Geen producten in de winkelwagen.
Ooit begon hij als vogelspotter. TNO-spinoff Robin Radar Systems ontwikkelde software die veel kleinere vliegende objecten kon detecteren dan gangbare radarsystemen. Die zijn van oudsher vooral gemaakt om vliegtuigen en schepen in de gaten te houden. Maar Siete Hamminga, oprichter van Robin Radar, wist dat er ook een markt moest zijn voor het signaleren van kleinere vliegende objecten: vogels.
Die wil je niet in je motor krijgen als piloot, en luchthavens over de hele wereld zijn dan ook druk met het weren van zwermen vogels. Robin Radar Systems hielp ze daarbij – met als eerste klant het ministerie van Defensie.
Switch naar drones
Dat was in 2010, een tijd waarin enthousiaste hobbyisten misschien net hadden gehoord van drones. Maar die kleine mechanische horzels maakten daarna een enorme opmars. Ook bij partijen die ze voor kwalijke praktijken inzetten: het smokkelen van spullen over gevangenismuren, het lamleggen van vliegvelden en, zoals we in Oekraïne al te vaak hebben kunnen zien, oorlogsvoering.
‘Die switch naar drones hebben we gemaakt in 2014’, zegt Hamminga. ‘Ik had bedacht dat drones een issue zouden gaan worden, onder meer voor de veiligheid rond vliegvelden. Zelf gebruikten we ze ook, om onze systemen te testen. Soms heb je nou eenmaal geen vogels in de lucht.’
Robin Radar leerde zijn software vogels te onderscheiden van drones, iets waarvoor het aan de hand van de zogeheten micro-doppler het vluchtpad analyseert dat ze afleggen. ‘Als je heel nauwkeurig kijkt, zie je in het echobeeld van de drone ook de sporen die zijn rotorbladen achterlaten. Een vogel met een propeller noemen we een drone.’
Nucleaire top in Den Haag
Dat is het specialisme van Hamminga’s bedrijf. De gevestigde radar-orde (denk aan Thales of Saab) doen dat Robin Radar niet na. En dat hoeft ook helemaal niet. ‘Vergelijk het met Tesla: hoe kan het dat die de snelste auto met de beste batterij kon bouwen? Omdat ze nog nooit een auto hadden gebouwd. Pas daarna zeiden de gevestigde fabrikanten tegen hun ingenieurs: mach Mir mal ein elektrisches Auto en dat bleek niet zo makkelijk als je bestaande modellen aanpast in plaats van iets geheel nieuwe te ontwikkelen. Ik had vroeg door waar het naartoe ging met drones en ben op een wit vel papier een radar daarvoor gaan ontwikkelen.’
De eerste doorbraak na vijf jaar vogels spotten kwam met de grote nucleaire top in Den Haag in 2015. ’57 staatshoofden, maar de radars van Defensie waren niet in staat om drones voor terroristische aanvallen te onderscheiden van vogels.’ De overheid kwam daarom uit bij Robin Radar, die meteen onder de aandacht kwam bij alle verzamelde veiligheidsexperts.
De afgelopen jaren heeft het bedrijf zijn radar veelzijdiger en preciezer weten te krijgen. Hij ‘ziet’ nu ook drones in 3D en werkt beter samen met apparatuur die ze kan uitschakelen. De scaleup groeide intussen van nog geen 20 medewerkers tot 160 fte vandaag. ‘De volwassenheid van het bedrijf viel min of meer samen met de geopolitieke situatie die ontstond toen de Russen Oekraïne binnenvielen.’
Deal met Defensie na Russische inval
Sterker nog: exact twee weken vóór de inval van Rusland in die voormalige Sovjetrepubliek zat Hamminga bij de commandant der strijdkrachten om te praten over dronedreiging. Erna was de deal met Defensie snel rond. Toen werd echt voor iedereen duidelijk welke rol drones spelen in moderne oorlogsvoering.
‘Voorheen was iedereen gericht op het tegenhouden van dure, slimme raketten. Nu moeten we ons ineens verdedigen tegen goedkope drones die massaal worden ingezet en waar veel te dure munitie op wordt afgeschoten.’
En dat veroorzaakte een ‘piekbehoefte’ in de vraag naar droneradars voor Oekraïne. ‘Ik noem het zo, omdat je natuurlijk hoopt dat die piek een keer afneemt. Maar die afname wordt weer ruimschoots gecompenseerd door Navolanden die hun budgetten opschroeven en investeren in antidronesystemen. Want ze kijken na die afschuwelijke situatie in het Oosten achterom en vragen zich af: wat hebben we zelf eigenlijk staan voor als dit een probleem bij ons wordt?’
