4 jaar geleden opende het Nederlandse Van Gog Kwekerijen een vestiging in het voormalige Oostblok. Wittenberg Gemüse GmbH heet de onderneming, die wordt geleid door Pieter van Gog, zijn zus Marion Leenders-Van Gog en Wichard Schrieks. Als fiscalist en bedrijfsadviseur staat hij de familie Van Gog al jaren bij in Nederland, waar ze tomaten, aardbeien en komkommers kweken. En toen de plannen voor een vestiging in Duitsland steeds concreter werden, is Schrieks bij dat project aan boord gestapt. Hij vertelt hoe het is om een bedrijf in Duitsland te starten.
Local for local
‘Het bedrijf kent weliswaar de genen van Van Gog Kwekerijen, maar staat juridisch helemaal op eigen benen. Duitsers hechten veel waarde aan producten van eigen bodem. Local for local is ook hier ingeburgerd. Daar ligt ook meteen de potentie, want nog geen 10 procent van de glastuingroenten wordt in Duitsland zelf geteeld’, aldus Schrieks.
Ruimere marges
Broer en zus Van Gog brachten de broodnodige kennis over groenteteelt, Schrieks stortte zich helemaal op de bouwvergunningen, bestemmingsplannen en de fiscale regels in Duitsland. Wat hem meteen opviel? De belastingtarieven voor het bedrijfsleven, die liggen in er net iets hoger dan bij ons. ‘Wil je helemaal onderaan de streep dus nog iets overhouden, zul je ruimere marges moeten hanteren. Zeker als je net begint’, zegt Schrieks. ‘De aanloopkosten voor een vestiging in Duitsland zijn best pittig. We hebben daar een heel nieuwe organisatie moeten opzetten en dat kost naast tijd nu eenmaal ook de nodige investeringen.’
Mentaliteit Duitse werknemers
Zo’n nieuwe organisatie optuigen betekende natuurlijk ook snel medewerkers aannemen, want glastuinhouw is en blijft een arbeidsintensief proces. Meteen kwamen toen al de eerste cultuurverschillen aan het licht. ‘Toen de eerste medewerker van ons een arbeidscontract kreeg, wilde hij weten of die door de accountant was opgesteld. Ja, dat was zo. “Dan boeit me dat contract niet zo. Wat ik graag van jullie wil weten zijn mijn plichten en verantwoordelijkheden.” Zo is de mentaliteit in Duitsland. Men verwacht dat je als leidinggevende heel duidelijk vertelt wat iemand wel én niet moet doen. Medewerkers blijven binnen dat kader opereren en bemoeien zich niet met zaken die daar niet onder vallen. Wij Nederlanders staan daar wat anders in.’
Enthousiaste lokale autoriteiten
Aan medewerking van de Duitse autoriteiten was overigens geen gebrek. Sterker nog, daarover is Schrieks vol lof. Of het nu ging om het bestemmingsplan of de bouwvergunningen, van alle kanten kwam er medewerking. ‘Dat was echt een verademing. Tijdens de eerste bouwvergadering wilden ze meteen weten waar we onze hoofdvestiging hadden gepland. Nou, Lutherstadt Wittenberg dus. Meteen vanaf dat moment ging de lokale overheid voor ons aan de slag. Waar kunnen we jullie mee helpen, zo klonk het. En hebben jullie nog iets nodig? Als we problemen hebben, kunnen we zelfs rechtstreeks bellen met de oberbürgemeister’, aldus Schrieks.
Handige contacten en ervaring
Die houding is niet louter te verklaren door het potentieel aan arbeidsplaatsen dat je als buitenlands bedrijf te bieden hebt. ‘In Duitsland betaal je namelijk ook rechtstreeks belasting aan de stad waar je gevestigd bent. Ze zien je ook vooral om die reden natuurlijk graag komen.’ Voor de bouw van het bedrijf schakelde het drietal overigens een Nederlandse kassenbouwer in. En zo zijn ook de installaties van Hollandse makelij. Kwestie van contacten en ervaring, aldus Schrieks.
Erg voorzichtig
En nu, 4 jaar later, heeft Wittenberg Gemüse GmbH de wind in de zeilen. Het bedrijf telt zo’n 140 medewerkers en 15 hectare glas, waar tomaten worden gekweekt voor de lokale markt. Momenteel wordt er nog eens 7,5 hectare bijgebouwd, bedoeld voor een nieuwe teelt die in 2018 van start gaat: paprika’s. Toch liep de verkoop niet van meet af aan op rolletjes. ‘De eerste reacties waren heel positief. Maar hoe meer onze plannen vorderden, hoe stiller het werd. Men blijkt in Duitsland dan toch erg voorzichtig.’
Lange rij klanten
‘Er zijn in ons gebied een paar grote partijen die de markt voor lokale tomaten verdelen. Toen uiteindelijk de eerste supermarkt onze producten ging verkopen, is het gaan lopen. Je moet dus echt investeren in naamsbekendheid en contacten en incalculeren dat het even tijd kost voordat ze van je willen afnemen.’
De supermarkten zijn voor Wittenberg Gemüse GmbH overigens met afstand het belangrijkste afzetkanaal. Daarnaast komen er regelmatig handelaren over de vloer en zijn het restaurants uit de regio die hun inkopen bij de Nederlanders doen. ‘Maar ook als we op mooie dagen een tafel met tomaten buiten zetten, staat er soms een lange rij met mensen uit de buurt.’
Dit artikel is onderdeel van het dossier ‘Internationaal Zakendoen’ op mt.nl.
Lees ook:
- Belgen azen op Hollandse laadpalen en bio-groenten
- Waarom Maleisië een prima uitvalsbasis is voor jouw productie
- Brexit: keep calm en houd je aan dit stappenplan
- Zo verklein je jouw exportrisico’s
