Wat is er toch met jullie banken gebeurd, vroeg onlangs een Amerikaanse zakenman aan mij. Amper twee jaar geleden had hij er zich nog over verbaasd dat een klein land als Nederland zo'n relatief belangrijke rol in de internationale financiële dienstverlening speelde. Maar hoe stond het tegenwoordig met ING, ABN Amro en ‘that farmers bank', Rabo?
Pijnlijke vraag. Want ik moest de Amerikaan vertellen hoe ABN Amro door drie Europese banken in stukken was gescheurd en hoe die partijen aan die overname bijna (RBS) of helemaal (Fortis) ten onder zijn gegaan. Dat wat nog van de bank resteert, is in handen van de Staat. ABN Amro kan nog slechts een rol spelen in de overvolle, stagnerende Nederlandse markt. Want Wouter Bos trekt echt niet de portemonnee om ‘dé bank' in het buitenland weer op de kaart te zetten.
Ik kon ook vertellen dat Rabobank zich in deze tijden van kredietcrisis en recessie wel zelfstandig weet te handhaven. Maar ook die bank is op de eerste plaats een kampioen in eigen land. Internationaal stelt de bank alleen in de agribusiness iets voor. Het management in Utrecht focust zich nu op beheersing van de niet geringe krediet- en hypotheekrisico's. Voor expansie zijn nauwelijks middelen beschikbaar. Blijft over Aaai En Zjiee, tot voor kort Nederlands financiële concern met de grootste internationale groeiambitie. Maar ook daar heeft de crisis – en de angst – toegeslagen.
ING oogde tot medio vorig jaar oersolide en meende lange tijd ongevoelig te zijn voor de kredietcrisis. In werkelijkheid werd het bedrijf vol geraakt door de catastrofale waardedaling van zijn beleggingen in het algemeen, en Amerikaanse hypotheken in het bijzonder. Bos schoot ING begin dit jaar met vele miljarden euro's te hulp om een vlucht van spaarders – en daarmee een debacle – te voorkomen. Sindsdien zingt het concern vele toontjes lager. Nieuwe baas Jan Hommen verkoopt complete divisies en de bank trekt zich terug uit Canada en diverse landen in Oost-Europa en Azië. ING stuurt meer dan 7.000 werknemers de laan uit, krimpt budgetten voor marketing in en trekt zich terug uit de Formule-1. De bancaire en de verzekeringspoot worden compleet van elkaar gescheiden. Zo verkleint Hommen de financiële risico's die ING loopt en probeert hij een miljardje of zes, zeven voor versterking van de balans vrij te maken. Stiekem heeft het er ook veel van weg van dat Hommen het financiële concern rijp maakt voor een opsplitsing en/of overname. Hoe dan ook, het strategische pad dat beoogde de oranje leeuw te positioneren als een wereldmerk voor financiële dienstverlening, is helaas verlaten.
Jullie hebben iets moois uit de vingers laten glippen, reageerde mijn Amerikaanse zakenman na dit trieste relaas. Ik kon slechts knikken. Want de schade die door wanbeleid, kredietcrisis en gebrek aan (politieke) durf is aangericht, raakt niet alleen individuele bedrijven als ING, ABN Amro of Rabo. Per saldo komt het erop neer dat een van de weinige sterke pijlers onder de nationale economie is weggeslagen. Het concept ‘Nederland: hoogwaardig centrum voor internationale financiële dienstverlening' ligt op de mestvaalt. En dat is doodzonde, want waar blinken we straks dan nog wel in uit?
Hans Crooijmans is een in bedrijfseconomie gespecialiseerde journalist en columnist. Hij werkt vanuit Moskou. Alle columns van Hans Crooijmans vindt u in het speciale online overzicht.
