Terwijl de stralende zon verhult dat het een winterdag is in februari, sjokt Kirschner met tientallen journalisten door het centrum van Lissabon. De ondernemer pakt de ene na de andere plastic verpakking van de straten af, om er een foto van te maken met zijn smartphone en het afval daarna in de prullenbak te deponeren. Het gros van de aanwezige reporters volgt zijn voorbeeld, sommigen sjouwen zelfs een complete afvalzak met zich mee.
Wanneer de groep de top van het Eduardo VII-park bereikt, gebaart Kirschner zijn metgezellen te stoppen met lopen. Hij werpt een blik op het gigantische centrum van de Portugese hoofdstad, dat vanaf hier goed te zien is. “We hoeven echt niet heel Lissabon schoon te maken”, zegt Kirschner. “Als iedereen één stuk afval oppakt, is dat al genoeg om samen een impact te maken.” Die avond, tijdens een diner, spreekt een opgewekte Kirschner de groep opnieuw toe: “In een paar uur tijd hebben we maar liefst 1.241 stukken afval opgeruimd.”
Litterati
Hoe Kirschner dat zo precies weet? Hij is de oprichter van impactbedrijf Litterati. Namens dit bedrijf ontwikkelde de in Oakland, Californië woonachtige entrepreneur een gelijknamige app, waarmee gebruikers foto’s kunnen maken van een stuk zwerfafval, om het daarna in een nabije afvalbak te gooien. Bij iedere foto noteren ze om welk stuk afval het gaat, waarna de app automatisch de locatie aan de foto koppelt. Litterati verzamelt hierdoor steeds meer informatie over waar zwerfafval zich in steden concentreert en welk afval het meeste voorkomt. Kirschner stelt dat wereldwijd al tienduizend mensen zijn app gebruiken.
Maar ja, om, in de woorden van Kirschner, écht “impact te maken”, heb je natuurlijk meer gebruikers nodig. In een poging zijn missie naar een groter publiek te brengen, klopte Kirschner aan bij de multinationaal opererende kledingproducent Dockers, dat huist in de stad aan de andere kant van de baai voor Kirschners Oakland: San Francisco.
De ondernemer mocht meedoen aan ‘Dockers Challengers’, een door de kledinggigant in het leven geroepen talentenprogramma voor aanstormende impact-startups, bedoeld om hen een podium te geven. Als onderdeel van dit programma loopt Kirschner 3 dagen lang met journalisten van over de hele wereld rond in Lissabon. Sprout is erbij en doet verslag.
Kirschner tijdens de wandeling in Lissabon. ‘Samen maken we impact.’
Bevlogen ondernemer
We zien een bevlogen startupondernemer, die geen kans onbenut laat om zijn verhaal te doen. Als we op één van de avonden in Lissabon aan de bar hangen, komt Kirschner erbij staan om een praatje te maken. Als we vertellen dat we uit Nederland komen, kijkt de ondernemer op. “Geweldig”, zegt hij. “De Nederlandse Litterati-gebruikers vormen zonder twijfel de meest inspirerende gemeenschap binnen de app.”
Nederlanders zijn de meest inspirerende Litterati-gebruikers
Kirschner is een echte Californiër, die weet hoe je een verhaal moet brengen: positief, bevlogen en zonder aarzelingen. Terwijl de Amerikaan ons indringend aankijkt, somt hij uit zijn hoofd op: vijftienhonderd gebruikers heeft hij nu in Nederland en ze hebben maar liefst 800.000 stukken afval opgeruimd.
Het maken van die “impact” beperkt zich bovendien niet tot die 800.000 opgeruimde stukken zwerfafval, als we Kirschner mogen geloven. Met alle data die Kirschner via zijn app verzamelt, stapt hij op bedrijven af om hen te wijzen op hun milieu-impact. Niet alleen Kirschner zelf, ook mensen uit zijn gemeenschap kloppen aan bij bedrijven. Kirschner vertelt over een groep Nederlandse Litterati-gebruikers, die 16.000 stukjes wikkels van mentol-snoepjes Antaflu verzamelden. Ze lieten de verzamelde data zien aan de fabrikant, waarop die aankondigde met papieren wikkels te gaan werken.
Of die ene keer toen Nederlandse gebruikers massaal sigarettenpeuken besloten op te ruimen, waarop supermarkt Albert Heijn besloot extra asbakken voor zijn panden te plaatsen. “Zoiets aan de andere kant van de wereld zien gebeuren, is geweldig”, stelt Kirschner.
Online hype
De Amerikaan kreeg het idee voor Litterati in 2012, toen één van zijn dochters tijdens een boswandeling een plastic kattenbak in een kreek zag liggen. “Die hoort daar niet”, zei ze tegen haar vader. Kirschner besloot daarop een reeks foto’s van zwerfafval te maken, die hij op zijn Instagram plaatste onder de hashtag #litterati. Zijn voorbeeld deed volgen en al snel verschenen er wereldwijd Instagram-kiekjes van restafval, voorzien van de door Kirschner bedachte hashtag.
Kirschner, die in zijn leven al meerdere startups was begonnen, bekeek de door hem gecreëerde online hype meteen door een ondernemende bril. Hij begon plattegronden van zwerfafval te maken, op basis van de locatiegegevens bij de vele foto’s van de wikkels, peuken en petflessen.
