Op papier zou een Nederlandse ondernemer in Indonesië in het voordeel moeten zijn. Kijk naar de eeuwenoude handelsrelaties, die deels nog steeds bestaan en waar je wellicht op kan aanhaken. Of misschien kun je de markt bestormen met een compagnon met Indisch bloed. Dat stroomt immers door de aderen van een groot aantal Nederlanders.
Maar de praktijk kan zoals zo vaak weerbarstig uitpakken. Eenmaal aangekomen moet je toch met grote cultuurverschillen omgaan. Zelfs Andrew Senduk, een Nederlandse ondernemer met Indische roots en familie, moest op zijn eerste dag acclimatiseren in het land. Senduk was een consultant en optiehandelaar bij ING en Deloitte en is nu de mede-eigenaar van de Europese tak van Printerous, een Indonesische internetdienst die social media-afbeeldingen afdrukt op albums, canvasboxen, magneten en stickers. Hij legt uit hoe je je in Indonesië het beste kunt gedragen.
1. Toon extra veel ontzag
Andrew Senduk: “Binnen de Indonesische cultuur is respect enorm belangrijk. Spreek zakelijke contacten nooit op een amicale, joviale manier aan. Een nederige houding wordt gewaardeerd. Zo is het goed om een visitekaartje met twee handen te geven en daarbij een lichte buiging te maken. Het is niet fout om een kaartje alleen met je rechterhand te geven, maar doe het in ieder geval nooit met je linkerhand, want deze is onrein. In Nederland heb ik ook vaak meegemaakt dat ondernemers hun naamkaartje over de tafel gooien. Not done!”
2. Wees niet ongeduldig
Senduk: “Geduld is essentieel om in Indonesië zaken te kunnen doen. Het feit dat Indonesische ondernemers vaak te laat op afspraken komen of dat de communicatie langzaam verloopt, houdt niet in dat ze geen interesse hebben. Het zit in de cultuur.”
“Op de dag dat ik in Indonesië mijn eerste ontmoeting met het hele Printerous-team zou hebben, maakte ik me onnodig veel zorgen of ik wel op tijd zou komen. Ik was ‘s ochtends om zes uur in Jakarta aangekomen, had een flinke jetlag en het regende zoals het alleen in Indonesië kan regenen…keihard. Maar om 13.00 uur hadden we afgesproken, dus als echte Nederlander deed ik er alles aan om op tijd te komen. Ik verwachtte een forse file en vertrok daarom om twaalf uur voor een ritje van drie kilometer. Maar het verkeer zat zo volledig vast, dat ik wat nerveus werd en besloot om het laatste stuk door de regen te rennen. Doorweekt kwam ik om half twee aan, met de verwachting dat iedereen mij aan zou kijken met een blik van ‘je bent laat’. Maar niet dus. Bij de ingang zat een van mijn partners rustig overleg te plegen. “Lekker weertje he!”, zei hij. “Ga lekker zitten, ik schuif straks aan, want zit nog in een andere meeting.” Uiteindelijk was het hele team er om half 3 en hadden we een hele goede meeting. Maar voor niks in de regen gerend.”
3. Profileer jezelf als ‘sociaal dier’
Senduk: “Dit klinkt als een open deur, maar Indonesië is een erg sociaal land. Je familie en vrienden zijn enorm belangrijk. Dit zie je ook aan het gebruik van social media, want Indonesië behoort tot de top 3 van social media-gebruikers ter wereld. Wees dus altijd en immer vriendelijk, want je weet nooit wie je in contact kan brengen met een essentiële zakenrelatie. Beschouw het dus ook niet als irritant dat veel mensen je al snel willen voorstellen aan nieuwe contacten. Men is nu eenmaal over het algemeen zeer behulpzaam.”
“Het sociale karakter van Indonesiërs herken je ook aan de ontmoetingsplek voor een zakelijke bijeenkomst. Wanneer je te gast bent bij een meeting is de kans groot dat deze in een restaurant in een shopping mall plaatsvindt. In shopping malls speelt zich hoofdzakelijk het sociale leven van inwoners af. Het zal moeilijk worden om goede sier te maken door de restaurantrekening te betalen, want vaak is er ruzie over wie er mag betalen. Je bereidwilligheid wordt echter zeker gewaardeerd. Hetzelfde geldt voor het geven van cadeautjes, die zij ‘oleh oleh’ noemen.”
4. ‘Read between the lines’
Senduk: “Indonesiërs hebben niet de directheid zoals Nederlanders dat hebben. Dit houdt in dat mensen in de dagelijkse communicatie er vaak omheen draaien. Pijnlijke of kritische punten zal men niet zo snel bespreken, in ieder geval niet in het openbaar. Wees hier dus gevoelig voor, want voor je het weet sta je als botte Nederlander te boek.”
Fotodienst Printerous Europe is gevestigd in Amsterdam en is vandaag live gegaan.
Lees ook:
9 redenen om Indonesië te verkennen
