De meeste ondernemers zullen de telefoontjes kennen: energiemaatschappijen die je gegevens uit het handelsregister van de Kamer van Koophandel halen en je benaderen met een aanbieding. Zelf ervaar ik het probleem ook regelmatig.
De Kamer van Koophandel roept ondernemers op om deel te nemen aan een dialoog over deze datadeling. Ik werd daardoor nieuwsgierig hoe een nieuw handelsregister eruit zou kunnen zien en neem jullie graag mee in mijn onderzoek!
Wat zegt de handelsregisterwet?
De huidige handelsregisterwet is in 2007 van kracht geworden. In de wet staat omschreven waarom we een handelsregister hebben en hoe de KVK de wet moet uitvoeren. Het doel van het handelsregister is:
- Bevordering van de rechtszekerheid in het economisch verkeer;
- Verstrekken van gegevens over de samenstelling van ondernemingen en rechtspersonen ter bevordering van de economische belangen van handel, industrie, ambacht en dienstverlening;
- Het registreren van alle ondernemingen en rechtspersonen als onderdeel van de gegevenshuishouding die bijdraagt aan het efficiënt functioneren van de overheid.
Deze doelen zijn allemaal goed te verklaren. Als ondernemer wil je in sommige gevallen zekerheid hebben over met wie je zaken doet. Het is prettig dat er een centraal handelsregister is, waarin deze gegevens vastgelegd zijn. Daarmee is het ook gelijk de aard van het handelsregister om gegevens te delen, wat ook in de wet vastgelegd is (Artikel 21 Handelsregisterwet 2007).
Moeten alle gegevens dan publiek zijn?
Op dit moment zegt de wet dat de gedeponeerde gegevens door iedereen ingezien moeten kunnen worden. Voor het behalen van de doelen van de wet, is dat echter niet noodzakelijk. Ik wil als ondernemer kunnen kiezen welke gegevens ik deel via het handelsregister en met wie. Zo kan ik onderscheid maken tussen de verschillende soorten bedrijven die ik heb. Een onderneming zoals Moneybird B.V. handelt actief en zou ik veel meer over willen delen, dan mijn personal holding of een eenmanszaak.
Dan kan het natuurlijk voorkomen dat ik zaken ga doen met iemand die wel mijn vestigingsadres nodig heeft of mijn gedeponeerde jaarrekeningen wil inzien, terwijl ik die niet publiek deel. Als iemand een gerechtvaardigd belang heeft, zou dat geen probleem moeten zijn. Je zou dat expliciet kunnen regelen via de website van de KVK door je dossier handmatig te delen met de zakenpartner. Een alternatief is een systeem met gerechtvaardigde belangen zoals dat in Duitsland bestaat.
In alle situaties waarin er een gerechtvaardigd belang is, heb ik er geen problemen mee om mijn gegevens te delen. Als ik een potentiële klant wil overtuigen van de legitimiteit van mijn bedrijf, als ik een bankrekening wil aanvragen bij een bank of als ik een nieuwe betalingsverplichting aan ga voor een mobiele telefoon, in alle gevallen is het doel duidelijk en heeft de andere partij mijn gegevens nodig. Deze gegevens mogen ze gebruiken voor dat doel.
Privacy gegarandeerd
Het voordeel van het zelf delen van je gedeponeerde gegevens, is dat je zelf controle hebt over wie de gegevens ontvangt. Bedrijven met wie je zaken wilt doen, zul je de gegevens graag delen om de relatie goed te houden. Maar andere ongewenste partijen, kunnen nu niet meer zien wat je gegevens zijn. Dat voorkomt telefoontjes van energiemaatschappijen, datahandelaren en vastgoedinvesteerders.
Ook komt het de privacy van eenmanszaken en personal holdings ten goede. Ten slotte snijdt het datahandelaren de pas af om je gegevens te verzamelen en door te verkopen, iets wat nooit het doel geweest is van het handelsregister.
Gaat dit ooit gebeuren?
Het handelsregister dat ik hierboven omschrijf, klinkt niet heel ingewikkeld. Als softwareclub draaien we onze hand er niet voor om zoiets te bouwen (behalve dat we druk genoeg zijn met het bouwen van een mooi boekhoudpakket…). Toch zijn er andere redenen waardoor ik inschat dat het handelsregister niet snel zal gaan veranderen in de toekomst.
De belangrijkste drempel voor een nieuw handelsregister, is de manier waarop de KVK geld verdient. Het verkopen van gegevens aan derde partijen is een grote inkomstenbron van de KVK. In het KVK Jaarverslag 2017 staat genoemd dat de politiek graag wil dat het hele handelsregister open data wordt en daarmee het verdienmodel zal wegvallen. Naast de rijksbijdrage van €116 miljoen, verdiende de Kamer van Koophandel in 2017 ook nog €95 miljoen uit overige operationele activiteiten.
In het jaarverslag staat geen uitsplitsing van deze overige activiteiten, maar een voorzichtige schatting op basis van het aantal geleverde diensten uit het jaarverslag en de tarieven van 2017 levert:
De totale omzet van €78 miljoen is een voorzichtige inschatting, waarbij het verkopen van adresbestanden en mutatieabonnementen geeneens opgenomen is in het jaarverslag en alle staffels zo hoog mogelijk genomen zijn. Het is dus veilig om er vanuit te gaan dat het gros van de “overige operationele activiteiten” afkomstig is van de verkoop van gegevens in het handelsregister. Als dat weg zou vallen, zou de begroting van de KVK plots gehalveerd zijn en dat is een serieuze operationele uitdaging.
Achterhaald
Vrijwel iedere ondernemer is van mening dat het handelsregister anders moet. De huidige werkwijze is achterhaald en respecteert de privacy van ondernemers niet. Rechtszekerheid is belangrijk, maar er zijn veel meer mogelijkheden om dat te realiseren zonder de data publiek te maken of te verkopen. Ik ben geen jurist, maar volgens mij kun je de privacy veel meer beschermen binnen de huidige wetgeving. En anders is het tijd om de wet aan te passen!
Mocht het handelsregister gaan veranderen, dan zijn er nog voldoende andere uitdagingen. Zo verliest de Kamer van Koophandel dan de helft van hun begroting, geld dat ze nodig hebben om hun activiteiten uit te voeren. Een tweede grote uitdaging is de komst van het Europese handelsregister, waarin de privacyproblemen ook nog steeds bestaan. Ik denk dat het goed is om de dialoog aan te gaan met de KVK en de politiek om te zorgen dat de privacy van ondernemers weer voorop komt te staan!
