en net als bij de transitie van rups naar vlinder zal de rups verdwijnen om plaats te maken voor de vlinder. HR is een product van de industriële revolutie en is gegrondvest op de economie van het bezit, het bezitten van de human resource en dat “afzekeren” met een loondienstverband. Ik geloof dat DIY, sharing en de sociale innovatie hier een einde aan zullen maken.
Dat betekent niet dat er geen vraagstukken zijn op het vlak van werken, leren en samenwerken. Die vraagstukken zijn er natuurlijk nog steeds, die bestaan ook in de learning community. De antwoorden op die vragen lijken alleen niet meer op wat HR tot op de dag van vandaag produceert. HR zoals we dat vandaag kennen zal verdwijnen en plaatsmaken voor iets anders, zoals de rups plaatsmaakt voor de vlinder. De HR-professie (ik noem het nog maar even zo omdat ik niet weet hoe we het straks noemen) zal verdwijnen en transformeren naar een consultancy rol. Een consultant die:
- van alles weet over intrinsieke motivatie van mensen;
- snapt waarom mensen kennis delen;
- een visie heeft op on- en offline samenwerken;
- weet hoe je participatie moet inrichten.
Deze mensen bewegen zich als zelfstandige professionals door werkend Nederland, herkennen vragen en werken samen met anderen aan de beantwoording van samenwerkingsvragen.
Meer sprankeling
Helaas hoor ik veel chagrijn om me heen en ik wil daar niet in meegaan. Dat is volgens mij ook helemaal niet nodig, ik kies voor een positieve toekomst. Er is zoveel talent aanwezig, er is helemaal geen reden tot pessimisme en chagrijn. Daarom is mijn wens en ambitie: meer sprankeling. Ik wil bouwen aan een sprankelende stad, sprankelende samenwerking in sprankelende organisaties, een sprankelend land.
Je kunt veel als je teruggaat naar de menselijke maat: de mensen met en voor wie je werkt, je eigen stad. Het internet en sociale media hebben de wereld zo groot gemaakt dat we soms dreigen te verzuipen en verlammen. Wat kan ik er allemaal aan doen? We zijn bang en staan aan de grond genageld. In je eentje kun je waarschijnlijk ook niet veel maar als je om je heen kijkt zie je zoveel talent. Er zijn zoveel mensen, net als jij, die mooie dingen willen maken, bouwen aan hun toekomst en die van hun kinderen, mensen zoals jij. Al Pacino heeft daar een prachtige speech over in de film “Any Given Sunday”. Ik heb het al vaker gebruikt omdat hij zo mooi is!
Eerdere bijdragen:
- Talentcommunities, hoe begin je eraan?
- Hoe 3D-printing uw organisatie op zijn kop zet
- Toekomstbeeld: werknemers die hun manager kiezen
Over de auteur:
Dit artikel is geschreven door Podiumauteur Arjan Hamberg, strategisch adviseur HRD, duurzame organisatie-ontwikkeling en community ontwikkelaar bij Lumax Producties.
Over het podium:
Ook uw visie geven op ontwikkelingen binnen uw vakgebied? Plaats een artikel op MT Podium. Log in op mt.nl/profiel en voeg onder 'activiteiten' uw artikel toe. Interessante bijdragen worden meegenomen in de nieuwsbrief en op home geplaatst. MT Magazine publiceert bovendien periodiek 'Het beste van MT Podium'.
