Jos Nijhuis kan bij mij voorlopig niet meer stuk. Reden: de begin dit jaar aangetreden baas van de Schiphol Group verzekert iedereen dat de luchthaven een overheidsbedrijf blijft. Ex-PwC-topman Nijhuis maakt met die uitspraken gehakt van het strategisch beleid van zijn illustere voorganger Gerlach Cerfontaine. Die droomde er immers tien jaar lang van Schiphol óf naar de beurs te brengen óf aan grote private investeerders te verkopen.
Dat waren dwaze plannen. Het wilde er bij de psychotherapeut en voormalig ziekenhuisdirecteur niet in dat je een bedrijf met een monopolie nooit moet privatiseren. En dat je beheer, investeringsbeslissingen en financieel beleid van een luchthaven die van cruciale betekenis is voor de Nederlandse economie beter niet kunt overlaten aan partijen die louter door rendement (op korte termijn) worden gedreven.
Oké, parkeren is er duur en je moet soms lang wachten voor de douane. Maar voor de rest valt er over overheidsbedrijf Schiphol weinig te klagen. De luchthaven is modern, groot en toch vrij compact. Ze biedt reizigers meer dan 250 internationale bestemmingen aan. Voor passagiers die vertrekken of overstappen is de winkelomgeving aangenaam. En o ja, op Schiphol vinden zo'n 60.000 mensen een baan. Tal van bedrijven en instellingen hebben zich bovendien in de Randstad gevestigd mede omdat ze binnen de kortste keren op een grote luchthaven staan.
Ik heb nooit begrepen waarom die succesformule zonodig op het spel gezet moest worden. Toch niet voor die paar miljard euro die er voor het rijk en de gemeente Amsterdam eenmalig vielen binnen te halen? Of om Gerlach Cerfontaine nog rijker en belangrijker te maken? Om dure en riskante participaties te nemen in buitenlandse luchthavens? Of om beter te kunnen omgaan met tegengestelde maatschappelijke belangen (zoals milieu en veiligheid versus economie)?
Allemaal flauwekulargumenten. Ook het laatste. Het is juist goed dat de overheid de belangen van omwonenden en die van Schiphol tegen elkaar afweegt. Waar heb je anders politici voor? Trouwens, vroeg of laat zal er in Nederland een nieuwe nationale luchthaven gebouwd moeten worden, op een andere locatie dan Schiphol. Een verantwoorde afweging hierover valt beter te maken als de overheid baas is bij het bedrijf dat onvermijdelijk gedupeerd wordt in zo'n nieuwe situatie. Gelukkig begrijpt Nijhuis dat Schiphol een belangrijke maatschappelijke functie heeft. En terwijl Cerfontaine zich vooral richtte tot de buitenwereld met zijn privatiserings- en internationale expansieplannen, stelt de huidige ceo eerst intern orde op zaken.
Dat is hard nodig, want Schiphol verliest meer passagiers en vracht dan vergelijkbare Europese luchthavens. Niet vanwege de inmiddels weer afgeschafte vliegtaks. Nee, juist Cerfontaines beleid om de tarieven voor onder meer opstijgen, landen en vluchtafhandeling fors te verhogen – en zo de kas te spekken – deed passagiers en vliegmaatschappijen uitwijken. Om het verloren terrein terug te winnen gooit Nijhuis nu de tarieven omlaag en laat hij de winst fors dalen. Het ligt niet voor de hand dat private investeerders hetzelfde hadden gedaan.
Hans Crooijmans is een in bedrijfseconomie gespecialiseerde journalist en columnist. Hij werkt vanuit Moskou. Alle columns van Hans Crooijmans vindt u in het speciale online overzicht.
