Het is de afgelopen jaren klein en groot gemaakt, maar inmiddels is de impact ervan onmiskenbaar: de deeleconomie. Het zorgt voor de grote doorbraak in steeds meer businessmodellen. Het Amerikaanse zakenblad Forbes omschreef het onlangs zo: The share economy blows up the industrial model of companies owning and people consuming.
In de afgelopen jaren zijn wereldwijd door ongeveer 10.000 bedrijven de principes van de deeleconomie geïntroduceerd in 133 landen, in minstens 25 branches. Het succes in de transportwereld en hotelbranche zijn evident: Airbnb en Uber zijn veelgenoemde en -geroemde voorbeelden. Echter ook in de witgoedmarkt, in verzekeringen, vastgoed en de food-industrie zien we steeds vaker de veelbelovende voorbeelden van een share-strategie.
Vertrouwen groeit
Deeleconomie geeft iedereen de gelegenheid om de nadelen van bezit af te werpen en te delen in creatie, productie, distributie, handel en consumptie van goederen en diensten. Het delen van bezit vergroot efficiency en stimuleert hergebruik en daarmee duurzaamheid. En het vertrouwen in dit nieuwe model groeit. In Azië is bijvoorbeeld 78 procent van de mensen nu al bereid om te delen of huren wat ze bezitten. In Latijns-Amerika is dat ongeveer 70 procent. Gevolgd door het Midden-Oosten en Afrika met 68 procent.
Europa sluit opmerkelijk genoeg de rij: daar wil 54 procent van de mensen wel lenen van anderen, een percentage dat zo’n 10 procentpunt hoger ligt dan de bereidheid om te lenen aan of delen met anderen (44 procent). De VS laat nog geen congruent beeld zien. 70 procent van de Amerikanen heeft wel eens een app gebruikt, maar dan vaak rond vervoer of in de hotel-industrie. Het accent van de gebruikers ligt daar nu vooral op de groep tussen 18 en 29 jaar.
De wereldwijde markt die is gemoeid met de deeleconomie begon te stromen in 2014, met een mooie omvang van ongeveer 15 miljard en zal volgens een rapport van PwC verveelvoudigen tot een geschatte 335 miljard in 2025. De deeleconomie krijgt nu vooral gestalte dankzij het gigantische overschot aan niet efficiënt gebruikte assets (bijvoorbeeld auto’s) en het voorkomen van leegstand van onder meer appartementen.
De waarde van ‘minder’
‘Bezitten’ maakt een emancipatie door. Bezit is niet meer alleen iets om trots op te zijn, maar ook steeds vaker een last. Bezit kost geld, niet alleen bij de aanschaf maar ook door het onderhoud. Je draagt er verantwoordelijkheid voor en je kunt er stress van krijgen. Bezit vergt vaak fysieke ruimte (die er steeds minder is), en bezit wordt vaak helemaal niet efficiënt gebruikt. Allemaal zaken die we als mensen steeds minder accepteren en willen.
En al helemaal niet als je onder de 30 bent. In 2025 zal 75 procent van de werkende bevolking milennial zijn, op de voet gevolgd door generatie Z, die al veel meer afgestemd is op de behoefte van het functioneren in hun community. Voor beide groepen is het hebben van veel ervaringen belangrijker dan het hebben van bezit. Het beleven van telkens een andere auto is veel interessanter dan het in eigendom hebben van één eigen auto. Je eigen Apple voldoet prima, tot het moment dat je die coole supergave multimediale presentatie wilt maken met grafische software die jij voor die ene keer niet aan wilt schaffen. Een weekendje huren van een netwerkkennis is dan eerder een oplossing dan een nieuwe kopen.
Shareitt
Recent kwam ik eindelijk een voorbeeld tegen dat de formule heeft gevonden voor dagelijks gebruikte goederen. Het Israëlische platform Shareitt combineert koop en verkoop met een digitale munt. Het handelt dus zonder geld. Het hoeft daarom niet te leunen op een businessmodel dat met advertising en/of een abonnementsvorm wordt gedragen.
Shareitt is een peer-to-peer marktplaats, een digitale marktplaats waarin gelijkgestemden elkaar opzoeken voor transacties en/of informatie delen. De leden van deze community kunnen met zogenoemde shareitt tokens spullen en diensten kopen, uitlenen en verkopen zonder geld te gebruiken. De startup heeft net 2 miljoen euro opgehaald en gaat dit jaar ook in Europa van start. De eerste resultaten, eind 2020 door Shareitt gepubliceerd in Israël, zijn behoorlijk spectaculair. Met nauwelijks budget heeft zich in heel korte tijd een gebruikersgroep van 10.000 mensen gevormd die onderling 66.000 items hebben uitgeruild. Met name speelgoed, boeken en sportartikelen blijken populair.
Lokale economie
Inmiddels zijn we een paar maanden verder en gaat de groei van Shareitt nog steeds heel hard door. De Shareitt tokens worden bijvoorbeeld betaald voor kinderkleding die te klein is en omgeruild wordt voor nieuwe kleding, maar dan een maatje groter. Het platform creëert niet alleen koop en verkooptransacties, ook de lokale economie wordt gestimuleerd.
Door de hoge participatiegraad is er bijvoorbeeld al een grote eigen bezorgdienst ontstaan vanuit de gebruikers, die pakketjes afleveren op weg naar een afspraak of het werk. Allemaal voor extra tokens die weer recht geven op producten of diensten. Door de hoge transactiefrequentie op het platform ontstaat er voor de actieve Shareitt’er extra bestedingsruimte die een waarde van een paar honderd dollar vertegenwoordigt. De Shareittorganisatie zelf ziet dit potentieel als een deel van een nieuw soort basisinkomen.
Waarde van contacten
Shareitt is nog maar net begonnen maar lijkt een model te hebben dat echt kan springen. Het begint met de waarde van on- of slecht gebruikte spullen. Het veronderstelt dat ergens in een huis iets ligt wat jij nodig hebt en misschien wel niet wordt gebruikt. Het ziet ongebruikte spullen bij consumenten als het grootste retailkanaal. Werken zonder geld maakt het bovendien heel laagdrempelig. De punten voor verkoop worden bepaald door de aanschafwaarde aan te klikken en te melden of het product nog nieuw, als nieuw of gebruikt is. De calculator toont het aantal punten.
Maar de punten zijn niet de grootste benefit. Het communiceren over het feit dat je er iemand mee kan helpen is de grote extra. Waarde die zich niet laat vertalen naar geld maar plezier in het contact. Kortom, Dit voorbeeld zou wel eens het begin kunnen zijn van een echt grote doorbraak in de deeleconomie. Sociaal, duurzaam, meedoen in de lokale economie en extra inkomen halen uit ongebruikte spullen en daarmee voordelig je nieuwe wensen realiseren. Een mooi multi-stakeholder business model waarbij iedereen wint. Waarde die, ook zonder geld, zeer waardevol blijkt te zijn!
