Stimuleer het creatieve denkproces: 5 regels

Dit zijn de vijf basisregels voor een geslaagde brainstorm, plus aanvullende hulpmiddelen en boeken om de creativiteit te stimuleren.

Een van de leukste elementen van de rol van changemanager  is het creatieve aspect. Niet alleen op het gebied van het ontwerpen van de nieuwe poster, de template voor power point of de projectnaam, maar ook op het gebied van interactieve workshops en trainingsprogramma’s. Vaak faciliteer je ook workshops om de creativiteit van anderen te stimuleren. Gelukkig hoef je niet per se een stereotype kunstenaar te zijn om het creatieve proces van je team te stimuleren en begeleiden.

Simpel basisconcept

De meest gebruikte manier om in een groep nieuwe ideeën te generen, is de klassieke brainstorm. Het basisconcept is simpel: breng mensen bij elkaar en vraag ze met stiften, post-its en andere materialen een flipchart in te vullen met eigen gedachten en aanvullingen op andermans inbreng.

Om deze werkvorm echt succesvol te maken, gelden de volgende vijf basis regels:

1. Het doel van een goede brainstorm (of thought shower) is om zoveel mogelijk ideeën te genereren. Het draait dus om kwantiteit, niet om kwaliteit. Daarom is de basisregel dat je geen kritiek levert op elkaars bijdragen, maar voortborduurt. Geen ‘nee, want…’ maar ‘ja, en…’ is dan ook het devies. Het filteren van de ideeën op basis van bijvoorbeeld haalbaarheid en kwaliteit is een vervolgstap
2. Zorg ervoor dat je de vraag die beantwoord moet worden, goed articuleert. Een goede vraag daagt mensen uit om out of the box’ te denken, zonder dat ze zich zorgen maken over de gebruikelijke beperkingen. ‘Wat zijn jullie ideeën om kosten te besparen?’ leidt doorgaans dan ook tot minder creatieve antwoorden dan ‘Stel je voor dat we helemaal van scratch zouden beginnen, op welke manier zouden we hetzelfde doel kunnen bereiken maar dan voor 2/3 van de kosten?’
3. Niet alle mensen kunnen goed nadenken terwijl de rest van de groep druk door elkaar heen praat. Wissel daarom ‘stille’ oefeningen, waarbij mensen individueel ideeën genereren, af met brainstorming in duo’s of grotere groepen. Een goede methode is om mensen zelf op een papiertje hun gedachten te laten schrijven en daarna de groep één voor één enkele ideeën te laten presenteren en op de flipchart te laten schrijven
4. Een van de belangrijkste succesfactoren is de aandacht van de deelnemers. Creëer daarom een omgeving zonder e-mail of telefoontjes. Het helpt om de sessie niet op de normale kantoorlocatie te laten plaatsvinden. Vraag mensen uitdrukkelijk ofwel om er voor de volle 100 procent bij aanwezig te zijn ofwel om zich af te melden
5. Een opwarmoefening kan de deelnemers helpen uit hun normale denkpatroon te komen. Een normale ijsbreker werkt, maar er zijn ook speciale activiteiten die de hersenen aan het werk zetten. Een leuke is bijvoorbeeld de vraag ‘Welke smaak zou je project hebben?’ (Zie hier voor meer oefeningen)

Boeken voor brainstormsessies

Naast bovenstaande basistips zijn er veel verschillende hulpmiddelen en boeken die nieuwe ideeën geven om in brainstormsessies te gebruiken. Mijn favorieten:

• Het boek ‘How To Have Kick-Ass Ideas’ van Chris Barez-Brown biedt 50 verschillende manieren en oefeningen om je creativiteit te boosten
• Mindmapping is een techniek om visueel de ideeën op een logische manier te genereren en te ordenen. Er zijn veel boeken, websites en videos op Youtube die het concept uitleggen en er zijn meerdere on-line tools beschikbaar waar je de mindmap ook echt in kunt creëren. (Bijvoorbeeld Freeplane)
• De methode 'De Six thinking hats’ van Edward de Bono is een methode die helpt om ideeën gestructureerd van verschillende kanten te benaderen
• De iBrainstorm-app is een programma waarmee je op je tablet of smartphone virtueel met meerdere mensen kunt brainstormen.

Wanneer je een brainstormsessie op de juiste manier faciliteert, is het een erg succesvolle methode om nieuwe ideeën te genereren. Wanneer je het iets breder trekt, is het bovendien een prima manier om willekeurige problemen in het project of de afdeling te adresseren. Neem dus naar je volgende vergadering een pakket post-its mee en gebruik de creativiteit van je team.

Beeld via Flickr.

Meer over verandermanagement?

• Kies de juiste vorm van teambuilding
  
• De meest nuttige sites voor changemanagers
  
• Alle bijdragen van Inge Oosterhuis