In zijn ruime werkkamer in een antieke Haarlemse kantoorvilla, schikt Roel Pieper (51) nog maar eens de stapel papier voor zijn neus. Minstens tachtig A4’tjes op elkaar vormen een businessplan. Met beleid schuift hij de papieren van zich af, en kijkt op. “Ja, inderdaad, weer een plan. Of het een goed plan is? Misschien wel, maar eigenlijk weet ik al dat het niks wordt, voordat ik een pagina gelezen heb. Waarom? Dit plan komt zo uitgewerkt binnen, per post. Dan weet je dat het ook naar vele andere investeerders gaat, en daarmee heeft de verzender zijn bedrijf eigenlijk al onderuit gehaald. Het is eigenlijk een degradatie van wat het is. Investeren begint met exclusiviteit. Rondshoppen werkt naar mijn mening niet.” Om daar met een glimlach toe te voegen: “Maar ik wil natuurlijk wel even weten wat erin staat.”
Scouten
Honderden plannen gaan er door zijn handen, ieder jaar. Slechts een paar halen de status van heuse investering. Nou ja, een paar.. Privé participeert Pieper momenteel in zo’n vijftien bedrijven, waarvan in acht echt actief en in de rest op de achtergrond. Daarnaast beheert Favonius, het venture capitalfonds waar twintig limited partners in meedoen, nog een pakket van elf bedrijven. Hoe maakt Pieper eigenlijk de afweging tussen privé en zakelijk investeren? “Heel simpel. Alles wat met software te maken heeft, gaat naar Favonius, de rest naar mij.”
En hoe die selectie in werking gaat, verschilt niet zoveel van andere venture capitalists. Er bestaan drie soorten contact, legt Pieper uit. “Allereerst de schriftelijke poging, zoals ik het maar noem, waar we er hier één van zien”, terwijl hij weer op de papieren klopt. “Meestal niet interessant dus, maar je moet er wel naar kijken, dat is een soort zelfdiscipline. Daarnaast komen er plannen binnen van mensen die weten hoe ze ons moeten vinden, die beschikken over een goed netwerk. Dat is meteen ook een stuk kansrijker, omdat hier wel vaak exclusiviteit bij komt kijken. De derde manier komt uit onszelf: wij hebben ook ideeën over markten, zien ook kansen. Als we zoiets zien, dan kijken we of er al iets bestaat waarbij we willen aansluiten. dat is echt scouten.”
Navigeren
En zo komt Pieper bij de ROADgroup uit, een nieuwe onderneming die zich helemaal richt op de navigatiemarkt. En dan gaat het niet alleen om navigatiesoftware, maar vooral om aanvullende diensten, zoals misschien wel een koppeling naar het toekomstige rekeningrijden. “Dit is een markt die ik goed ken.” Al in 1985 schreef Pieper bij Software AG de eerste database voor een navigatiesysteem, samen met Stan Honey, de navigator van de winnende ABN Amroboot in de Volvo Ocean Race. “In mijn tijd bij Philips heb ik aangeraden het onderdeel Navteq vast te houden, dat bleek een goed idee.” Navteq is met Teleatlas de grootste leverancier van informatie voor navigatiesoftware. Ook was Pieper actief met het project Mobimiles en was hij voorzitter van Connekt, twee initiatieven om de mobiliteit te bevorderen en de files tegen te gaan. Sterke man van de ROADgroup is Ad Bastiaansen, oud-topman van Teleatlas. Hij was het niet eens met de overname van zijn bedrijf door TomTom, en stapte op. Pieper: “Ik had dus de juiste persoon, en ik weet zelf veel van de markt af.
Een startup is de Roadgroup overigens niet te noemen. Het Duitse MyGuide, en nog twee kleinere ondernemingen werden overgenomen, zodat bij de start al een omzet van enkele tientallen miljoenen gedraaid wordt.
Tijd verdelen
Hoe verdeelt Pieper zijn tijd eigenlijk over al die verschillende bedrijven? Sneeuwt er niks onder? Het lijkt allemaal meer dan het is, vindt de investeerder. “Als ik met een nieuwe onderneming in zee ga, is er een korte periode van boeken- en cijferonderzoek. Als boekhouders lopen we overal doorheen, dat gaat heel procedureel. Daarnaast spreek ik de ondernemer tussen de twee en de vier keer, in zíjn omgeving. Zo’n due diligenceperiode duurt nooit korter dan zes weken, maar vaak ook niet veel langer. Maar de beslissing nemen we altijd op de mens. Juist in slechte tijden moet je immers met hem samen kunnen werken, vroeg of laat zul je door de modder moeten.”
Pieper moet ook regelmatig inspelen op de ondernemer. “Sommigen lopen met hun hoofd in de wolken, zien alleen kansen, geen bedreigingen, daar kom je nauwelijks tussen. Het is een groot risico om met zulke ondernemers in zee te gaan.” Maar de tijdsverdeling? “Dat lukt dus wel. Als iets goed loopt, dan kan ik dat met enkele telefoontjes of mailtjes afhandelen. Met de ROADgroup ben ik voor de zomer enkele weken fulltime mee bezig geweest, maar nu loopt dat.”
