Volgens de Nationale Vereniging Duurzame Energie (NVDE) dreigt een verlies van banen in de sectoren van zonnepanelen, warmtepompen, isolatiemaatregelen en warmtenetten. Uit een rondgang blijkt dat driekwart van de bedrijven bang is om werknemers te verliezen. De reden? ‘Zwabberend overheidsbeleid.’
Samen met onder meer de organisatie Holland Solar en de Vereniging Warmtepompen, deed de NVDE onderzoek naar het sentiment binnen 96 duurzame-techniekbedrijven. Met name bedrijven die handelen in zonnepanelen, warmtepompen, spouwmuurisolatie en vloerisolatie zagen de vraag naar hun producten de afgelopen tijd flink teruglopen. Het gaat om een afname van zo’n 44 tot 70 procent in de eerste drie kwartalen van 2024 (ten opzichte van dezelfde periode in 2023).
Veel bedrijven verwachten door die afname te moeten gaan snijden in hun personeelsbestand. 28 procent van de ondervraagden denkt de komende periode minder arbeidscontracten te kunnen verlengen. 42 procent acht het waarschijnlijk mensen te moeten ontslaan. 8 procent van de bedrijven schurkt zelfs tegen een faillissement aan.
Lees ook: Solarbedrijven vallen bij bosjes om: wat is er aan de hand?
Dit is ook te voelen in de markt, weet duurzame-vacaturebank Greenjobs. ‘De werving voor banen in duurzame energie gaat door, maar ik zie een duidelijke terugloop’, zegt eigenaar Annemiek Nusmeijer. ‘Het aantal vacatures en het advertentiebudget dalen. Dat geldt zowel voor staf als voor technici. Vooral in de zonnepanelensector is het zichtbaar dat er minder ruimte is. Bij overheden, zoals gemeenten, waterschappen, omgevingsdiensten loopt het wel gewoon door met de werving. Ook organisaties die met overheidsgeld bestaande woningen verduurzamen, draaien door. Ik zie ook verschuivingen: zonnepaneleninstallateurs gaan bijvoorbeeld laadpalen installeren.’
Veranderende spelregels
Volgens de ondervraagden is grillig overheidsbeleid de hoofdreden waardoor de vraag naar duurzame technologieën daalt. Het terugdraaien van maatregelen, waaronder de verplichting om vanaf 2026 een warmtepomp te installeren in plaats van een cv-ketel, leidt ertoe dat consumenten aan de handrem trekken.
Lees ook: Coalitie schrapt verplichting warmtepomp: financiële strop voor ondernemers?
Het leidt tot frustratie bij ondernemers. ‘Door het beleid van de overheid en het continu veranderen van de spelregels is het als ondernemer bijna niet te doen’, vertelt een van de respondenten die de NVDE sprak. ‘In het jaar 2023 moest je personeel erbij hebben om de vraag aan te kunnen en nu staan we met twee man te werken. Door deze onzekerheid raak je mensen kwijt die hier meerdere jaren ervaring hebben opgedaan. Deze branche is ontzettend gevoelig voor negativiteit in de media en het beleid van de overheid, daardoor denk ik dat de kans groot is dat er straks geen technische mensen te krijgen zijn die dit vak beheersen. Het risico is te groot of je een baan krijgt en ook houdt.’
‘Jaren bouwen aan je bedrijf en nu radicaal afbouwen als gevolg van instabiel overheidsbeleid is mateloos frustrerend’, geeft een andere respondent aan. ‘Waar zijn we mee bezig?’
Falend beleid
Hoewel volgens de NVDE veel werknemers binnen deze bedrijven ‘op hun handen zitten’, stroomt er naar andere takken van duurzame energie juist veel arbeidscapaciteit omdat daar tekorten dreigen. Bijvoorbeeld bij netbeheerders, die de komende jaren het stroomnet uitbouwen om netcongestie tegen te gaan.
Lees ook: De klimaatcrisis oplossen? Generatie Z wil het wel, maar kan het (nog) niet
Dat herkent ook Doekle Terpstra, voorzitter van branchevereniging Techniek Nederland. ‘Door falend overheidsbeleid komen delen van de markt onder druk te staan. Daardoor gaan medewerkers die zich inzetten voor verduurzaming naar andere technische sectoren’, schrijft hij op LinkedIn.
‘De ironie is echter dat het kabinet zegt verduurzaming vooral dichter bij de smalle portemonnee te willen brengen’, voegt hij daaraan toe. ‘Vooralsnog blijkt het omgekeerde. Subsidies worden neerwaarts aangepast, de normering op warmtepompen valt weg, saldering wordt rigide afgebroken. En van nieuw beleid is zelfs aan de horizon geen sprake. Verduurzaming voor mensen met de krappe beurs komt veel verder weg te liggen en maakt het juist steeds meer elitair.’
Wél doelen halen
De NVDE pleit er dan ook voor om zo snel mogelijk energiearme huishoudens te verduurzamen door middel van het Tijdelijk Noodfonds Energie, een overheidsinstrument bedoeld om de energielasten van huishoudens te verlichten.
Ook ziet de NVDE graag dat overheidsbeleid stabiel blijft en dat er voldoende subsidieregelingen blijven voor de aanschaf van bijvoorbeeld warmtepompen. Er staan immers genoeg werknemers klaar om deze te installeren. ‘Dat zou helpen om de klimaatdoelen wél te halen en om minder afhankelijk te worden van aardgas uit onbetrouwbare landen’, zegt NVDE-voorzitter Olof van der Gaag.
Dit artikel verscheen eerder op Change Inc., het platform voor duurzaam nieuws in het bedrijfsleven. Change Inc. is onderdeel van de MT MediaGroep, net als MT/Sprout.
