Op wie zal Mark Zuckerberg dit najaar stemmen, tijdens de Amerikaanse presidentsverkiezingen? De Facebook-oprichter doet doorgaans zijn best zo onafhankelijk mogelijk over te komen, maar opereert in een van oudsher overwegend Democratische omgeving. Tot voor kort gaf dat geen problemen: in 2016, tijdens de vorige Amerikaanse presidentsverkiezingen was hij nog redelijk geliefd door Democratische politici. Het Cambridge Analytica-schandaal gooide sindsdien echter roet in het eten. Hierbij werden de data van 87 miljoen Facebook-gebruikers – soms zonder toestemming – door een privaat bedrijf ingezet voor gerichte reclame voor Trumps campagne. Democratische presidentskandidaten steken elkaar sindsdien de loef af met anti-Facebook-uitspraken.
Anti-Facebook-sentiment
Er moet meer regelgeving komen voor Facebook, zeggen sommigen. Anderen willen zelfs dat het bedrijf van The Zuck wordt opgeknipt, omdat het te machtig zou worden. Laat Facebook geen The Circle worden, luidt in die hoek het devies. In een in oktober uitgelekt audiofragment is te horen hoe Zuckerberg zich zorgen maakt over een mogelijk presidentschap van de – voor Amerikaanse begrippen – vrij linkse Elizabeth Warren, één van de politici die Facebook wil opknippen.
Nu is zij inmiddels door enkele pr-technische missers teruggevallen in de peilingen van de Democratische voorverkiezingen, maar dat betekent niet dat Zuckerberg opgelucht kan ademhalen. De huidige koploper in de peilingen, de zogeheten ‘democratisch socialist’ Bernie Sanders, denkt er net zo over als Warren: Facebook moet worden opgeknipt en miljardairs, zoals Zuckerberg, die zouden volgens Sanders niet eens mogen bestaan. Sanders kreeg Zuckerberg, de op vier na rijkste persoon ter wereld, zelfs zover om hem te laten zeggen dat niemand het verdient om miljardair te zijn – toch vrij komisch.
Zuckerberg zal hopen dat Sanders’ opponent Joe Biden de Democratische presidentskandidaat wordt. Biden, vicepresident onder Obama, staat bekend als gematigde politicus uit het midden, al wil óók Biden strengere regelgeving voor techbedrijven. “Ik ben nooit een grote Zuckerberg-fan geweest”, liet Biden zich afgelopen week zelfs ontvallen tegen The New York Times. Oftewel: ook Biden lijkt zich mee te laten slepen in het door Warren en Sanders aangezwengelde anti-Facebook-sentiment.
Trump en The Zuck
Zal Zuckerberg dan maar op Trump stemmen? Trump mag dan niet bekendstaan als groot fan van Silicon Valley, op het eind van de dag is het wel een Republikein die Amerikaanse bedrijven vooral de ruimte wil geven. Toen Frankrijk bijvoorbeeld met een digitaks kwam voor techbedrijven zoals Facebook, dreigde Trump met importheffingen (de twee landen hebben inmiddels een staakt-het-vuren bereikt).
The Zuck lijkt dan ook voorzichtig stapjes in de richting te doen van de blonde Republikeinse president en presidentskandidaat. Zuckerberg had afgelopen november een mysterieus privé-etentje met Trump in het Witte Huis en in september stond hij er ook al op de stoep voor een ‘onaangekondigde meeting’. Facebook-boardlid en bekend libertariër Peter Thiel doet er alles aan om de relatie tussen Facebook en de Republikeinen te verbeteren. Die relatie is van oudsher namelijk niet al te best: Facebook heeft, zoals de meeste Silicon Valley-bedrijven, overwegend Democratisch stemmende werknemers. Operationeel directeur Sheryl Sandberg is zelfs uitgesproken Democraat en feminist.
Tsja, kom dan maar eens aanzetten met een stem op een racistische, vrouwonvriendelijke Republikein. Zoiets zal je niet in dank worden afgenomen in een organisatie die zo blauw stemt als zijn eigen bedrijfslogo. Zuckerberg moet, zoals vrijwel alle Silicon Valley-ondernemers weinig hebben van Trumps anti-immigratie- en anti-feministische retoriek. Toch lijkt een stem op Trump niet helemaal meer een taboe te zijn in de tech-elite van de Verenigde Staten, mits een radicale Democraat – lees: Warren of Sanders – de Democratische voorverkiezingen wint. Mocht de eerder genoemde Warren bijvoorbeeld de Democratische presidentskandidaat worden, dan stemt Bill Gates waarschijnlijk op Trump, liet de Microsoft-filantroop al weten in november.
Het is een bijzonder dilemma en bovendien helemaal een van deze tijd: de vorige Democratische president, Barack Obama, stond nog bekend om zijn voorliefde voor Silicon Valley en big tech. Onder meer het Cambridge Analytica-schandaal, dat bijdroeg aan de overwinning van Trump, zorgde ervoor dat het anti-Facebook-geluid dat in 2016 al door Sanders werd verspreid mainstream is geworden binnen de partij waar Facebook-medewerkers ironisch genoeg toch en masse op stemmen.
Facebook opbreken
Maar dat opbreken van grote bedrijven zoals Facebook, waar je de Democraten nu zo vaak over hoort, zit daar echt wat in? In de VS mogen ze zoiets radicaal vinden, maar heel gek is het plan eigenlijk niet. Het kan een zeer effectief middel zijn om monopolies in de techbranche een halt toe te roepen. Al zullen ze het zelf liever blitzscaling noemen, enige vorm van marktdominantie is er natuurlijk wel bij Facebook: het social media-platform is immers niet alleen Facebook, maar ook dochterbedrijven Instagram en WhatsApp.
Facebook is bovendien al sinds het eerste kwartaal van 2008 het grootste westerse social media-platform in aantal gebruikers. Op nummer 2 staat al sinds het derde kwartaal van 2016 dochter Instagram. Als één corporate zo’n groot deel van de taart bezit, wordt het voor nieuwe partijen – lees: startups – wel érg moeilijk om door te breken. Innovatie en de vrije markt komt zoiets niet ten goede.
Hoe het ook zij, zeker is dat Facebook een rol van betekenis zal spelen in de Amerikaanse presidentsverkiezingen van dit jaar. Terwijl Twitter en Google politieke advertenties aan banden leggen, blijft Zuckerberg ze in 2020 gewoon toestaan. Zou dat het resultaat zijn van de onderonsjes tussen The Zuck en Trump afgelopen najaar?
Foto boven: persiflage van Mark Zuckerberg en Donald Trump in de Amerikaanse comedyshow Saturday Night Live (Getty).
