De Kempen, het landelijke gebied ten zuiden van de lijn Tilburg-Eindhoven, vormt in de eerste helft van de twintigste eeuw het brandpunt van de Nederlandse sigarenindustrie. Mede omdat de Kempense dorpen dankzij een tramlijn een uitstekende logistieke verbinding hebben met Eindhoven, telt de streek in die tijd honderden kleine sigarenproducenten.
Grootste sigarenexporteur
Een eeuw later bloeit de Kempense sigarenindustrie nog altijd, maar anno 2017 kan dat succes bijna exclusief op het conto worden geschreven van één bedrijf: Agio Cigars, in 1904 opgericht door Jacques Wintermans, en wereldwijd bekend van merken als Mehari’s, Panter en Balmoral.
Niet Cuba, maar Nederland is de grootste sigarenexporteur ter wereld
‘Jaarlijks produceren we 770 miljoen sigaren, waarvan zo’n 85 procent bestemd is voor de export’, schetst achterkleinzoon Boris Wintermans, als lid van de vierde generatie sinds 2013 CEO van het familiebedrijf uit Eersel. ‘Het aantal gerookte sigaren is al jaren vrij stabiel. En met in totaal 2 miljard sigaren per jaar is niet Cuba, maar Nederland de grootste sigarenexporteur ter wereld. Ondanks de helaas steeds strengere wet- en regelgeving is het dus nog altijd een bedrijfstak die ertoe doet.’
Horizon verbreden
Tegelijkertijd realiseert de familie Wintermans zich al vroeg dat de grootste organische groei in de 21e eeuw niet in de sigarenindustrie zelf te behalen zal zijn. ‘De sigarenconsumptie is redelijk stabiel, maar zal nomaliter niet meer sterk stijgen. Nu is het zo dat door nieuwsgierigheid gedreven ondernemerschap als een rode draad door onze bedrijfsgeschiedenis loopt.’
‘Zo maakte mijn vader Ad actief werk van internationalisering, wat ertoe geleid heeft dat we nog altijd actief zijn in België, Sri Lanka en de Dominicaanse Republiek. Mijn broer Jonas en ik waren ons er al vroeg bewust van dat ook wij iets zouden moeten doen om het bedrijf de 21e eeuw door te loodsen. Samen met onze vader zijn we gericht gaan kijken: hoe kunnen we onze horizon verder verbreden?’
Hightech maakindustrie
De in de jaren 70 opgerichte dochteronderneming ATD Machinery – wereldmarktleider op het gebied van machines voor de sigarenindustrie – bleek de sleutel naar nieuwe werelden. ‘We stelden onszelf de vraag: hoe kunnen we onze jarenlange technische expertise strategisch inzetten?’, blikt Wintermans terug. ‘De Brainportregio rond Eindhoven telt veel hightech maakindustrie, met daaromheen een fijnmazig ecosysteem van innovatieve toeleveranciers.’
De Brainportregio rond Eindhoven telt veel hightech maakindustrie
‘Om daarbij aan te haken besloten we in 2013 de NTS Group over te nemen, een succesvolle toeleverancier van complexe mechanische componenten en assemblages voor OEM’ers. We kenden de mensen achter dit familiebedrijf al, dat wekte vertrouwen. Bovendien was het, dankzij onze ervaringen met ATD Machinery, geen compleet nieuwe wereld. De overname van NTS smaakte naar meer, en dat leidde er uiteindelijk toe dat we mede-eigenaar werden van Phenom-World: een leverancier van elektronenmicroscopen en beeldanalysesystemen voor de micro- en nanowereld.’
3D-printing
Al snel raakte Agio beter thuis binnen de hightech maakindustrie rond Eindhoven. ‘We ontdekten dat er een enorme behoefte is aan de ontwikkeling van nieuwe, disruptieve technologieën. Het 3D-printen van metaal is zo’n disruptieve technologie, en zo kwam mijn broer Jonas samen met Daan Kersten op het idee om een industriële 3D-metaalprinter te ontwikkelen.’
