Spektrax wil binnen ‘een paar weken tot maanden’ een test op de markt brengen die met behulp van een beetje slijmvlies – en veel sneller dan een gemiddeld vier uur durende laboratoriumtest – uitsluitsel kan bieden over het coronavirus. Hierbij wordt slijmvlies op een chip in een handscanner gelegd. Door het materiaal te beschijnen met een laser, onthult het virus zich in de vorm van het oplichten van moleculen.
Een belangrijk verschil met thuistests is dat er niet wordt gekeken naar de antistoffen die het lichaam heeft aangemaakt, maar naar actieve virusdeeltjes van iemand die het virus op dat moment bij zich draagt. (’Sneltesten’ gebaseerd op antilichamen zijn niet betrouwbaar, zegt het RIVM).
De startup bestaat officieel pas een maand. Of Vincent Laban, een van de vier oprichters van de startup, in een figuurlijke achtbaan terecht is gekomen? ‘Dat zou betekenen dat er sprake is van ups en downs, maar ik denk dat een voortdenderende trein een betere metafoor is’, zegt Laban tegen Sprout. ‘We zijn permanent aan het rennen.’
Nanotechnologie
Laban kennen we nog als deelnemer van het groeiprogramma waar tien Nederlandse wetenschappelijke startups vorig jaar aan deelnamen in Silicon Valley, na het winnen van een competitie van het ministerie van Economische Zaken. Hij was destijds betrokken bij Vsparticle, een nanotechbedrijf dat ook mogelijkheden aan het verkennen was om moleculen te detecteren met behulp van nanotechnologie. Met de komst van het coronavirus deed zich een goed moment voor om met die kennis een nieuw bedrijf op te zetten.
Tijdens een handelsmissie naar Japan afgelopen januari kreeg hij door een Japans bedrijf de vraag of het mogelijk zou zijn om het coronavirus te detecteren met nanotechnologie. Terug in Nederland besloot Laban samen met Vsparticle-medewerker Eva Rennen (eerder medeoprichter van Melt Icepops) een nieuw bedrijf op te richten rondom nanotechnologie. Vorige maand kwamen adviseur-investeerder Johan Pieter Verwey en Rochelle Niemeijer (ook ex-Vsparticle) aan boord als medeoprichters.
Drempels
Met behulp van een chip en een scanner zou het coronavirus in een paar minuten kunnen worden gedetecteerd, was het idee. Maar voor het ontwikkelen van zulke technologie moesten er eerst een paar stevige drempels overwonnen worden. Waaronder het verkrijgen van het Covid-19-virus, om de techniek te kunnen testen.
De startup nam daarvoor contact op met academische ziekenhuizen in Nederland waar dodelijke coronavirussen zoals Sars en nu covid-19 worden onderzocht. De eerste pogingen om het virus te bemachtigen mislukten, omdat ziekenhuizen geen risico wilden lopen met een onderneming die zijn techniek nog moest valideren.
Wel kwam er een welgemeend advies: zorg dat je de techniek eerst test met dierlijke virussen. Een afspraak met de faculteit diergeneeskunde in Utrecht leverde wel resultaat op. Een paar dagen na het sturen van hun – wetenschappelijke onderbouwde – plannen konden Laban en Rennen een doos met (voor mensen ongevaarlijk) muizencoronavirus ophalen, samples die verpakt in droogijs werden meegenomen.
Goede signalen
Maar vanwege de lockdown waren nagenoeg alle laboratoria in Nederland gesloten. De startup kon gelukkig terecht bij Artemis One Health, een biotechbedrijf in Delft dat onderzoek doet naar virussen en dat daarmee ook in coronatimes een veilige omgeving kon bieden. ‘We zagen op een gegeven moment dat we het virus konden onderscheiden van een negatieve controlegroep, we zagen de goede signalen’, zegt Laban.
Met die data achter de hand kon de startup door naar de volgende uitdaging: het onderscheiden van virussen in mensen. Daarvoor deden ze een beroep op het Amsterdam UMC, dat de startup hielp aan menselijk influenzavirus. Dat leverde data op voor de eerste test met Covid-19, waarvoor samples werden verkregen bij het RIVM.
In samenwerking met het Amsterdam UMC werd vervolgens een succesvolle test gedaan om Covid-19 te onderzoeken en de methode te verbeteren. Tot nu toe werden daarvoor enkele honderden metingen gedaan.
