Relax. Nothing is under control

Relax. Nothing is under control. Het staat al jaren onder mijn Facebookprofiel. Vooral als een ‘note to self’ natuurlijk. Maar ook omdat ik ‘m gewoon heerlijk vind. Probeer maar eens te ontspannen als niks onder controle is. Zeker als ondernemer, die doorgaans de touwtjes graag in eigen hand houdt, valt het niet mee om te accepteren dat er van alles gebeurt waar we geen controle over hebben.

In de tijd dat ik nog een snelgroeiend pr-bureau runde, dacht ik wel eens: zijn het niet allemaal schijnbewegingen die wij als management maken en waar we elke dag zo druk mee zijn? Wat als ons bedrijf gewoon een levend organisme is dat zich sowieso gewoon verder ontwikkelt, niet perse dankzij maar ondanks onze inspanningen?

Leven geven

Misschien is je voornaamste opdracht als ondernemer vooral om te creëren. Leven te geven aan een idee, aan een nieuwe entiteit. Natuurlijk geef je dat nieuwe leven ook alle liefde en aandacht, want zonder dat kan het niet groeien. Zoals je dat doet bij een kind. Maar het karakter van het kind ontwikkelt zich net als je bedrijf ook door allerlei andere mensen, ontwikkelingen en gebeurtenissen waar jij weinig tot geen invloed op hebt.

En tenzij je alles krampachtig probeert vast te houden, bijvoorbeeld door alleen kloontjes van jezelf te werven of de tent met dictatoriale trekjes aan te sturen, komt er als het goed is ook een dag dat je merkt dat je gewoon los kunt laten. Zelfs weg kunt gaan. Dat het kindje volwassen is geworden en echt wel overleeft zonder jouw begeleiding. Zo kon ik begin 2017 mijn bedrijf achter me laten en weer iets nieuws beginnen. En dat ‘nieuws’ was echt helemaal nieuw voor mij, namelijk een stichting. Een not-for-profit. Een sociaal initiatief zonder medewerkers maar uitsluitend vrijwilligers.

Humanitaire crisis

The Present Movement heet het, een organisatie die ondernemers verbindt met initiatieven die zich inzetten voor vluchtelingen. Voor mij was het niet alleen een wens en gevoelde noodzaak om een bijdrage te leveren aan de grootste humanitaire crisis van deze tijd, maar ook een experiment om iets op te bouwen zonder al teveel regie. Want ik wilde niet weer ‘de baas’ worden, noch in een situatie belanden met zakenpartners en juridische constructies waarbij je als ondernemer soms dezelfde vrijheid opoffert waarvoor je initieel was begonnen met ondernemen.

Een stichting is dan een uitkomst. Ik ben nu slechts founder en geen aandeelhouder. Er zijn geen eigenaren. Iedereen die The Present Movement omarmt doet mee en kan invloed uitoefenen. Diegenen die de meeste tijd doneren vormen samen het kernteam. Het ‘management’ bestaat dus uit de grootste gevers, zou je kunnen zeggen.

Zijn de grootste gevers altijd de meest geschikte mensen? Nee natuurlijk niet. Maar de grootste nemers ook zeker niet. Eigenaar zijn van een bedrijf is heel iets anders dan daar succesvol leiding aan kunnen geven.

Droom in stukjes knippen

In 2011 ben ik in contact gekomen met de scaling-up methode van Verne Harnish. Deze werkwijze en tools hebben ons bedrijf – denk ik – enorm geholpen bij het managen van complexiteit. Want complexiteit neemt exponentieel toe als je groeit, en dat hebben we geweten. Een van de essentiële onderdelen van deze leer is groot durven dromen én die droom heel behapbaar maken door die in zoveel kleine stukjes op te knippen dat je grote gewaagde toekomstdoel je zelfs richting kan geven in het hier en nu. Anders gezegd: je leert de lange en korte termijn met elkaar verbinden.

En zo kan je elke week prioriteiten aanbrengen in je activiteiten door ze te toetsen aan het grotere doel dat misschien nog wel zeven of acht jaar van je vandaan ligt. Op deze manier werken geeft een gevoel van controle, van zekerheid. En dat vinden de meesten van ons heel plezierig, zeker in een snel veranderende omgeving.

Ook bij de uitbouw van The Present Movement maak ik nog steeds graag gebruik van de ‘Rockefeller Habits’, zoals Harnish ze heeft genoemd. Ik vertel mijn mede Present Movers er altijd wel bij dat het vooral richting, zekerheid en wellicht meer zin geeft aan onze werkzaamheden, maar dat al het onverwachte, alles wat vooraf niet te voorspellen was – terugkijkend – vaak een veel grotere invloed heeft op onze sprongen vooruit. Op dat wat we graag ‘succes’ noemen.

Succes schrijven we in onze maakbare samenleving bij voorkeur toe aan ons eigen handelen, aan datgene waar we controle over hebben. Maar hoe ouder ik word, hoe meer ik daaraan ga twijfelen.

SeePeople

Per 1 januari 2020 start ik een heuse social enterprise: SeePeople. En zowaar niet alleen. Met zakenpartners. En die zakenpartners zijn investeerders, van Moon.Ventures. Hoewel we er 50-50 instappen, is die eigendomsverhouding niet heel relevant, want SeePeople wordt ook een not-for-profit. Of een ‘yes-for-impact’ zo je wilt.

In de statuten komt namelijk te staan dat als er geld verdiend wordt, dat dit geïnvesteerd wordt in de sociale programma’s eronder en niet via dividend naar de aandeelhouders wordt afgeroomd. Een van die sociale programma’s is The Present Movement.

Kort na de zomer raakten Arno Otto (Moon.Ventures) en ik in gesprek. Arno en zijn compagnon Ruud waren bezig met een nieuwe poot opzetten die over sociale investeringen zou moeten gaan. En ze liepen als echte ondernemers natuurlijk over van de ideeën alleen tijd was minder aan hun zijde. Het meest concrete idee was Humathon. Een ‘hackaton for humanity’.

Ook Humathon komt onder de SeePeople-paraplu te hangen. De grote gemene deler is het weer zien van mensen, door de steeds minder functionerende systemen (politiek, economisch, technologisch) heen.

Veel sociale programma’s willen opschalen of zelfs internationaliseren, maar dikwijls blijven ze een beetje hangen omdat ze te solitair opereren. Terwijl ze elkaar zo goed kunnen versterken. Elkaars netwerken veel meer kunnen benutten. Niet voor alles het wiel opnieuw hoeven uit te vinden. Dus daarom bundelen we onze krachten.

Magie

Geheel conform de Rockefeller Habits hielden wij onlangs onze jaarvergadering met het kernteam van The Present Movement. Ik had het team onder meer gevraagd in hun voorbereidingen op te schrijven wat volgens hen het allerbeste nieuws was van 2019. Het antwoord “Arno” won.

Ook voor 2020 hebben we natuurlijk weer enthousiast plannen gemaakt. Want die inspireren en motiveren. Die geven ons richting en zin. Maar we blijven onderweg ook onze ogen open houden voor magie. Want die is overal en openbaart zich op de meest onverwachte momenten via de meest uiteenlopende mensen. Die magie helpt ons te relativeren en vertrouwen op de kracht van al onze goede intenties.

Het beste nieuws van het jaar overkomt je vaak gewoon. En dit zorgt ervoor dat je parallel aan die ambitieuze plannenmakerij tegen elkaar kunt zeggen: relax, noting is under control.