Niet januari, maar net na de zomervakantie blijkt de ideale tijd voor goede voornemens, las ik afgelopen week in de Volkskrant. Waarom? In september beginnen voor veel mensen nieuwe routines en dat maakt het makkelijker om andere veranderingen door te voeren. Bovendien zijn we meer ontspannen en beter uitgerust aan het eind van de zomerperiode, dan na een drukke decembermaand. Wie heeft er nog energie om zijn gedrag te veranderen na een maand vol stressrijke deadlines, borrels, surprises, kerstkaarten, diners, familiebezoekjes en vette oliebollen? Na een drukke periode is de kans groot dat je jezelf allerlei voornemens oplegt, terwijl de vrijheid en rust van de zomer intrinsieke motivatie en ideeën brengt om dingen écht anders te gaan doen. Na een relaxte zomerperiode is de grond van ons leven als het ware omgespit en kunnen goede voornemens wortel schieten.
De automatische piloot
Oké, je hebt besloten om gezonder te gaan leven, meer tijd door te brengen met je geliefden, promotie te maken of een betere baan te zoeken. Maar hoe zorg je ervoor dat je deze voornemens daadwerkelijk in praktijk brengt? En waarom komt er vaak zo weinig van onze mooie plannen terecht? Naast de kwestie van timing is er nog iets anders aan de hand. Veel mensen denken dat als je iets heel graag wilt, het dan ook zal gebeuren. ‘Willen is kunnen’ zeggen we dan. Of: ‘Als ik nog harder mijn best doe, dan lukt het me vast.’
Onderzoek van onder meer Icek Ajzen laat zien dat er meer voor nodig is dan de wil om iets te veranderen. Er gaapt een diepe kloof tussen onze intenties (wat we willen) en ons gedrag (wat we doen). We willen het één, maar doen het ander… Vergelijk het met een speedboot die op de automatische piloot vaart. De boot vaart naar het oosten en jij besluit dat je naar het westen wilt gaan. Er zijn twee manieren om dit te bereiken. De eerste manier is het roer vastgrijpen en de boot de andere kant op sturen. De boot vaart nu naar het westen, maar omdat de automatische piloot is afgesteld op een andere richting kost dit je veel moeite. Je moet je flink inspannen en na een tijdje worden je armen moe. Iedereen weet wat er dan gebeurt. Je laat het roer los en je stopt met het dieet, of je begint weer te roken, of je vergeet dat jouw medewerkers behoefte hebben aan persoonlijke aandacht.
Goede gewoontes
De waarheid is dat het haast nooit langdurige resultaten oplevert als je iets probeert te veranderen op pure wilskracht. Een tweede manier om jouw ‘boot’ in een andere richting te laten varen, is het aanpassen van de automatische piloot. Dan is de nieuwe koers ineens een stuk gemakkelijker en leuker om vol te houden. Jouw gewoontes zijn in dit voorbeeld de automatische piloot. De beste manier om voornemens te laten slagen, is aanpassen wat je automatisch doet. De meesten van ons hebben wel een aantal slechte gewoonten die niet goed voor ons zijn en succes in de weg staan. De gewoonte bijvoorbeeld om overal met de auto heen te rijden, waardoor je minder beweging krijgt. De gewoonte om koffie te drinken, waardoor de insulineproductie wordt verhoogd en er meer vet in je lichaam wordt opgeslagen. Of de gewoonte om werknemers te vertellen hoe het zit, waardoor ze zich aan jou gaan ergeren.
Hoe doorbreek je het patroon van deze slechte gewoontes? Deskundigen zeggen dat je, om met een gewoonte te breken, deze door een nieuwe gewoonte moet vervangen. Zonder nieuwe gewoontes verval je makkelijk terug in je oude gewoontes. Kortom: ruil slechte gewoontes in voor goede gewoontes, waarbij ‘goede’ betekent dat ze meer energie opleveren dan dat ze kosten en een positief effect hebben op je leven. Het geheim van succesvolle gedragsverandering ligt dus in het ontwikkelen van goede gewoontes die weerspiegelen wat je graag wilt bereiken. Hieronder vind je drie tips om je gewoontegedrag de komende tijd te veranderen:
#1. Stel een concreet doel voor de komende 90 dagen
Wat wil jij de komende 90 dagen graag bereiken? Wat is de komende tijd belangrijk voor jou? Waar wil je heen? Kenmerken van een goede doelstelling: er zit een uitdaging in (je moet soms op je tenen lopen om het te halen), het is haalbaar (je moet ervan overtuigd zijn dat je het kunt) en het spreekt tot de verbeelding (je kunt je het gewenste resultaat voorstellen). Bijvoorbeeld:
- Gezin: Ik wil iedere week tenminste drie avonden thuis eten en daarna iets leuks doen met m’n partner of kinderen.
- Gezondheid: Ik wil gezonder eten & drinken en 5 kilo afvallen.
- Werk: Ik wil mijn professionele netwerk verdubbelen en binnen twee jaar een eigen bedrijf beginnen.
#2. Bedenk een aantal gewoontes die helpen
Met welke gewoontes, die dit doel in de weg staan, ga je stoppen? Met welke gewoontes, die jou wel helpen dit doel te bereiken, ga je beginnen? Laat je bij het ontwikkelen van deze gewoontes niet teveel leiden door dingen waarvan je vindt dat je het zou moeten doen. Ontwikkel liever gewoontes die je graag zou willen hebben. Activiteiten waar je naar uitkijkt en waarvan je weet dat het energie gaat opleveren. Bijvoorbeeld:
- Gezin: Ik gebruik de laatste 15 minuten van m’n werkdag om de volgende dag voor te bereiden, zodat ik met een opgeruimd hoofd thuis kom en er voor mijn gezin kan zijn.
- Gezondheid: Ik drink voor ontbijt een gezonde en voedzame smoothie. Als ik tussen de maaltijden door trek krijg, dan drink ik een glas water of eet ik een gezond tussendoortje in plaats van een snack.
- Werk: Ik bel iedere werkdag voor 12.00u een potentiële klant.
#3. Richt je omgeving anders in
Herinner jezelf aan je doelen en plannen door je omgeving anders in te richten. Wil je gezonder leven? Gooi dan al het voedsel weg dat ongezond voor je is en koop gezonde voeding. Wil je betere resultaten boeken met je werk? Neem dan aan het begin van je werkdag tien minuten de tijd om je dag te plannen, maakt een top drie van je meest belangrijke taken en evalueer de resultaten aan het eind van je werkdag. Wil je meer klanten binnenhalen? Maak een checklist voor gesprekken met potentiële klanten en leg die naast je telefoon.
Eén van de beste manieren nieuwe gewoontes te ontwikkelen is het bijhouden van je gedrag en de resultaten die je behaald. Je kunt hiervoor je telefoon gebruiken, een handige app, je computer, een dagboek of een notitieblok. Bijhouden of je vooruitgang boekt helpt je om te achterhalen of je goed bezig bent of dat je jouw plannen dient aan te passen. Bovendien gaat er een motiverende werking vanuit en biedt het de gelegenheid om jezelf te belonen.
Een andere effectieve manier om je omgeving anders in te richten is hulp vragen. Deel je plannen met een aantal mensen die je regelmatig ziet. Spreek met hen af dat ze jou regelmatig vragen hoe het met de uitvoering van je plannen gaat. Leg hen uit dat goede vragen jou verder helpen en complimenten ook. Je kunt natuurlijk ook samen met iemand anders aan een doel werken. Of zoek een goede coach die je bij het bovenstaande kan begeleiden.
