Ooit huisde er het Rotterdamse zwembad Tropicana, maar na financiële- en geweldsproblemen sloot deze in 2010 zijn deuren. Plotseling zat Rotterdam met een leeg zwembad opgescheept. Wie er in die tijd voorbij liep zag een schoolvoorbeeld van vergane glorie verrijzen. Maar sinds afgelopen jaar is het voormalig zwembad een broedplaats voor circulaire ondernemers. Sprout neemt polshoogte en praat met Diana van Ewijk van initiatiefnemer BlueCity.
Wat doet jullie bedrijf?
‘BlueCity is voorbeeldstad voor de circulaire economie. Een broedplaats, met andere woorden, voor innovatieve bedrijven die hun reststromen aan elkaar koppelen. Binnen ons ecosysteem van sociale ondernemers is afval een waardevolle bouwsteen; de output van de éne is namelijk de input van de andere ondernemer.’
Installatie van gerecyclde wasmachines, door SuperUse Studios
‘We hebben het pand in 2015 aangekocht en zijn sindsdien hard bezig het oude zwembad, inclusief kelders, sauna-complex, beautycentrum, partycentrum en de inpandige discotheek te transformeren tot circulaire voorbeeldstad. Die laatste is nu overigens nog maar net klaar: op 31 maart opende de wethouder onze circulaire kantoorvleugel.’
Kun je de ruimte omschrijven?
‘Onze voorbeeldstad ligt middenin Rotterdam, in het oude subtropische zwemparadijs Tropicana. Het biedt plaats aan ongeveer 50 ondernemers in de blauwe, circulaire economie. In de kelders bevinden zich productieruimtes, in het voormalige beautycentrum kweekt RotterZwam oesterzwammen en in de oude kleedhokjes is het BlueCity Lab gevestigd. In de oude discotheek vind je nu een circulaire kantoorvleugel, met daarin 100 werkplekken.’
‘De voormalige board room fungeert inmiddels als vergaderlocatie. In de bubbelbaden zijn brainstormruimtes, middenin het zwembad staan twee kassen als pop-up kantoor en in het voormalige partycentrum is een grote eventzaal gerealiseerd. Hier organiseren we regelmatig events, presentaties en minifestivals, zoals FuckUp Nights Rotterdam en het Blue Food Festival. Het hart van onze voorbeeldstad is tot slot de bar: hier brengen we ondernemers actief met elkaar in contact.’
Wat maakt jullie kantoorruimte uniek?
‘Dat het staat voor circulaire economie. Zo vormt de koffieprut van Aloha Rotterdam een voedingsbodem voor de oesterzwammen van RotterZwam. De CO2 die daarbij vrijkomt, wordt door Spireaux ingezet bij de productie van spirulina (een voedingssupplement, red.). Het mycelium wordt gebruikt om verpakkingsmaterialen te ontwikkelen in het BlueCityLab en de zwammen staan weer op het menu van ons restaurant.’
‘BlueCity is gevestigd in voormalig subtropisch zwemparadijs Tropicana, een iconisch pand dat haar functie en grandeur verloren heeft. Maar slopen is zonde, en dus veranderen we het bad naar een voorbeeldstad. Die verbouwing is bovendien op circulaire wijze uitgevoerd. Daarmee hebben we tot nu toe al 60 ton CO2 bespaard; dat is vier jaar fulltime autorijden, en evenveel als 2400 bomen in een jaar kunnen opnemen.’
Waarom vinden jullie een unieke werkruimte zo belangrijk?
‘Omdat wij met BlueCity de transitie naar een circulaire economie versnellen. Hierbij gooien we spullen niet weg, maar doen we aan hergebruik. Binnen ons pand bouwen we aan een ecosysteem waarin reststromen, zoals materiaal, energie en warmte, zoveel mogelijk lokaal gebruikt worden.’
‘Toch gaat circulair ondernemen niet vanzelf. In BlueCity helpen we ondernemers daarom om snel een businesscase te identificeren, deze te testen en op te schalen. We bieden hen dus naast ruimte ook begeleiding en een dynamisch netwerk. Zo krijgen haalbare en schaalbare plannen de kans om uit te groeien tot de omvang die ze nodig hebben om écht impact te hebben.’
Hoe kwam de ruimte tot stand?
‘Binnen een jaar transformeerden we de 1300 vierkante meter van de voormalige discotheek naar 100 circulaire werkplekken, variërend van gedeelde tot eigen kantoren en met vaste naast flexibele werkplekken. Gemakkelijk was het niet, omdat we het circulair wilden doen. We wilden dus geen materialen op de afvalstortplaats verbranden. Door goed samen te werken met andere partners en transparant te zijn, lukte het uiteindelijk.’
Voor de inrichting van het kantoor tekende Superuse Studios, dat gespecialiseerd is in circulaire architectuur. Het designbureau was eerder verantwoordelijk was voor de inrichting van Viisi, die al in januari voorbijkwam in een aflevering van The Office.
Wat zijn de reacties van bezoekers?
‘We hebben sinds de opening in 2016 duizenden mensen over de vloer gehad, en frappant genoeg reageren ze bijna altijd hetzelfde. Eerst schrikken mensen van de staat van het zwembad, maar aan het eind van de rondleiding zijn ze enthousiast over waar we mee bezig zijn. Dat gezegd hebbende: er staan nog regelmatig gezinnetjes met hun zwemspullen voor de deur.’
Wat zijn jullie ervaringen en lessen?
‘Ook al bloeit de circulaire economie, het aantrekken van de juiste ondernemers blijft een uitdaging voor ons. We zijn dan ook erg specifiek. Zo zoeken we ondernemers die niet alleen achter een beeldscherm zitten, maar ook onderzoeken, experimenteren en dus echt iets maken. Iets zichtbaars, iets tastbaars en iets wat tot de verbeelding spreekt. Het moet een educatief doel hebben en inspirerend werken voor alle bezoekers van BlueCity.’
‘We willen bovendien een combinatie van huurders in verschillende stadia van volwassenheid van hun bedrijf. Van studenten of startups die proof of principle zoeken, tot scaleups met proof of concept. Ook een combinatie tussen low- en high tech, praktisch en wetenschappelijk. De perfecte BlueCitizens zijn realistische idealisten. Ze moeten een drijfveer hebben om de wereld beter en mooier te maken, en combineren dit met een ondernemende geest. Die mensen lopen niet bij bosjes los rond, en we moeten ze dus op andere manieren trekken, zo hebben we geleerd.’