Slagen
Pieper draagt de naam durfinvesteerder. Vaak is hij bekritiseerd om zijn werk. Volgens velen voelde hij de situatie bij Philips verkeerd aan, wat leidde tot zijn snelle vertrek in mei 1999. Waarop hij zich aansloot bij uitvinder Jan Sloot, die een onwaarschijnlijke technologische vinding gedaan zou hebben, maar zijn geheim mee het graf in nam. Ook zag Pieper een flink aantal forse investeringen verschrompelen, met name door de internetbubble. Onder meer Bitmagic, Yournews, Quokka en PaperX zijn namen uit een geldverslindend verleden.
Het lijkt Pieper niet veel te kunnen boeien. “Investeringen doen en geen faillissementen krijgen, dat is een fata morgana. Ik ben een voorstander van de Amerikaanse manier van investeren. Als een Amerikaan tien dollar heeft, zal hij in tien bedrijven één dollar steken. Een Europeaan zet zijn tientje liever op één bedrijf. Het is een andere manier van denken, waarbij de Amerikaan misschien iets harder zal moeten werken, maar ik ben ervan overtuigd dat het meer oplevert. Ik denk dat de Amerikanen nog altijd dertig jaar verder ijn dan wij als het gaat om ondernemen, om hoe je omgaat met mensen en werkprocessen. Daar kunnen we nog veel van leren.”
Toch begon de afbraak van wat zo mooi de nieuwe economie heette, in Amerika. “Het is wel waar dat er tijdens de internetgekte dingen zijn gebeurd waarbij niet alles klopte. Maar dat hoort een beetje bij het spel. Toen we in 2001/2002 een nieuw fonds startten, lag bijna iedereen uit te hijgen, er was nauwelijks concurrentie. We hadden daardoor alle tijd voor due diligenceonderzoeken. In die tijd zijn er geen fouten gemaakt.”
Op tijd zijn
Toch is er wel degelijk teleurstelling. In ’95 startte Quokka Sports, ‘één van de allerleukste ideeën’. De Amerikaanse site had alles om een succes te worden, zegt Pieper. “We hadden de internetrechten van de Olympische Spelen, de Formule 1, Van Nascar en honkbal, we hadden kortom goud in handen. Toch gaat het dan mis.” De hele advertentiemarkt ging onderuit, en daarop was het businessmodel van Quokka voornamelijk gestoeld. Pieper, met gevoel voor understatement: “Ja, daar is best wat geld verbrand. Maar we waren vroeg, te vroeg, zo bleek. Of we het bedrijf niet op hold konden zetten voor een tijdje? Soms kan dat. Ik doe dat nu met een bedrijf. Maar zo’n machine in winterslaap zetten valt niet mee. Maar ik was regelmatig te vroeg, zoals met de settop box. In ‘93 heb ik met Steven Spielberg ‘Worlds’ bedacht, dat is nu vergelijkbaar met Second Life! Maar ik heb veel geleerd. Ik weet dat ik eerst antwoord van anderen moet krijgen om te horen of de timing juist is. Drie van de tien ondernemingen halen het niet, maar je weet niet welke. Ik zal dus met alle tien vol aan de bak moeten.”
Privé-investeringen 2006-2007
- ROADgroup. Het antwoord op TomTom. Het bedrijf moet aanvullende diensten op de navigatiemarkt gaan leveren. Wellicht wordt het bedrijf binnen twee jaar naar de beurs gebracht.
- Etirc Aviation. ‘Razendsnel zakenvervoer’ noemt Pieper het. Hij wil een vloot van driehonderd kleine zakelijke vliegtuigen. De start is vanuit Moskou en Istanbul.
- Opinio. Een ideële investering van Pieper, die ooit zelf de politiek in wilde. Het blad Opinio geeft ruimte aan allerlei meningen en commentaren. “Het zou al mooi zijn als het blad zichzelf kan bedruipen.”
- Epitalon. Een middel dat het leven zou kunnen rekken. Nog niet bewezen bij mensen, maar Pieper is aan boord.
- Amsterdam Astronauts. De Amsterdamse basketbalclub wakkert de sportliefde van Pieper aan. Hij hoopt de sport in Nederland via de club te kunnen digitaliseren.
Roel Pieper: investeerder, bestuurder en denker
1956 Geboren in Vlaardingen
1980 Cum laude afgestudeerd in Delft, Informatica
1981 Start carrière bij Software AG in Duitsland
1991 Ceo van Unix System Laboratories van AT&T
1993 Overstap naar UB Networks, dochteronderneming van Tandem Computers
1995 Ceo van Tandem Computers
1997 Verkoopt Tandem aan Compaq, komt daar in de board
1998 Mede-oprichter van Twinning Network, een overheidsinstantie om jonge ondernemers te helpen
1998 Directielid bij Philips
1999 Oprichting Insight Capital Partners Europe, investeringsmaatschappij voor IT-bedrijven
1999 Hoogleraar E-commerce aan Universiteit Twente
2000 Voorzitter Raad van Bestuur Lernout & Hauspie, vlak voor het bedrijf door fraude te gronde gaat
2001 Voorzitter Connekt, een organisatie voor mobiliteitsvraagstukken en beveiliging
2001 Doorstart van Insight onder de naam Favonius, vernoemd naar Pieper’s zeilboot
2003 Pieper overweegt de politiek in te stappen, maar haakt toch af
2007 Vooral investeerder in een allerlei ondernemingen
