Van de fraudepreventieadviseurs van grote advies- en accountantskantoren vernemen we dat tijdens recessies fraude steevast toeneemt.
Het zou best zo kunnen zijn. Ook de grote commerciële bedrijfsrecherchebureaus staan te popelen om dit onderwerp nu bij uw organisatie op de agenda te zetten. Als u zelf te maken krijgt met fraude in uw bedrijf, gaat het om drie aspecten: de dader, de schade en de preventie. Voor onderzoek naar de dader wordt in zo'n geval vaak een commercieel recherchebureau ingeschakeld. Maar let dan goed op: als zo'n bureau niet binnen een week het bewijs rond heeft en dit bewijs ook niet op één A-viertje kan opschrijven, adviseer ik u de vermoedelijke dader niet te ontslaan op staande voet. Metersdikke rapporten na langdurige onderzoeken van recherchebureaus kosten niet alleen al gauw tussen de 50 en 100 duizend euro, ook al beweren de bureaus vooraf altijd dat het minder zal zijn, ze worden bovendien makkelijk lek geschoten en gaan vaak samen met lange, kostbare gerechtelijke procedures over de rechtmatigheid van het ontslag. Als de werknemer na zo'n rechtszaak in het gelijk wordt gesteld, is dat in de eerste plaats natuurlijk een enorm gezichtsverlies voor de werkgever, maar daarnaast zal de werknemer ook nog eens schadeloos gesteld moeten worden. Kortom: begin niet aan een ontslag op staande voet als er niet snel helder bewijs te krijgen is.
Probeer daarom ook altijd eerst zelf uw bewijs lek te schieten voordat u het als bewijs presenteert. In de praktijk valt het me helaas maar al te vaak op dat de jongens en meisjes van de bedrijfsrecherchebureaus het door hun gevonden ‘bewijs' zelden kritisch bekijken en dat er vaak sprake is van een tunnelvisie. Daarbij speelt ook een rol dat veel recherchebureaus afgaan op de informatie die hen wordt aangeleverd en die kan natuurlijk gekleurd zijn, omdat de directie zo graag betreffende werknemer als schuldige wil zien. De les: als uw bewijs niet echt hard is, maar de werknemer wel alle schijn tegen heeft, is het verstandiger het op een akkoordje te gooien en hem of haar door de achterdeur te laten gaan. Dat spaart een hoop kosten en frustraties. Dan de schade. Bij fraude is natuurlijk de dader/werknemer hiervoor aansprakelijk. De schade verhalen zal echter doorgaans moeilijk zijn, omdat de werknemer vaak de bekende kale kip is. Meestal is er niet meer verhaal dan het niet betaalde loon, het vakantiegeld en wat vakantiedagen. Wat ook kan: bekijk in het kadaster of de werknemer een eigen huis heeft en schat op basis van de geregistreerde hypotheekaktes de overwaarde. Als de ontslagen werknemer een nieuwe baan heeft, leg dan loonbeslag. Vertel de nieuwe werkgever dan ook niet waarvoor dat loonbeslag is gelegd, want dat zal weer tot ontslag kunnen leiden en dan verliest u uw verhaalsmogelijkheid op het loon. Tenslotte de preventie. Als u denkt dat preventie helpt, raadpleeg dan vooral de fraudepreventieadviseurs.
Marcus Draaisma is advocaat arbeidsrecht en partner bij Palthe Oberman, arbeidsrechtspecialisten
