De Fairphone Gen 6 heeft een krachtigere chip, een helderder scherm en een camerasensor die ook een stap vooruit maakt ten opzichte van zijn voorganger. De zesde versie van de eerlijke telefoon is ook weer een tikje duurzamer, én voorzien van een schakelaar die al het app-geweld even kan pauzeren.
Fairphone Moments heet de nieuwe functie en gezien de discussie over excessief smartphonegebruik lijkt die perfect getimed. Het persbericht: ‘Ontworpen voor mensen die meer in het moment willen zijn, behoefte hebben aan extra focus, rust of digitale balans. Het biedt een bewuste manier om met technologie om te gaan, waarbij de gebruiker de controle houdt – niet de meldingen.’
Het past goed bij de duurzame missie waarmee Fairphone, sinds vorige zomer onder leiding van Raymond van Eck, alweer twaalf jaar onderweg is: De elektronica-industrie van binnenuit veranderen door te laten zien dat je ook duurzamer kunt produceren.
De nieuwe Fairphone is voor 50 procent gemaakt van ‘faire’ en gerecyclede materialen, tegenover 42 procent voor nummer vijf. ‘We hebben de grenzen voor duurzaam en modulair produceren weer verder weten op te rekken’, zegt Van Eck.
Lees ook het artikel van Change Inc. over de nieuwe Fairphone: ‘Alleen duurzaamheid is geen reden om een telefoon te kopen’
Faire materialen en productie
23 materialen waaruit een telefoon wordt gemaakt heeft het bedrijf aangewezen als focusmateriaal, waaronder goud, kobalt, lithium en magnesium. Veertien daarvan zijn nu min of meer ‘fair’. Het lithium komt uit een mijn die verantwoord produceert, voor het goud koopt Fairphone certificaten in, vergelijkbaar met hoe je CO2-emissie compenseert. Je kunt als kleine fabrikant nu eenmaal niet voorschrijven welk goud een componentenleverancier moet verwerken.
Eerlijker gaat ook over de productieketen. Fairphone betaalt onder meer per toestel een living wage-bonus van circa 1,25 uit aan de 1.500 medewerkers in Azië, en steunt organisaties die bijvoorbeeld de werkomstandigheden rond Congolese kobaltmijnen verbeteren. ‘De 100 procent faire telefoon bestaat nog niet, maar dat blijft wel ons aspiratieniveau. En we lopen in onze industrie duidelijk op de muziek vooruit.’
Verkoop Fairphone blijft steken
Het goede nieuws is dat Fairphone na twaalf jaar nog bestaat, in een branche waar volgens Van Eck ‘we heel wat partijen hebben zien verschijnen en verdwijnen.’ Met 1,5 miljard verkochte exemplaren per jaar is de markt voor smartphones inderdaad een woelige, moordend competitieve markt als je geen Apple of Samsung heet.
In 2024 verkocht Fairphone zelf 103.500 toestellen, iets meer dan de 100.000 van 2023. Voor dat jaar was de oorspronkelijke ambitie nog 170.000 apparaten te verkopen, aldus het jaarverslag.
Begin 2023 pompten investeerders, waaronder Invest-NL, juist 49 miljoen euro in Fairphone zodat het serieus kon opschalen.
Lees ook: Fairphone scoort 49 miljoen: ‘Ethische keuzes en succes kunnen samengaan’
De groei bleef volledig uit, en na een stevig verlies over 2023 kleurt ook vorig jaar het resultaat alleen op ebitda-niveau nog zwart. Van Eck kijkt liever vooruit: ‘Groei komt niet zonder investeringen en de cashflow ziet er goed uit. Dit jaar gaan we gewoon groeien, met als doel double digit-groei.’ En de financiering van die groei? Afgemeten: ‘Die is momenteel geregeld.’
Merkbelofte aangescherpt voor groei
Het is niet erg een nichespeler te blijven als je de industrie wilt wakkerschudden, toch zijn 100.000 telefoons per jaar zelfs voor die rol te mager. Het schaalnadeel maakt de Fairphones relatief prijzig voor wat ze bieden en de naam blijft buiten Nederland te weinig hangen. ‘Het verhaal achter de telefoon blijkt nog steeds bij te weinig mensen bekend en daarom doen we ons best het vaker te vertellen.’
Vandaar dat Fairphone zijn merkbelofte begin dit jaar heeft aangescherpt, zegt Van Eck. ‘Als je de markt van binnenuit wilt veranderen moet je wel aansluiten op de doelgroep die je bedient. We willen een breder publiek aanspreken dan alleen de koplopers in duurzaamheid. Wie een winkel binnenloopt en een telefoon zoekt, vindt duurzaamheid best belangrijk, maar wil vooral een product dat goed werkt.’
Kwalitatief goed, en ook nog duurzaam
Voortaan staat daarom voorop dat de telefoons en oortjes van Fairphone kwalitatief goed zijn en lang meegaan, bij een ongewijzigde, duurzame missie. De software wordt acht jaar ondersteund, Fairphone geeft vijf jaar garantie en door zijn ontwerp is het toestel goed te repareren.
Daarná komt pas het verhaal over verantwoorde productie, eerlijk gewonnen grondstoffen en gerecycled aluminium. ‘Voor veel mensen voelt de combinatie van tech en duurzaamheid nog niet helemaal lekker. Alsof duurzaamheid nog een concessie inhoudt.’
