‘Het begon allemaal met een memorandum of understanding tussen Nederland en Portugal in 2019’, vertelt Marloes Ras, medeoprichter van de Nederlands-Portugese onderneming Madoqua. ‘Toen werd erkend dat Portugal eigenlijk een ideale locatie is voor de productie van groene waterstof, met Nederland als afname- en doorvoerland via de Rotterdamse haven.’
Samen met haar Portugese partner Rogaciano Rebelo zag ze direct een kans. ‘Wij zijn projectontwikkelaars. We beginnen met een idee en werken dat uit vanaf de basis. In deze sector vliegen de miljarden je om de oren, maar die fabriek staat er nog niet. Die moeten ontwikkeld worden from scratch. Dat is wat wij aan het doen zijn.’
Groen premium blijft uitdaging
De fabriek, een samenwerking tussen Madoqua, het Nederlands-Canadese Power2X en het Deense Copenhagen Infrastructure Partners, moet straks ongeveer 300.000 ton groene ammoniak per jaar produceren. Maar de businesscase is complex, zo stelt Ras. ‘Als ik nú aan een potentiële afnemer vraag: wil je grijze of groene ammoniak? Dan willen óf moeten ze groen. Maar ben je bereid om meer te betalen voor groen? Dan wordt het soms lastig.’
Om die ‘green premium’ zo laag mogelijk te houden, ontwikkelt Madoqua óók eigen wind- en zonneparken. ‘Ongeveer 70 procent van onze kostprijs is stroom. Als we die inkopen met hoge marges, wordt onze groene ammoniak te duur. Door de hele keten te optimaliseren, proberen we competitief te zijn.’
Support uit eigen land
Recent investeerde Invest International 1 miljoen euro in het project, bedoeld voor de ontwerpfase én het maken van commerciële afspraken voor de fabriek. ‘Dit is echt ons mandaat’, vertelt Tim Zijderveld, Investment Manager bij Invest International. ‘We zijn opgericht door het ministerie van Financiën om juist in het gat te springen waar commerciële banken het open laten, door risico’s of een te lange terugverdientijd.’
‘Er is nog een hele weg te gaan, maar als we naar de langere termijn kijken, willen we in Nederland zorgen dat we onze eigen energie kunnen inkopen. We hebben ook geïnvesteerd in soortgelijke studies en initiatieven in Namibië, Marokko en Zuid-Afrika, maar Portugal blijkt bij uitstek een land met veel kansen om groene stroom op te wekken.’
Voor Ras betekent de financiering meer dan alleen het geld. ‘Het laat zien dat de Nederlandse staat erkent dat wat wij doen belangrijk is. Die waarde is misschien nog wel groter. Dat je weet dat je gesteund wordt door je eigen land met een speciaal platform dat zegt: wij moeten pionieren. Dat is best bijzonder.’
Oók Europese erkenning
Een grote doorbraak kwam toen het project werd geselecteerd als één van de winnaars in de eerste veiling van de European Hydrogen Bank, goed voor 245 miljoen euro aan steun. ‘Ik zat achter de computer en hoorde mensen gillen’, lacht Ras. ‘Zoiets is écht een mijlpaal. Dit gebeurt niet iedere dag.’
Toch blijft Ras nuchter. ‘Dat bedrag ontvangen we over een periode van tien jaar met als kernvoorwaarde dat je eerst de eindstreep moet halen én vervolgens operationeel bent. Het helpt nu vooral, omdat het erkenning geeft. Afnemers weten: ze hebben alle stappen doorstaan van de EU, terwijl het ons nu een beetje meer lucht geeft om al het juiste onderzoek te doen.’
[Advertorial]
‘We moeten doorpakken’
De EU-steun is tevens een belangrijke stap richting het aantrekken van grotere investeerders. ‘De grote investeerders willen het liefst allemaal instappen op het punt van de finishlijn, of één dag ervoor. Er is dan veel kapitaal beschikbaar. Maar de grote vraag is: hoe kom je daar? Want je hebt ontwikkelbudget nodig om aan te tonen dat het haalbaar is en dat je een businesscase hebt.’
