Na weken van noodkreten en oproepen is de kogel door de kerk: het kabinet stelt 100 miljoen euro beschikbaar voor overbruggingskredieten aan startups en andere “innovatieve mkb-bedrijven”. Deze leningen zullen verstrekt worden via de regionale ontwikkelingsmaatschappijen (ROM’s, zoals InnovationQuarter, BOM en NV Oost), en zijn bedoeld voor “innovatieve bedrijven die door de Covid19-crisis in de financiële problemen zijn gekomen”.
Startups vielen tot nu toe voor een groot deel buiten de regelingen die het kabinet trof om de gevolgen van de coronacrisis te dempen. Zo komen voor de belangrijkste noodmaatregel, de loonsteun via de NOW, alleen bedrijven in aanmerking die worden getroffen door een omzetdaling van minimaal 20 procent, terwijl groeibedrijven vooral veel kosten maken, maar ofwel geen omzet van belang hebben ofwel tientallen procenten groeiden vergeleken met 2019.
Behalve voor startups die gefinancierd zijn met eigen vermogen of investeringskapitaal is de noodhulp ook bedoeld voor mkb-bedrijven die zichzelf hebben gefinancierd door winst in te houden. “Deze bedrijven hebben doorgaans wel een gezonde balans, maar hebben geen bankrelatie en kunnen momenteel – als gevolg van de coronacrisis – moeilijk bij de bank terecht voor een overbruggingskrediet omdat banken zich nu richten op bestaande klanten”, schrijven minster Wiebes (Economische Zaken), staatssecretaris Mona Keijzer (Economische Zaken) en staatssecretaris Hans Vijlbrief (Financiën).
Overbrugging
De 100 miljoen aan overbruggingsleningen is “nadrukkelijk bedoeld als een noodinstrument om te zorgen voor een tijdelijke overbrugging naar “break-even” of een vervolgronde”. De hoogte van de leningen varieert van 50.000 euro tot 2 miljoen euro. Het uitgangspunt is dat het kabinet “in de kern gezonde bedrijven ondersteunt”.
Het streven is dat ondernemers vanaf 20 april aanvragen kunnen doen voor overbruggingsfinanciering. Meer criteria en details over de aanvraagprocedure worden nog bekendgemaakt. Zo is het nog de vraag hoe een startup in aanmerking komt als een omzetdaling níet het criterium is. Ook is nog niet bekend tegen welke kosten een overbruggingslening kan worden afgesloten.
Invest-NL
Het noodpakket is de afgelopen weken opgezet door het ministerie van Economische Zaken en Klimaat, de gezamenlijks ROM’s, TechLeap en InvestNL. Ook investeerders hebben meegedacht over het plan. Met InvestNL en TechLeap wordt nu verder gewerkt “aan een gezamenlijk programma gericht op innovatieve startups en scaleups”. Daarbij gaat het om hogere steunbedragen per bedrijf.
“Als regionale ontwikkelingsmaatschappijen werken we dagelijks met honderden innovatieve bedrijven. De coronacrisis heeft een enorme impact op deze bedrijven”, zegt Rinke Zonneveld (directeur InnovationQuarter) in een toelichting namens de gezamenlijke ROM’s. “En we maken ons oprecht zorgen dat hiermee het toekomstig verdienvermogen van Nederland ernstig wordt geschaad. We zijn dan ook zeer verheugd dat het kabinet een substantieel bedrag uittrekt om juist deze bedrijven door deze crisis heen te helpen.”
Eerste stap
Het startup-plan is “een eerste stap”, reageert Henq-investeerder Coen van Duiven tegenover Sprout. Van Duiven bracht het startup-probleem vorige week namens een groot aantal investeerders bij de overheid onder de aandacht met een noodkreet. Van Duiven is ook betrokken bij de totstandkoming van de startup-steunmaatregelen. “Het is hartstikke goed dat er gehoor is gegeven aan onze oproep, omdat startups een bijzondere positie hebben en een gedeelte daarvan hulp nodig heeft.”