Het resultaat: de MetalFAB1, een 8 meter lange machine die kant-en-klare metalen onderdelen print. Inmiddels mag het aan Agio gelieerde Additive Industries meerdere grote namen tot zijn klantenkring rekenen, schetst Wintermans. ‘Vliegtuigbouwer Airbus was de eerste klant. Maar inmiddels hebben bijvoorbeeld ook BMW, Formule 1-team Sauber en bakkerijmachinebouwer Kaak Group onze machines in gebruik.’
Duurzame nieuwbouw
Het nieuwe pand is vrijwel geheel energieneutraal uitgevoerd
Ondertussen timmert ook de aloude sigarentak Agio Cigars aan de weg. In Eersel verrees recent een geheel nieuw bedrijfspand, dat naast het hoofdkantoor ook nieuwe productiehallen en een magazijn omvat. Opvallend zijn de vele kleine en grote duurzaamheidsmaatregelen: het pand is vrijwel geheel energieneutraal uitgevoerd en bevat onder meer zonnepanelen, waterbesparende toiletten en energiezuinige verlichting. Niet voor niets wist Agio met dit nieuwe pand een BREAAM-award in de wacht te slepen: een prestigieuze internationale onderscheiding voor succesvolle duurzaamheidsprojecten.
Herinvesteren
Met de duurzame nieuwbouw is een investering van 16 miljoen euro gemoeid. Tegelijkertijd is de ontwikkeling van een 3D-metaalprinter, met veel investeringen in R&D, inderdaad een kapitaalintensieve bezigheid, beaamt Wintermans desgevraagd. Dat roept de vraag op: hoe financiert moederbedrijf Agio al die ontwikkelingen? Boris Wintermans lacht.
‘Dat is een heel saai verhaal eigenlijk: we hebben er jarenlang voor gespaard. Al vanaf de eerste generatie is het Agio’s insteek geweest om winsten te herinvesteren in het bedrijf en te wachten op kansen die écht een verschil maken. De overnames van NTS, het belang in Phenom-World en de oprichting van Additive Industries zijn voor ons gecalculeerde risico’s. Het zijn nadrukkelijk géén beleggingen: we zitten steeds als ondernemer aan tafel, niet als passieve beleggers die even komen kijken. We geloven echt in deze nieuwe richting.’
Lange termijn
Bij alles wat we doen hebben we de lange termijn voor ogen
Ook de investering in de nieuwbouw valt volgens Wintermans onder de noemer ‘gecalculeerd risico’. ‘Bij alles wat we doen hebben we de lange termijn voor ogen. Natuurlijk is nieuwbouw duurder dan het upgraden van je bestaande pand, maar met het oog op de toekomst is dit de beste keuze. We geloven dat het genieten blijft, zeker nu een hele nieuwe generatie het langdurige genot van een goede sigaar herontdekt.’
Nieuwsgierigheid
Ondertussen blijft het bedrijf sparen én speuren naar kansen die eventueel bij het bedrijf zouden passen. ‘Via duidelijk gedefinieerde criteria zoeken we momenteel naar marktkansen die bij ons passen. De bedoeling is dat daar straks een select aantal concrete ideeën uit voortvloeit waar we wellicht iets mee gaan doen.’
Agio is niet voor álles in, benadrukt Wintermans. ‘Nieuwe activiteiten moeten niet alleen waarde toevoegen, maar ook passen bij ons DNA. Dat we anno 2017 zo diep in de hightech maakindustrie zouden zitten, hadden we 10 jaar geleden niet kunnen voorspellen. Uiteindelijk speelt één ingrediënt al vier generaties lang een rol binnen ons bedrijf: nieuwsgierigheid. Wie weet waar ons dat de komende eeuw brengt.’
Dit artikel is onderdeel van het dossier Made in NL. Bij MT vinden we dat Nederland trotser mag zijn op zijn maakbedrijven. Met Made in NL wil MT de kennisdeling binnen én over de sector bevorderen en maakbedrijven een podium bieden. Opdat we terecht trots zijn op de hidden champions van de maakindustrie. In deze missie wordt MT vergezeld door de volgende partners: Centraal Beheer, MBCF, NIBC, Salesforce en TNO.
Lees ook:
- Hoe Royal HaskoningDHV innovatie in de maakindustrie stimuleert
- Bolidt investeert in innovatie en vernieuwing
- Productie terug naar Nederland? Universiteit ontwikkelt reshoringtool
- Reshoring bij Capi: ‘China heeft niet de toekomst’
