De kracht van imperfectie tijdens presentaties

Iedereen gebruikt Powerpoint of Prezi, maar niets is krachtiger dan de zelfgemaakte tekening. Want: hoe imperfecter, hoe beter.

Kunt u tekenen? Als ik deze vraag stel aan een groep managers gaan er een paar aarzelende handen omhoog. Stel je een kleuterklas dezelfde vraag, dan schieten alle armen de lucht in: 'Ik, ik, ik, ik!' Ergens tussen ons vijfde en achttiende levensjaar gaat er iets mis. Het is niet zo dat we het vermogen om te tekenen kwijtraken, maar we spenderen er vrijwel geen tijd meer aan. En belangrijker nog: onbewust pakken we de boodschap op dat tekenen niet serieus is. Rekenen, lezen en schrijven – daar scoor je punten mee! Tekenen komt in het hokje van het macrameeën, toneelspelen en andere bezigheden voor creatievelingen of je vrije tijd.

Meer aandacht voor plaatjes

MEER OVER TEKENEN & WERK?

Enkele goede boeken over het gebruik van tekeningen in de werkomgeving zijn:

* Bla bla bla – wat te doen als woorden niet werken, door Dan Roam
* Op de achterkant van een servet, door Dan Roam
* Visual meetings, door David Sibett
Zonde, want als changemanager weet je dat voor een effectieve presentatie visuele ondersteuning belangrijk is. Daarom durven we geen presentatie meer voor te bereiden zonder overvloedig gebruik van Powerpoint of Prezi. Op zich een goede vooruitgang; in plaats van eindeloze slides met bullet points is er nu meer aandacht voor plaatjes die als kapstok voor het verhaal kunnen dienen. Maar je kunt zoveel mooie graphics of foto’s in je verhaal gebruiken, het heeft nooit de kracht van een zelfgemaakte tekening. Waarom niet?

Passieve kijkersmodus

Wanneer je een presentatie bijwoont en de slides worden geopend, schiet het publiek automatisch in een passieve, kritische kijkersmodus. Onbewust ga je achterover in je stoel leunen, je luistert even niet meer naar het verhaal en je ogen gaan over de woorden of plaatjes op het scherm. Je zoekt naar de fouten. 'Goh, die tabel is slecht leesbaar.' Of: 'Kijk een spelfout!' Nadat je kritische blik klaar is met de evaluatie van het beeldmateriaal, focus je je weer op de spreker. 

Raden waar het heen gaat

Vergelijk dit met de beleving van een spreker die zonder digitale hulpmiddelen zijn verhaal begint. Hij haalt een flipchart tevoorschijn en als toehoorder val je in de nieuwsgierige deelnemersmodus. Je bent automatisch benieuwd naar de clou van het verhaal. Terwijl de stift op de flipchart figureren tekent, probeer je te raden waar het heengaat. 'Tekent hij nu een bos? Wacht, nee! Het is geen bos, maar een klas kinderen. Wat zou hij daar mee bedoelen?'

Het gaat om de grote lijnen

Het verschil tussen de automatische, passieve kritische houding en de actieve nieuwsgierige houding is enorm. Zo hield ik vorige week een presentatie over changemanagement. Natuurlijk heb ik een slide met daarop mijn favoriete theoretische model. Maar die liet ik niet zien. In plaats daarvan pakte ik een paar stiften en trok ik de flipchart erbij. Van tevoren had ik al aangegeven dat ik niet verwachtte dat mensen mijn handschrift konden lezen en dat ik geen begenadigd tekenaar ben, maar dat het gaat om de grote lijnen. Nadat de eerste lijnen en cirkels op papier stonden, zag ik de deelnemers naar hun aantekeningenblok grijpen. Ze tekenden mee… Dit betekende dat mijn toehoorders honderd procent betrokken waren en ze de materie door hun eigen tekeningen beter onthouden. De droom van iedere spreker.

De bierviltjes-oefening

Een nog explicieter voorbeeld: de ‘bierviltjes-oefening’. Voor een presentatie aan een groep verkoopmedewerkers deelde ik aan elke deelnemer drie bierviltjes uit. Mijn introductie was dat ze zelfs in een kroeg op de achterkant van een bierviltje moeten kunnen uitleggen waarom de gesprekspartner hun product zou moeten kopen. Terwijl ik mijn verhaal deed aan de hand van drie grafieken op een flipchart, tekenden de deelnemers mee op de bierviltjes. Nog maanden later doken de bierviltjes regelmatig op: op bureaus, in koffers, op de muur. En, nog belangrijker, de verkoopmedewerkers konden het geleerde in de praktijk gebruiken.

Weersta de verleiding

Doe jezelf een plezier. Weersta bij de volgende presentatie de verleiding om eindeloos te klussen op mooie slides. Bereid je voor door te bedenken welke tekeningen je gaat maken die je verhaallijn ondersteunen. Maak je geen zorgen over je tekenkwaliteiten. Hoe imperfecter, hoe beter. Dat verlaagt de drempel voor je toehoorders alleen maar om met je mee te tekenen.

Beeld via Flickr.