Afgezien van die prijs dan toch, een kleine 600 euro voor een toestel met specificaties waarvoor je bij grotere fabrikanten minder dan 400 euro kwijt bent. Dat moet je anders zien volgens Van Eck. Hij wijst op de totale eigendomskosten van zijn toestel gerekend over zijn levensduur, de total cost of ownership. ‘Met goedkopere smartphones doe je twee jaar. Gaat het scherm kapot of is de batterij klaar, dan is reparatie te duur terwijl je hem daarvoor een tijd kwijt bent.’
Zakelijke markt groeit het hardst
Niet bij de Nederlandse smartphone. Met twee schroeven open je de Fairphone Gen 6 en verwissel je zijn batterij, die de maker je kan toesturen. Met het scherm idem, plus nog tien onderdelen die stuk kunnen gaan of af en toe vervangen moeten worden.
De modulaire Nederlandse telefoon is repareerbaar als geen ander en loopt daarmee vooruit op de Europese Right to Repair-richtlijn die door de lidstaten nog moet worden omgezet in nationale regels.
Die lange levensduur, gecombineerd met het simpel in eigen huis repareren, lijkt nu ook aan te slaan in de zakelijke markt. ‘Het is toch veel prettiger voor een bedrijf dan elke twee jaar weer nieuwe toestellen te moeten inslaan. Vorig jaar was b2b met 50 procent een van onze snelst groeiende segmenten’, zegt Van Eck, die geen exacte cijfers wil geven.
Maar hij richt zich steeds meer op b2b-klanten die waarde hechten aan duurzaamheid en ethisch inkopen. Gemeente Amsterdam en ministeries, maar ook bedrijven als Siemens, Deutsche Bahn en Schneider bieden hun werknemers de keuze uit een Fairphone.
Europese autonomie trekt klanten
Deels vanwege CSRD en andere wetgeving kopen organisaties duurzamer in, maar kort geleden is er nog een argument bijgekomen om zaken te doen met Fairphone: dat van de ‘strategische Europese autonomie’. Beleidsmakers en bedrijven zijn zich er dankzij de Amerikaanse president Trump van bewust geworden dat Europa wel erg leunt op big techbedrijven uit Amerika en grondstoffen uit China. Dan helpt het als je een ‘European Electronics Manufacturer’ bent.
Bekijk ook ons dossier Re:Europe over de kracht van Europese innovatie »
‘Buy European, dat sentiment zien we duidelijk terug bij onze klanten. Die worden onze kant op getrokken dankzij onze Europese roots.’ Zijn bedrijf ontwerpt de producten grotendeels in Amsterdam, maar laat ze wel assembleren in China. In fabrieken die gecertificeerd zijn volgens Europese normen, benadrukt Van Eck.
Op korte termijn blijft elektronica in Azië
Elektronica is nu eenmaal een Aziatische aangelegenheid, het is naïef om te denken dat je als elektronicafabrikant de complete keten op korte termijn kunt verplaatsen naar binnen Europa. Maar meer lokale productie kan op termijn wel degelijk een resultaat zijn van de missie om de keten te verduurzamen.
Recent voorbeeld: samen met Deutsche Telekom en andere partners is een router ontwikkeld die draait op chips en andere onderdelen uit ‘afgedankte’ Fairphone 2-toestellen. Dat houdt materialen in omloop, scheelt CO2-uitstoot en het is een Europees product.
Van Eck: ‘We denken van nature al na over de complete keten en verantwoorde productie, dus we staan achter de Europese wens voor meer productie binnen het continent. Uiteindelijk biedt dat kansen, maar het is cruciaal om daarover realistisch te zijn. Verplaatsing naar Europa is een monumentale taak, die past in een strategische langetermijnvisie. Op korte termijn kunnen we meer impact maken via onze partners in Azië.’
‘Doodzonde dat wordt teruggekrabbeld’
Terwijl vanaf woensdag de Fairphone Gen 6 de duurzame missie van de Europese elektronicafabrikant gaat helpen uitdragen, verslapt in de buitenwereld de aandacht voor duurzaamheid juist. Van Eck noemde CSRD, maar die rapportageverplichting is dit jaar afgezwakt en geldt voor veel minder ondernemingen.
Ook andere Europese regels die Fairphone een push hadden kunnen geven, worden afgezwakt of vooruitgeschoven. ‘Doodzonde dat nu wordt teruggekrabbeld’, vindt Van Eck.
Lees ook: 40 Nederlandse bedrijven willen geen versoepeling EU-klimaatwetten: ‘Waardevolle tijd gaat verloren’
Soms zit het in kleine dingen. Als de Europese lidstaten het right to repair in landelijke wetgeving hebben verwerkt, is een vervangbare batterij geen plicht voor toestellen die waterdicht zijn. In de Ecodesign-verordening is het scherm uitgezonderd van de verplicht demontabele onderdelen. ‘Terwijl: een op de vier reserve-onderdelen van de Fairphone 4 die we verkopen is een display. Schermen kunnen nu eenmaal breken door dagelijks gebruik.’
Van Eck zou graag zien dat beleidsmakers en grote fabrikanten het gebruikersperspectief ook eens wat zwaarder laten wegen. ‘Zeker nu je niet meer elk jaar een nieuwe smartphone hoeft aan te schaffen om bij te blijven, is het toch fijn als die makkelijk te repareren is? Je auto breng je ook naar de garage, en bij een fiets is het ook doodnormaal. Er is gewoon een duidelijke behoefte aan repareerbare telefoons.’
