Het is onmogelijk om over technologie in China te praten zonder het te hebben over Alibaba en Tencent (o.a. chat-app en betaaldienst WeChat, red.). Bedrijven, consumenten, investeerders of concurrenten: niemand kan om deze twee bedrijven heen.
Ze zijn hun opmars begonnen vanuit verschillende startpunten, respectievelijk e-commerce en social media, maar zijn allebei uitgegroeid tot een machtig en divers imperium. Kijk alleen al naar de ontwikkelingen van mobiele betalingen in China en je ziet hoe ze een positie veroveren in de ene na de andere markt. Ze zijn actief in het bankwezen, gaming, de entertainmentindustrie, transport, retail, gezondheidszorg en onderwijs. Ze zijn ook nog eens de grootste tech-investeerders in China en kopen veel van de meest veelbelovende startups op.
Als je kijkt naar de macht en het bereik van Alibaba en Tencent kun je je moeilijk voorstellen dat de concurrentie in staat zou zijn ze te verslaan. En inderdaad, een bedrijf als Baidu -bekend van de zoekmachine- , heeft moeite om het tempo van zijn grote rivalen bij te houden. Is er wel leven mogelijk na Alibaba en Tencent? Is een nieuwe generatie van internetondernemers in staat om Chinese consumenten ervan te overtuigen andere diensten en platforms te gaan gebruiken?
Te groot voor de niche
Het antwoord is ‘ja’. En de sleutel voor nieuwkomers is de omvang van Alibaba en Tencent tegen hen te gebruiken. Nu deze reuzen zijn uitgegroeid tot hun huidige omvang, zijn ze twee kritische elementen verloren die ooit aan de basis stonden van hun succes.
Ten eerste zijn ze veel minder agile dan in het begin. Het is nu eenmaal veel lastiger om snel op zaken in te spelen met 50 duizend werknemers dan met pakweg vijfduizend. Ten tweede is hun begrip voor, en vermogen om in te spelen op de behoeften van nichegroepen afgenomen naarmate ze zijn gegroeid.
Laten we eens kijken naar Alibaba’s strategie voor e-commerce. Het bedrijf heeft vier handelsplatformen met gezamenlijk 500 miljoen gebruikers in China en daarbuiten. Indrukwekkend, maar toch hebben ze last van competitie van een nichespeler als Mogujie, een e-commerce platform met een social media-component dat zich exclusief richt op mode voor jonge vrouwen. Het bedrijf fuseerde in 2016 met een andere concurrent, Meilishuo, en is uitgegroeid tot een beursgenoteerde webwinkel met een marktwaarde van meer dan 20 miljard dollar.
Een ander voorbeeld is XiaoHongshu, vertaald ‘klein rood boekje’. Dit is niet het beruchte rode boekje geschreven door de stichter van de volksrepubliek Mao Zedong, maar een ander sociaal e-commerce platform dat zich richt op Chinese vrouwen tussen de 18 en 35 jaar die op zoek zijn naar luxe spullen van overzee. Met meer dan 150 miljoen geregistreerde gebruikers van wie een derde maandelijks actief is, trekt dit bedrijf serieuze buitenlandse modemerken en investeerders aan. De waarde van het bedrijf wordt geschat op meer dan drie miljard dollar.
Nieuwe Booking.coms en Deliveroo’s
Kijken we iets verder dan webwinkels, dan zien we een speler als Meituan, die actief is op veel verschillende markten zoals taxi-services, maaltijdbezorging, bioscooptickets en reizen. Met een marktkapitalisatie van meer dan 50 miljard dollar op basis van de meest recente investeringsronde, is Meituan hard op weg om in navolging van WeChat een nieuwe Chinese ‘superapp’ te worden.
Een andere sterke concurrent is ByteDance. Toutiao, van ByteDance-oprichter Yiming, is in vijf jaar tijd uitgegroeid tot China’s grootste nieuwsplatform voor geaggregeerd nieuws en inmiddels groter dan gevestigde media – en internetpartijen.
ByteDance’s andere onderneming is de deelsite voor korte video’s TikTok. TikTok is op dit moment ’s werelds meest waardevolle startup. En niet onbelangrijk: 20 procent van de geregistreerde gebruikers bevindt zich buiten China. ByteDance lanceerde daarnaast in 2018 services als Duoshan, gogokid en Wukong, die allemaal op de een of andere manier concurreren met een service van of Alibaba of Tencent. Het geheim van ByteDance is het algoritme dat aanbevelingen doet op persoonsniveau dat echt van wereldklasse is.
Uber in de achteruitkijkspiegel
En er is meer. Cheng Wei’s Didi Chuxing bestaat minder lang dan Uber, maar heeft drie keer zoveel ritjes als zijn Amerikaanse rivaal. Zhang Xuhao richtte vanuit zijn studentenkamer de Chinese maaltijdbezorger Ele.me op. Nadat investeerders er meer dan een miljard dollar ingestoken, is het uitgegroeid tot China’s grootste platform voor maaltijdbezorging en verwerkt het meer dan vijf miljoen bestellingen per dag. En dan Tubatu, het e-commerce platform dat zich richt op huisdecoratie en consumenten verbindt met binnenhuisarchitecten en lokale stylisten. De marktkapitalisatie van dit bedrijf wordt geschat op twee miljard dollar.
Succes over de grens
Het is geen geheim dat zowel Alibaba en Tencent moeite hebben om hun succes op hun thuismarkt te exporteren. Een aantal van de nieuwkomers heeft daarin meer succes. TikTok is een wereldwijd succes na het samengaan met het Amerikaanse, maar door Chinezen opgerichte musical.ly. Didi Chuxing heeft Uber niet alleen op de Chinese markt weggeconcurreerd, maar verovert ook Zuid-Oost Azië door middel van investeringen in lokale taxidiensten als Ola en Grab.
Hoe lukt het deze nieuwkomers om kansen te vinden in een landschap dat gedomineerd wordt door Alibaba en Tencent? Het antwoord is simpel. Ze bouwen een bruggenhoofd door voor een kleine nichegroep van consumenten of ondernemers een betere dienst aan te bieden dan hun grote concurrenten. Vanuit daar breiden ze uit naar andere markten.
De uitdagingen van morgen worden niet langer alleen maar aangegaan door Alibaba en Tencent. De nieuwkomers worden snel volwassen. Als het wereldwijde succes van ByteDance tekenend is voor de nieuwe generatie bedrijven, dan wacht ons en China een interessante strijd.
Mark Greeven is professor Innovatie en Strategie aan IMD Business School in Lausanne. Wade is professor Innovatie en Strategie en bekleedt de Cisco leerstoel Digitale Business Transformation aan IMD.
