In september 2005 kochten de twee de handelsonderneming Systomatic. De omzet bij overname was 1,3 miljoen euro per jaar met zes man personeel.
Voor jeugdvrienden Van der Beek en Van Deijk was dit hun eerste onderneming. Ze hadden ruim tien jaar in commerciële functies in loondienst gewerkt. Beiden zaten bij een familiebedrijf net onder de top en daardoor op een eindstation. Tijd om hun jeugdwens om ondernemer te worden te realiseren.
Veel aspirant-entrepreneurs denken dat het hebben van eigen geld een noodzakelijke voorwaarde is om ondernemer te worden. Liefst 44 procent van de Nederlanders met een ondernemersdroom ziet het niet hebben van eigen geld als belemmering om een eigen bedrijf te beginnen, blijkt uit de ondernemerschapsbarometer van de gezamenlijke Kamers van koophandel. Alleen de redenen ‘geen garantie voldoende inkomen’ en ‘tijd voor privé’ scoren een iets hoger percentage.
Lange zoektocht
Ook Van Deijk en Van der Beek hadden geen startkapitaal. Wel hadden ze allebei een huis waarvan de waarde de laatste jaren was gestegen. Overwaarde, het verschil tussen marktprijs en hypotheekschuld, is ook om te zetten in geld. Ze konden hun hypotheken verhogen om hun huizen te laten verbouwen of droomkeukens te laten installeren. Ze besloten om de overwaarden te gebruiken om een bedrijfsovername te doen.
Anderhalf jaar duurde de zoektocht naar een geschikt bedrijf. Dutch Dream, een bedrijf dat bemiddelt in overnames, hielp met zoeken. Vele bedrijven bestudeerden Van der Beek en Van Deijk voor ze Systomatic tegenkwamen.
Tussen het eerste gesprek met de toen zestigjarige directeur van Systomatic en de overname verliepen tien maanden. Naast hun banen in loondienst voerden de heren vele gesprekken en schreven een businessplan. “Het kost een hoop etentjes en heel veel tijd,” zegt Van Deijk. “Zorg dat je heel veel vrije dagen hebt voor je hieraan begint,” adviseert hij aspirant-ondernemers in loondienst.
Goodwill & cashflow
Het businessplan speelde een grote rol in de onderhandelingen. De aspirant-entrepreneurs schreven een gedetailleerd plan voor de eerste vijf jaar. Wat er volgens dit plan in de eerste vijf jaar onder de streep zou overblijven, bepaalde de goodwill. Van Deijk: “De goodwill moet je in vijf jaar uit de cashflow kunnen aflossen.” Samen met de bedrijfsbezittingen, zoals kantoorinrichting, voorraden en openstaande debiteuren, vormde dit de totale overnamesom. Bij Systomatic was driekwart van het overnamebedrag goodwill.
Pas nadat na bijna een jaar praten en onderhandelen de deal met de eigenaar was gemaakt, gingen Van Deijk en Van der Beek naar de bank, met hetzelfde businessplan van zestig pagina’s.
Wie een lage rente wil hebben, moet met meerdere banken gaan praten. Dat deden Van Deijk en Van der Beek dan ook. Ze werden positief verrast: “We zullen wel in de verdediging moeten, dachten we.” Maar in plaats dat de ondernemers de bankiers moesten overtuigen, werden de rollen omgedraaid. “De banken vochten om ons.”
Er zat een behoorlijk verschil in de rentepercentages, die de verschillende banken boden. “De ING bijvoorbeeld deed extra zijn best om ons binnen te halen.” De offertes van andere banken konden de ondernemers gebruiken om de rente bij Systomatics huisbankier ABN Amro scherp te krijgen. Daar kozen ze uiteindelijk voor. Van Deijk: “Er komt zoveel op je af in het eerste jaar als ondernemer, je hebt wel andere dingen aan je hoofd dan van bank wisselen.” Het rentepercentage was niet veel hoger dan het gewone hypotheekrenteniveau.
Klein risico
De banken waren bereid ver te gaan. Van Deijk en Van der Beek konden drie keer het bedrag van de overwaarden bijlenen. Een kwart van de financiering was daardoor met eigen geld – de overwaarden – en driekwart een blanco krediet. Een blanco krediet is een lening waar geen enkele materiële zekerheid tegenoverstaat.
Het financiële risico dat ze privé lopen, is relatief klein. Mocht hun onderneming failliet gaan, dan zijn ze de overwaarde op hun huis kwijt en blijven ze achter met een hogere hypotheek en hogere maandlasten. Maar ze hoeven hun huis niet uit.
De reden dat een bank graag ziet dat ondernemers hun eigen vermogen inzetten, is niet alleen dat ze dan zelf minder risico lopen. Tenslotte is het in het geval van Systomatic maar een kwart van de totale som. Het risico voor de bank blijft driekwart van de overnamesom. Van Deijk: “Het gaat om het gebaar, je laat zien dat je achter je keuze staat.”
ABN Amro bevestigt dit. “Het allereerste waar we naar kijken is de ondernemer en zijn plan,” begint Rick van Lohuizen, marketingverantwoordelijke bij de bank, “maar het inzetten van een overwaarde kan helpen.” Financieren met de overwaarde van een eigen huis heeft volgens hem twee belangrijke functies: ten eerste verlaagt het het risico van de bank. Naarmate een bank meer risico kan afdekken, is de rente ook lager. Ten tweede verhoogt het het vertrouwen van de bank in de ondernemer. “Het feit dat iemand bereid is om zijn huis in te zetten, geeft voor ons aan dat hij gelooft in zijn zaak.”
Wat banken ook prettig vinden, is als een achtergestelde lening bij de vorige eigenaar in de overnamedeal is opgenomen. De vorige eigenaar financiert zo mee. Ook hier is het een combinatie van het verlagen van het financiële risico en het verhogen van het vertrouwen. In dit geval laat de verkopende partij zien dat hij er vertrouwen in heeft dat zijn opvolgers zijn zaak goed zullen voortzetten. Een achtergestelde lening, de naam zegt het al, staat onderaan het lijstje van de curator die een faillissement afhandelt. Mocht de tent failliet gaan, dan is de bank eerder aan de beurt dan de vorige eigenaar. (MvB)
Financieren met uw overwaarde
- onderhandel eerst de overnamesom en -voorwaarden met de huidige eigenaar
- vraag de eigenaar de overname mee te financieren met een achtergestelde lening
- schrijf een gedetailleerd businessplan voor de eerste vijf jaar
- de goodwill moet in die vijf jaar kunnen worden afgelost uit de cashflow
- schat de overwaarde van uw huis, het is mogelijk drie tot vijf keer dit bedrag te lenen
- ga met overnamecontract en businessplan naar meerdere banken