Litterati-gebruikers maken een foto van het zwerfafval en uploaden het in de app.
San Francisco
Op een dag klopte de gemeente van San Francisco bij hem aan. Het bestuur wilde weten hoeveel sigarettenpeuken er in de stad rond slingerden, om zo een verhoogde belasting op sigaretten te kunnen instellen. Lokale politici hadden aanvankelijk een eigen team met potloden en clipboards de stad ingestuurd, om te noteren waar de peuken lagen. Op basis van die informatie voerde de gemeente een belastingverhoging van 20 dollarcent in. De metingen waren echter niet accuraat en dus onbetrouwbaar, vonden de producenten, die de gemeente hadden aangeklaagd.
Kirschner kon de stad wél voorzien van betrouwbare informatie, omdat zijn data niet bestonden uit aantekeningen, maar uit locatiegebonden online foto’s, zij het op Instagram. Met de data van Kirschner op zak, won San Francisco de rechtszaak en wist de gemeente de belasting op sigaretten zelfs te verdubbelen. Het levert San Francisco nu jaarlijks zo’n 4 miljoen dollar aan belastinginkomsten op.
Het succes van die zaak gaf Kirschner het vertrouwen om van Litterati een separate app te maken. De grootste uitdaging is nu om er een florerend businessmodel van te maken, vertelt de ondernemer aan Sprout, als we hem op één van de middagen interviewen in het PortoBay-hotel, waar het gezelschap verblijft.
Verdienmodel
Ook al bestaat Litterati al jaren, het bedrijf heeft nog maar 2 fte op de loonlijst van staan, vertelt de ondernemer. Geld hoopt hij te verdienen door zijn data aan steden en bedrijven te verkopen. Voor steden kan het net als bij San Francisco nuttig zijn om belastingplannen te onderbouwen. Bedrijven kunnen de data gebruiken als onderbouwing voor het verduurzamen van hun verpakkingen, zoals bij het eerder genoemde Antaflu.
Het bepalen van het juiste prijsniveau is een uitdaging
Toch heeft Kirschner nog maar enkele klanten gehad. “De uitdaging ligt voor ons in het bepalen van het juiste prijsniveau voor onze service”, verklaart hij. “Wat bij wijze van spreken voor Melboune kan werken, kan voor Mexico-Stad weer een totaal verkeerde prijsbepaling blijken.”
In een poging zijn verdienmodel te verbreden, zet Kirschner tegenwoordig ook in op educatieprogramma’s voor scholen. Hij levert educatieve instellingen een online platform vol informatie over zwerfafval. Scholen krijgen voor 99 dollar per jaar toegang tot het platform. Kirschner vertelt dat hij onlangs een contract heeft getekend met de stad Philadelphia voor een pilotprogramma.
Silicon Valley
Kirschner heeft het geluk dat hij op een steenworp afstand woont van Silicon Valley, met zijn vele geldschieters. De ondernemer wist afgelopen jaar een lening van 225.000 dollar los te peuteren bij de National Science Foundation. Van een angel investor kreeg hij nog eens 200.000 dollar. Kirschner vertelt dat hij bezig is met een seed-investeringsronde, waarmee hij het totaal aan in Litterati geïnvesteerde dollars uiteindelijk hoopt te laten groeien naar 1,5 miljoen.
We zijn niet op zoek naar durfkapitaal
Dwars als hij echter is, houdt Kirschner de meeste investeerders in de Valley op afstand. Het probleem met hen is volgens Kirschner dat zij vooral op rendement uit zijn. “We zijn niet op zoek naar durfkapitaal”, zegt de ondernemer. “Het moet het juiste kapitaal zijn. Groeigeld ophalen zodat we meer kunnen verdienen, interesseert me niet. Er moet een missie achter zitten.”
Of Kirschner weleens van Boyan Slat heeft gehoord, willen we weten. Wat Kirschner immers ter land doet, doet Slat ter zee met The Ocean Cleanup, een groots project om de plastic soep op te ruimen. “Ja, ik ken hem!”, zegt Kirschner opgewekt. “Nou ja, we hebben elkaar één keer ontmoet toen hij in de buurt was van waar ik woon. Wat ik zo indrukwekkend vind aan Boyan, is dat hij tot de verbeelding spreekt van miljoenen mensen. Door zo’n extreem ambitieus project te lanceren, inspireert hij ontzettend veel individuen. Hij zal hobbels ondervinden tijdens zijn rit, maar dat is oké. Uiteindelijk zal hij iets geweldigs teweegbrengen.”
Net als Slat probeert Kirschner zoveel mogelijk mensen te inspireren. Dit doet de Amerikaan door keer op keer op bevlogen wijze zijn verhaal te vertellen. De man lijkt niet moe te krijgen, zelfs niet na uren achter elkaar aan de lopende band mini-interviews met journalisten te hebben gehouden. De laatste dag van de reis zit Kirschner voor Sprout in een minibus. Plotseling keert hij zich om. “Eigenlijk is het jammer dat ik iedereen maar zo kort kon spreken”, zegt de ondernemer. “Als we langer hadden, was ik graag met iedereen volledig de diepte in gegaan.” Aan de inzet zal het niet liggen bij Kirschner.