“Wat ons betreft is het nu zaak om door pakken. Als je kijkt naar onze buurlanden (Frankrijk en Duitsland, die elk miljarden uittrekken voor startups, red.), dan gaat het nog een klein bedrag. Maar het zou met niet verbazen als we in goed overleg tot meer mooie dingen kunnen komen. Dit is duidelijk een eerste stap.”
Regionale investeringsmaatschappijen zijn jaarlijks betrokken bij ongeveer de helft van alle (vroege) investeringen in startups. Wat Van Duiven betreft is het dan ook niet vreemd dat de ROM’s het geld zullen verdelen. “Je moet ergens een soort onafhankelijkheid creëren. Wat wij hebben toegevoegd is hoe je kennis die bij vc’s zit in het proces kunt ‘bakken’. De ROM’s zijn de uitvoerende partij, maar je kan onze kijk meetellen in het verhaal.”
Nog steeds beperkt
Ook de Dutch Startup Association (DSA) ziet de 100 miljoen ook vooral als een eerste stap, “maar we vinden het nog steeds beperkt”, zegt woordvoerder Lucien Burm. De DSA gaat ervan uit dat er nog meer tranches zullen volgen.
Burm: “Waar ik me zorgen over maak is het tempo. Iedereen werkt keihard, maar het duurt vrij lang voordat er iets gebeurt. En we moeten nog maar hopen dat het met de uitvoering goed gaat. Intussen zitten startups met problemen, kunnen er ontslagen vallen en komt ook het vakantiegeld eraan. Dat is best wel heftig.”
Sommige startups kunnen het nog even uitzingen, zegt Burm, maar dan moet er wel binnen twee a drie maanden iets gebeuren. Ook zijn er snel groeiende bedrijven die hun groeiprognose niet halen en daardoor een vervolginvestering kunnen mislopen. “Er is al veel toekomstig verdienvermogen verdampt”, zegt Burm.
“Wat ik ook frappant vind, is dat bedrijven die eigenlijk de banenmotor van Nederland zijn, geld moeten lenen om personeel te financieren. Terwijl andere bedrijven dit op basis van een uitkering kunnen doen. Het ministerie laat hier een belangrijk optie liggen, en sluit een belangrijke groep categorisch uit.”
Steekproef
Uit een enquête van TechLeap bleek vorige maand 80 procent van de startups verwacht door de coronacrisis in de financiële problemen te komen. Ruim tweederde is vanwege liquiditeitsproblemen op zoek naar overbruggingsfinanciering. 55 procent van de startups ziet de vraag wegvallen doordat bestaande klanten zich terugtrekken of omdat nieuwe klanten wegblijven.
Verruiming garantieregeling
Het nieuwe startup-plan komt bovenop een trits aan overheidsingrepen, die dinsdag werden aangevuld (dit is de complete toelichting van het kabinet). Zo wordt de Garantie Ondernemersfinanciering-regeling (GO) verhoogd tot een garantieplafond van 10 miljard euro. De regeling is bedoeld voor ondernemingen die problemen ondervinden bij het verkrijgen van bankleningen en bankgaranties.
Het gaat om garanties op bankleningen en -garanties van minimaal 1,5 miljoen en maximaal 50 miljoen euro per onderneming. Het maximale garantiepercentage werd dinsdag verhoogd van 50 procent naar 80 procent voor grote bedrijven en 90 procent voor het mkb, met als voorwaarde dat zij worden getroffen door corona.
Verder wordt de premie voor de verruimde regeling Borgstelling Midden- en Kleinbedrijf (BMKB) verlaagd, van 3,9% naar 2%. ‘Hierdoor wordt financiering toegankelijker voor ondernemers’, meldt het kabinet, dat vindt dat ook banken zelf ‘goed dienen te blijven kijken naar de eigen kosten die zij in rekening brengen bij klanten en of die nog steeds reëel zijn.’ Op de hoogte van de BMKB-premie was veel kritiek, omdat die nog bovenop de bancaire rente komt.