Een lange adem is dus broodnodig. ‘Als je het aan mij vraagt, dan weet ik zeker dat we die fabriek gaan bouwen. Ik word iedere dag wakker en denk: we gaan dit doen. Is het altijd makkelijk? Nee. Soms ook frustrerend. Op een dag met meerdere tegenslagen denk je soms: waarom pakken we als EU niet door als we dit als doel hebben gesteld?’
‘Als het om de energietransitie gaat, dan moeten we af en toe vaart maken en risico’s nemen’, zegt Ras. ‘Ik snap dat iedere investeerder op een ander vlak meespeelt, maar het is wel dunbevolkt aan de voorkant, in de vroege fase van een project — terwijl de investeringen daar juist hard nodig zijn. Dat is waar Invest International voor ons zo’n bijzondere rol speelt.’
‘Beter samen geld inzetten’
Zijderveld van Invest International ziet vooral het nut van een Europese samenwerking. Het project is intussen namelijk een soort samenwerking geworden tussen Nederland, Portugal én Denemarken. ‘Je kunt als Europa beter samen geld inzetten op één project, in plaats van versnipperen.’
‘We zien dit als een belangrijke stap voor Nederlandse bedrijven om in de kopgroep van de waterstofeconomie mee te gaan. En zodra meerdere overheidsgerelateerde financiers erop instappen, dan kun je denken dat je op een van de winnaars inzet.’
‘Je ziet dat de drive enorm is’, voegt Zijderveld toe. ‘Toen ik de toekomstige locatie van de fabriek bezocht in Portugal, voelde je direct het potentieel: hier gebeurt straks iets wat impact heeft ver buiten de regio. We kunnen hier echt iets bereiken, vanuit een Europese samenwerking écht stappen vooruit zetten om een belangrijke transitie te maken.’
300.000 ton groene ammoniak
Voor andere ondernemers in de energietransitie heeft Ras een duidelijke boodschap: het gaat niet alleen om duurzaamheid. ‘Energietransitie is ook gewoon een economische kans, om nieuwe industrieën op te bouwen en je energieonafhankelijkheid te versterken. Bij uitstek zijn wij een commercieel bedrijf: er moet ook gewoon geld verdiend worden.’
Het is een ambitieus project met grote impact: in de eerste fase moet de fabriek al werk bieden aan 115 mensen, met nog eens 3.000 indirecte banen. Als de plannen werkelijkheid worden, kan de fabriek vanaf 2029 jaarlijks 300.000 ton groene ammoniak produceren. Die productie kan in de tweede fase zelfs groeien naar meer dan 1 miljoen ton.
Groene corridor naar Rotterdam en Duisburg
Via een speciaal ontwikkelde ‘groene corridor’ moet de ammoniak vervolgens vanaf 2029 van Sines naar Rotterdam én Duisburg worden verscheept, waar het kan dienen als grondstof voor bijvoorbeeld de industrie en als schone brandstof voor de scheepvaart.
‘Er is veel kritiek dat er niet genoeg werk wordt gestoken in de energietransitie in Europa. Maar er zijn dus partijen, zoals wij, die het gewoon aan het doen zijn. Met een idee, hard werken én de juiste mensen en partners. En we hadden ook geluk: we zaten op de juiste plek op het juiste moment, maar je moet wel gewoon beginnen. Het perfecte plan bestaat namelijk niet.’
Dit artikel wordt u aangeboden door
Invest International
Heb je groeiambities over de grens en ben je op zoek naar financiering voor internationaal ondernemen? Invest International ondersteunt bedrijven...
Meer infoKomt jouw bedrijf in aanmerking voor financiering?
Beantwoord een paar vragen in de Funding Advisor Tool van Invest International en doe de financieringscheck.
lees verder
