Het is een discussie die sinds 2009 steeds weer terugkomt: volgt er nog een dubbele dip? Nu zijn het echter niet alleen de notoire doemdenkers die vrezen voor dat scenario. De Europese schuldencrisis blijft maar doormodderen; slechte macrocijfers en winstwaarschuwingen vliegen je om de oren. Als gevolg daarvan kleurden de indices afgelopen weken rood, kortom de markt prijst een recessie al in. Het zal dus nog spannend worden.
Het leek juist weer goed te gaan. Er heeft afgelopen jaar juist een krachtig herstel plaatsgevonden van het ventureklimaat in Nederland. Volgens de Nederlandse Vereniging van Participatiemaatschappijen (NVP) hebben in 2010 zo’n 120 bedrijven voor het eerst kapitaal aangetrokken van een participatiemaatschappij en ruim 200 kregen een vervolgfinanciering. Er werd voor 2 miljard euro aan eigen vermogen verstrekt aan Nederlandse ondernemingen. Na ondermeer de beursgang van LinkedIn en andere grote techdeals, die ook Nederland niet voorbij zijn gegaan, werd er sinds begin dit jaar gesproken over een nieuwe investeringshausse. Maar het doemscenario lijkt alle herstel weer de grond in te boren.
Pre-seed
“Laten we elkaar vooral nu niet het moeras in gaan praten”, zegt Coen van Duiven van Henq Invest. Er is volgens hem structureel nu wel wat anders aan de hand. “Er is sinds het afgelopen halfjaar veel meer dynamiek ontstaan, er is een duidelijke trend naar meer en kleinere exits.” Er is volgens hem veel meer aandacht van zowel financiers als strategische partijen voor vroege investeringen in technologiebedrijven, dus de seed- en pre-seedinvesteringen. “Daar zie ik geen verandering in komen. Investeerders realiseren zich steeds meer dat je er al vroeg bij moet zijn.”
Wat is een VC? Venture capitalfondsen vormen voor ondernemers een belangrijke financieringsbron. Ze investeren in de vroege fase van een onderneming, zoals de startup en de jaren erna. Het gaat om kleinere investeringen van een paar ton tot ongeveer tien miljoen euro. Er zijn hoge risico’s, maar ook hoge rendementen (gemiddeld zo’n 15 procent). Bekende venturefondsen op de Nederlandse markt zijn onder meer Prime Ventures, Henq Invest, Solid Ventures, Startgreen en Big Bang Ventures. Ook roeren zich grote buitenlandse partijen sinds kort. Atomica Ventures stak bijvoorbeeld recent geld in Fashiolista en Silk.
In het algemeen zijn volgens hem daarmee ook de kansen voor ondernemers om groei-investering te krijgen toegenomen. Het neemt niet weg dat je niet rekening moet houden met de economische buitenwereld op dit moment. Als je een investering hebt en je wilt anticiperen op een vervolginvestering, dus wilt inspelen op de investeringsgolf, kan het volgens hem nu geen kwaad om iets behoudender te zijn.
Groeigeld
“Maak bij je productontwikkeling en marktplannen een onderscheid tussen wat strikt noodzakelijk is voor je groeidoelstelling en wat een wens is. Als je je nu door het sentiment laat leiden dan is het dus mogelijk dat je die vervolginvestering niet krijgt, dan wil je dus niet door al je reserves heen zijn.” Ondernemers die een goed plan hebben en hun kostenstructuur op orde hebben, maken echter nog steeds evenveel kans op groeigeld. “Als het aan ons ligt kan het feest dat is gestart gewoon doorgaan.”
Ook Sake Bosch van Prime Ventures, dat onder meer in januari van dit jaar een exit maakte met de verkoop van het Eindhovense Liquavista aan Samsung, is nog positief gestemd. “Het is nu echt te vroeg om al de conclusie te trekken dat het ventureklimaat om zal slaan.” Pas als er de komende twee kwartalen een harde recessie zou komen dan zal die zich doorvertalen naar de beleidstafels van fondsen. “Dan heeft dat uiteraard een effect op de financiering en algemene risicobereidheid, dus ook op ons, maar nu is het nog geen agendapunt.”
Lehman Brothers
Bij de vorige crisis, na de val Lehman Brothers in september 2008 en de daarop volgende recessie, zegt Bosch juist veel investeringen gedaan te hebben. “Die bedrijven hebben vorig jaar een groei van gemiddeld veertig procent laten zien.” Het is het beeld dat ook door de NVP bevestigd wordt. In de afgelopen twee jaar is er voor 280 miljoen euro aan investeringen afgeboekt, slechts een procent van het beheerde vermogen van participatiemaatschappijen. Negentig procent van die afboekingen vond al plaats in 2009. “Participatiemaatschappijen hebben snel en doeltreffend gereageerd op de terugval in de economie in 2008 en 2009, waardoor de herstructurering van hun portefeuilles in 2010 grotendeels afgerond was”, schrijft de NVP op haar website.
“Wat je overal in de kranten leest is dat venturefunds nu goed gevulde fondsen hebben en dat geld nu moeten uitzetten”, zegt Laura Rooseboom van Start Green Venture Capital. Zij merkt dat het aantal aanvragen in tijden van economische altijd achteruit loopt. “Je zou juist verwachten dat het andersom is, want bedrijven kunnen immers minder makkelijk financiering krijgen.” Start Green ziet het aantal aanvragen nu wel een beetje teruglopen. “Maar of dat te maken heeft met de gebruikelijk vakantiedip of het negatieve economische sentiment, dat weten we nog niet.”
Instapmoment
Ondernemers zouden zich nu dus juist niet al teveel moeten laten leiden door het sentiment, vinden investeerders. Minder investeringsaanvragen betekenen ook meer kans, weet Rooseboom. “Als je een goed plan hebt, is nu juist een moment om groei-investering aan te vragen.” De investeerder zegt wel dat ze maatregelen neemt als er een recessie zou komen. “We zullen meer spreiden.” Een effect kan volgens haar ook zijn dat fondsen in een slechtere tijd meer aandacht hebben voor hun kerninvesteringen. “Zoek daarom altijd een fonds op dat bij jouw focus past.”
Track record
Volgens Sake Bosch kunnen ondernemers er nu op inspelen door op de korte termijn de kosten in orde te brengen en omzet veilig te stellen. “Het belangrijkste is echter om een goed langetermijnplan te hebben, een groeiplan dat over een crisis heen kan. Daarmee kom je in het vizier van een investeerder.” En als je nu een investeerder aan de haak slaat, is het volgens hem goed om vooral goed te kijken of je investeerder ook bereid is om je te steunen als het economisch wat minder gaat en je inkomsten teruglopen. “Kijk naar het track record, maar nog belangrijker: haal vooral niet te weinig geld op.”
Lees ook:
- In vijf stappen private equity te slim af
- Hoe financier je een investering?
- Nieuwe beurs voor ondernemers
- Put meer krediet uit je activa
- In zes stappen naar een succesvolle turnaround
