De eerste scheuren in de eensgezindheid over hoe we de coronacrisis het beste het hoofd kunnen bieden, werden deze week zichtbaar. Ieder extra stukje Nederland dat we ‘op slot’ doen, betekent een extra klap voor de economie. Wie deze klappen als eerste voelen, zijn natuurlijk de ondernemers. Vanuit deze hoek ontstond deze week dan ook voorzichtige kritiek op het regeringsbeleid. Voorzichtig, want “je mag het eigenlijk niet zeggen” met al die zieken, zo klonk het dikwijls.
Radbout-hoogleraar veiligheidsbestuur Ira Helsloot trapte zondag tijdens tv-programma Op1 het debat af. Hij vroeg zich er af of de economische crisis die op de coronacrisis volgt het wel waard is, omdat zo’n recessie een grote werkloosheid met zich meebrengt, wat op zichzelf ook een slecht effect heeft op de volksgezondheid. Wat kost meer levensjaren: een recessie of het coronavirus?
80-jarigen
In het Eindhovens Dagblad wees Helsloot erop dat de gemiddelde leeftijd van coronaslachtoffers 80 jaar was. Zij zouden dikwijls meerdere ziektes hebben toch al over enkele jaren overlijden.
“Je gunt iedereen een extra levensjaar”, zei Helsloot. “Maar als openbaar bestuur moet je kosten en baten in perspectief zien, tegen elkaar afwegen. Zulke zware maatregelen kosten ook levensjaren.”
Het lijkt op het argument dat de Amerikaanse president Donald Trump tot voor kort gaf: het middel mag niet erger zijn dan de kwaal. Toen Trump echter hoorde dat dit voor zijn land betekende dat er dan misschien wel 2,2 miljoen Amerikaanse doden zouden vallen, maakte hij de miraculeuze draai tot zelfverklaard ‘wartime president’.
Hijgerige media
Helsloot is in ieder geval van mening van de overheid vooral luistert naar virologen, die slechts over hun eigen vakgebied doceren. Zij zien hun boodschap bovendien versterkt worden door, laten we zeggen, hijgerige media, die niet berichten over alle doden die in koude winters of warme zomers vallen. Iets meer de belangen tussen economie en gezondheid afwegen zou geen overbodige luxe zijn, aldus Helsloot.
Hebben zij een punt?
Als Sprout zijn wij natuurlijk een ondernemersplatform bij uitstek. Nu zou je van ons over dit thema een klassieke pro-ondernemers-mening verwachten, maar neen: wij onthouden ons hier van welke vorm van meningsvorming dan ook. Om over deze kwestie ook maar iets zinnigs te kunnen zeggen, moet je uitgebreide kennis hebben over zowel economie als virologie. Over dat laatste thema weten wij next to nothing. Dit artikel is dan ook puur bedoeld ter weergave van de mening van opponenten in het coronadebat, want ook hun mening mag gehoord worden.
Maar goed, als we de teugels laten vieren, krijgen we straks dan niet – als het ware – 2,2 miljoen doden in eigen land, met Italiaanse drama’s op de ic’s tot gevolg? Naast een humanitaire ramp lijkt zoiets net zo goed een voedingsbodem voor een economische crisis te zijn. Met andere woorden: komt er door zo’n hoog dodental en de paniek die zal ontstaan niet alsnog een crisis?
Belangenafweging
Jort Kelder toonde zich gisteren tegen Omrop Fryslân in ieder geval een aanhanger van de mening van Helsloot. “We zijn 80-plussers die te dik zijn en gerookt hebben aan het redden”, aldus Kelder. “Dat is statistisch dus wel wat er gaande is. Op een gegeven moment moet er gewoon een belangenafweging komen: hoeveel economische schade is ons het redden van mensen die waarschijnlijk daarna binnen 2 jaar waren doodgegaan waard?”
Ook Quote-columnist Robert de Boeck is in zijn column in het zakenblad deze week kritisch over de intelligente lockdown van minister-president Mark Rutte – zij het wat minder recht voor zijn raap dan Kelder. Gaat dit nog even zo door en moeten bedrijven straks in mei naast salarissen ook nog eens het vakantiegeld van personeel betalen, dan zal dat velen simpelweg niet lukken, vreest De Boeck. Hij vreest dan ook dat een verlengde lockdown in mei veel bedrijven de das om zal doen.
De Boeck maakt daarbij een pijnlijk, maar relevant rekensommetje: “Stel dat we in Nederland uitkomen op 20.000 corona-doden. Op 17 miljoen is dat 0,12%. Als ik de tv aanzet gaat het continu over die 0,12%. Over de misschien wel 200.000 bedrijven die kapotgaan en de mogelijk 500.000 extra werklozen veroorzaakt door de intelligente lockdown hoor ik niemand. Die 500.000 mensen vragen zich af of ze iedere maand de huur of de rente op hun hypotheek of de zorgpremie nog kunnen betalen.”
Of Nederland daadwerkelijk 20.000 coronadoden zal krijgen? Dat valt dan weer moeilijk te zeggen, als we de virologen mogen geloven: Covid-19 is een nieuw virus en gaat dus zijn eigen gang. Accurate voorspellingen maken over het aantal doden is daarom in dit stadium onbegonnen werk.
2,5 miljoen banen
Goed, dan is er nog de alarmerende ingezonden brief in het Financieele Dagblad, geschreven door Leen de Bruyne en Wendy van Ierschot en onderschreven door meer dan honderd leden van een ondernemersclub.
2,5 miljoen banen staan op de tocht, waarschuwen zij: “Reageren we te laat dan hebben we straks andere discussies in de Tweede Kamer: over de 100.000 bedrijven die dan failliet zijn, de 500.000 zzp’ers onder bijstandsniveau en de 1 miljoen werklozen.”
Intelligente open-up
De Bruyne en Van Ierschot pleiten daarin om na 28 april over te gaan tot een intelligente open-up, al wordt niet helemaal duidelijk hoe zoiets vormgegeven moet worden.
Quote-columnist De Boeck komt in zijn column tot een idee voor hoe zo’n intelligente open-up er wellicht zou kunnen zien: “Misschien moeten alleen alle 70-plussers in quarantaine in plaats van heel Nederland. Begrijp me goed. Ook mijn ouders en schoonmoeder zijn 80-plus en ik heb ze graag nog lang om me heen. Maar ik weet zeker dat ze het heel goed begrijpen dat we de economie niet op slot kunnen doen voor een lange periode. Ik vermoed dat zij zich meer bekommeren om het lot van het mkb dan onze politici.”