Tv-programma EenVandaag ging dinsdag langs bij Spektrax. Viroloog Janke Schinkel noemt de technologie van het bedrijf ‘veelbelovend’:
Financiering
Voor kostbare technologie en certificering is veel geld nodig. Subsidies leken met trajecten van een tot twee maanden te lang te duren, dus deed Spektrax een beroep op een aantal angel-investeerders, en werden ervaren adviseurs aangehaakt. Gigi Wang (UC Berkeley) is expert op het gebied van ondernemerschap, Henk Vietor heeft al meerdere medtech-bedrijven op zijn naam staan en Ian Wachters neemt als voormalige managing director van The Boston Consulting Group strategische kennis mee.
Eind april tekende Spektrax voor een investering (de omvang wordt niet gedeeld) met Dutch Founders Fund, een collectief van investerende ondernemers waar Laurens Groenendijk (ex-Treatwell, nu Hiber) dit keer de meest betrokken investeerder is, naast onder meer Patrick Kerssemakers (ex-Fonq) en Bas Berens (WeTransfer). Ook de Rotterdamse investeerder Percival Participations is ingestapt. Voor een volgende (seed-)ronde is Spektrax op zoek naar nog eens een tot 2 miljoen euro.
Groenendijk noemt Spektrax ‘echt deep-tech’ en ‘een unieke propositie met een chip in combinatie met nanotechnologie, die niet alleen voor Covid-19 maar ook voor andere diagnostiek kan worden gebruikt’. ‘Mensen zeggen weleens dat het team belangrijk is, maar dat timing nog belangrijker is. Nou, dan moet Covid-19 het moment zijn dat dit bedijf tractie geeft, en zorgt voor een doorbraak van de core-technologie.’
Opschalen
Met het groeigeld kunnen meer (data)wetenschappers worden ingehuurd, kan de testcapaciteit worden opgeschroefd en de vereiste certificeringen worden binnengesleept. De startup wil binnen afzienbare tijd honderdduizenden chips fabriceren die het virus kunnen traceren. De resultaten kunnen worden afgelezen met apparatuur die snel leverbaar is. Het is dezelfde techniek die ook door de politie en douane wordt gebruikt om explosieven op te sporen.
Of Spektrax met het aan boord halen van investeerders voorsorteert op een exit, durft Laban nog niet te zeggen. ‘Daar zijn we totaal niet mee bezig. We focussen ons nu op de validatie en de certificering en het op de markt krijgen van een totaal nieuwe diagnsotische oplossing. Op dit moment moeten we vooral zorgen dat we geen tijd verliezen.’
De doelgroep is in eerste instantie zorgpersoneel, zegt hij. Daar zijn tests nu het hardst nodig, maar ook verzorgingstehuizen en later wellicht drukke plekken zoals vliegvelden komen in aanmerking. De techniek is niet geschikt voor particulieren: zo is voor het afnemen van materiaal een keel- of neus-swab nodig, wat gedaan moet worden door medisch geschoold personeel.
Spektrax is nu hard bezig om de test gevalideerd te krijgen, waarna de certificering kan worden aangevraagd. Binnen een paar weken tot maanden moet zou de test beschikbaar moeten kunnen komen op de markt, verwacht de startup. Na Covid-19 richt het Amsterdamse bedrijf zijn vizier ook op het opsporen van andere virussen.
Snelheid
Snelheid is belangrijk (in een markt die zich snel ontwikkelt), maar validatie is het allerbelangrijkst, zegt Laban. ‘We willen dit voorzichtig benaderen.’ Vorige week bleek uit berichtgeving van Trouw dat een Nederlands bedrijf 1,5 miljoen onbetrouwbare coronatests heeft verkocht (de tests werden aangeprezen als ‘Dutch-made’, terwijl ze in werkelijkheid uit China kwamen). Ook uit het fiasco met Theranos, een Amerikaanse startup die claimde ziektes te kunnen opsporen met een druppel bloed, bleek hoe het mis kan gaan wanneer commerciële belangen voorrang krijgen boven wetenschappelijke validatie.
Met een samenwerking met het Amsterdam UMC lijkt het met de validatie van Spektrax wel goed te zitten. Met het netwerk dat Laban opbouwde in Silicon Valley, en met steun van het Nederlandse consulaat in San Francisco, weet hij inmiddels hoe groot ook in de VS de behoefte is aan coronatests. ‘Ook daar kunnen we nog een rol spelen.’