Lees ook: Dit zijn 5 Nederlandse defensiekampioenen van de toekomst
Tesla van de droneradar
Voor hun investeringen hoeven ze niet naar Hamminga te bellen. Zijn ‘Tesla van de droneradar’ werkt nauw samen met de grootste leveranciers van radarsystemen. ‘Die bestaan uit meerdere systemen en sensoren die vanuit één commandocentrum worden aangestuurd. Wij outsourcen het grootste deel van de productie, we zijn meer een software- dan een hardwarebedrijf.’
Dat is wel een les voor andere ondernemers, denkt Hamminga. ‘Vraag je altijd af: zijn de grote jongens in mijn branche mijn concurrenten of potentiële partners? Die grens is soms flinterdun.’ Dankzij de samenwerking met grote aanbieders kan Robin Radar juist zo snel groeien en krijgt het toegang tot een wereldmarkt, stelt hij.
Olympische Spelen in Parijs
Natuurlijk kunnen de marktleiders technisch ook wel voor elkaar krijgen wat de snelgroeiende Nederlandse scaleup kan. ‘Maar wij hebben kortere innovatiecycli en bovendien is wat wij doen niet hun game qua prijsniveau. Thales maakt de beste systemen ter wereld, en die kosten 50 tot 150 miljoen. Ze hebben het druk zat nu, er is meer vraag dan aanbod. Om geen nee te hoeven verkopen aan klanten werken ze graag met ons samen.’
De radars die tijdens de Olympische Spelen in Parijs de boel veilig houden? Die worden geleverd door Thales, maar dat zet daarvoor systemen van Robin Radar in.
Robin Radar levert nog steeds radars voor de burgerluchtvaart. En ook de tak die installaties voor grote windmolenparken ontwikkelt, gaat erg goed. Het zijn ook groeimarkten.
Maar de spanningen in de wereld dreven vooral de omzet uit veiligheid en defensie op, tot ruim meer dan de helft van het totaal. Investeren in defensie is een hot item. Binnen de Navo investeren de Europese leden stevig om hun doelstellingen te halen. Pensioenfondsen zoeken zelfs de publiciteit om duidelijk te maken dat ook zij hun bijdrage leveren.
ABP als investeerder aan boord
En inderdaad, ABP heeft goede papieren, want was al sinds 2012 via zijn venture capital-bedrijf Inkef aan boord bij Robin Radar. Maar niet alleen de hoeveelheid geld, ook het sentiment rond defensiebedrijven lijkt compleet te zijn omgedraaid – al sluiten sommige beleggers wapentuig nog altijd uit. Heeft Hamminga gevoeld hoe die wind is gedraaid?
‘Onze eerste klant was ooit de Nederlandse luchtmacht, dus onze uitgangspositie was al anders. Maar het heeft geholpen dat wij duidelijk defensieve technologie ontwikkelen: een sensor die veiligheid brengt voor vogels in windparken, passagiers in de luchtvaart en kritische infrastructuur beschermt. Het sentiment was misschien anders geweest als we echt wapens zouden maken.’
Lees ook: Het dilemma van Willem van der Leegte (VDL): hoever ga je met oorlogsmaterieel?
Naar 150 miljoen omzet in 2030
Het resultaat van die omslag: in 2015 maakte Robin Radar Systems een miljoen euro omzet met een team van twintig personen, vorig jaar was de – winstgevende – omzet ruim 40 miljoen. ‘Een aantal jaar geleden leverden we twintig radars per jaar, 2023 sloten we af met vier radars per week.’
En wat de groei in personeel betreft: de groei en bekendheid van zijn bedrijf maakt het ook makkelijker om mensen te vinden voor het gespecialiseerde R&D-werk. ‘Er hebben vorig jaar meer dan 3.000 mensen gesolliciteerd, van hen hebben we er 55 aangenomen.’
Voor 2030 wil Hamminga naar een omzet van 150 miljoen euro. ‘Dat doel heb ik al gesteld rond 2016, toen we nog maar 4 miljoen omzet deden. Toen riepen mensen: die is duidelijk in Amerika geweest. Maar dit jaar gaan we duidelijk door de 50 miljoen, dus we komen er echt wel.’
Vrede en veiligheid als purpose
Persoonlijk staat Hamminga volledig achter zijn defensie-activiteiten. ‘Het is verrassend om te zien hoe zowel de houding van de politiek als de samenleving is veranderd. Zelf had ik van jongs af aan interesse in militaire zaken, in jonge mensen die zich willen inzetten voor vrede en veiligheid. Aan hen zijn we verplicht om te zorgen dat ze kunnen beschikken over goede spullen.’
Purpose heet dat tegenwoordig. ‘Ja, het geeft me echt een gevoel van zingeving dat we daadwerkelijk kunnen bijdragen aan de veiligheid van mensen in Oekraïne.’
