Bart Manuel weet nog goed hoe hij 2015 samenkwam met een groepje oud-studiegenoten. Het selecte gezelschap was uitgenodigd door Mark van Baal. Die voormalige journalist had net besloten zijn baan op te zeggen om Shell duurzamer te maken met zijn initiatief Follow This. Het idee: koop op naam van een stichting aandelen, zodat je groene moties kunt indienen op de jaarlijkse aandeelhoudersvergadering.
Het klonk Manuel als ondernemer als muziek in de oren. Manuel richtte in 1996 samen met broer Paul internetbureau TamTam op. Nadat private equity-fonds Waterland in 2015 een meerderheid verwierf, werd Manuel verantwoordelijk voor de ‘buy & build’-strategie van de ondertussen tot Dept omgedoopte verzameling van agentschappen. Het bedrijf (omzet 42 miljoen) telt inmiddels 500 medewerkers, verdeeld over 8 bedrijven in 5 landen.
Diner
Toen Mark van Baal tijdens een diner met ongeveer 8 andere ondernemers zijn plannen voor Follow This ontvouwde, was Manuel als ondernemer – kort na de overname door Waterland – in andere fase beland, en had hij meer financiële armslag. “Dan wordt het interessant om verder te kijken”, zegt hij. De ondernemer werd de afgelopen jaren naar eigen zeggen “langzaam maar zeker wakker geworden op het gebied van klimaatverandering en energietransitie”.
“In het begin lach je er een beetje om en denk je ‘het zal wel’. Ik zou niet zeggen dat ik nu radicaal ben geworden, maar ik ben wel ernstig overtuigd dat het tijd is om wat te doen.” Voor Manuel en zijn broer is het stimuleren van maatschappelijke betrokkenheid binnen hun bedrijf overigens al een tijdje een gewoonte. Zo stimuleerde hij zijn relatief jonge werknemers voor de verkiezingen om te gaan stemmen tegen het populisme. En werd er vergroend’, onder meer door het terugdringen van het aantal leaseauto’s en het stimuleren van het gebruik van de trein.
Zijn werknemers willen ook een heldere koers op dit gebied, zegt Manuel. “Jonge mensen verwachten maatschappelijke betrokkenheid van een onderneming. En dat bezielt ook. Zij kijken naar ons en vragen: ‘Paul en Bart, waar staan we als Dept eigenlijk voor?’”
Motie
Het verhaal van Follow This pastte goed bij deze insteek. Van Baal nodigde Manuel en een aantal andere mensen uit zijn netwerk uit met de vraag: we hebben een bepaalde hoeveelheid aandelen nodig om onze motie op de agenda te krijgen. Hoe gaan we dat doen? Stel dat ieder van ons, nou een half miljoen investeert?
Net als nog eens 6 andere ondernemers besloot Manuel ter plekke een half miljoen voor een half miljoen in Shell-aandelen te investeren. Onder hen ook Ivo de la Rive-Box, oprichter van Quby (maker van de slimme thermostaat Toon), ook een studiegenoot van Van Baal en Manuel. Eind vorig jaar sloot ook Duncan Stutterheim zich bij dit half miljoen-gezelschap aan. Deze week werd Jort Kelder ambassadeur (‘Geachte heer Van Beurden, beste Ben!’).
Vertrouwen
Een van de oorspronkelijke investeerders kon de investering door omstandigheden niet zelf doen, maar Manuel bedacht een oplossing. De (anoniem gebleven) ondernemer leende hem het kapitaal, waarna Manuel op eigen titel investeerde.
Een mooi voorbeeld van vertrouwen tussen ondernemers, zegt Manuel. “Ook wij hadden elkaar al 20 jaar niet meer gezien, maar hebben dit letterlijk bij een etentje beklonken. Hij heeft mij daar een half miljoen euro overgemaakt, in het vertrouwen dat ik dat zou investeren. We hadden echt het gevoel dat we dit met een clubje jongens deden die elkaar vertrouwden. Die de handen in elkaar slaan, zonder gezeur en dikke contracten, maar gewoon dóen.”
Steun
Follow This telt inmiddels 3000 leden met minimaal 1 aandeel; bij elkaar heeft die groep 400.000 aandelen, omgerekend grofweg 10 miljoen euro. Tijdens de aandeelhoudersvergadering vorig jaar kreeg de motie van Follow This maar 3 procent van de stemmen, maar publicitair was het doel gehaald, zegt Manuel. “Voor pensioenfondsen was de motie zo verwoord dat de aandeelhouder te veel op de stoel van het bestuur zou gaan zitten. Het was te dwingend.”
Follow This mikt bij de komende aandeelhoudersvergadering op 23 mei op meer steun. “Alles is er nu op gericht om de institutionele beleggers zoals pensioenfondsen te bewegen om voor de motie te stemmen.”
Ondernemerschap
Manuel: “Wat mij bij Follow This aanspreek is het positieve verhaal, gebaseerd op ondernemerschap. Dat je tegen Shell zegt: ‘Luister je kan doorgaan met business as usual. Uitmelken, niet meer innoveren en de laatste druppel olie eruit knijpen. Of innoveren en veranderen.” De huidige hoeveelheid investeringen in duurzame energie zijn volgens Manuel “een druppeltje op een zee van olie. Het heeft vooral een enorm hoog PR-gehalte.”
De ondernemer zit er als aandeelhouder voor de lange termijn in, inclusief een verwacht rendement op zijn aandelen. “‘Duurzaam’ is bedrijfseconomisch verreweg de beste keuze voor Shell. Plus dat het bijdraagt aan de energietransitie en beperking klimaatverandering. Het is een Win-win-win.”
Waarde
De beurswaarde van Shell is grotendeels gebaseerd op de geclaimde olie- en gasvoorraden van het bedrijf, legt hij uit. “Maar als je als die voorraden bij elkaar optelt, en je rekent uit hoeveel CO2-uitstoot het verbranden daarvan oplevert, dan kom je ver boven de afspraken van het klimaatakkoord van Parijs uit. Als je je aan Parijs houdt, dan zou je nog maar een derde kunnen opbranden. Daardoor zijn de meeste bezittingen waardeloos en verdampt de beurswaarde. Dat is simpelweg een bedrijfseconomisch risico. Dat beginnen ook pensioenfondsen zich te realiseren. Hun investeringen staan op het spel.”
“Natuurlijk, ‘duurzaam’ doet op de korte termijn pijn. Je neemt afscheid van cashcows en je moet investeren. Maar in de long run, als de politiek doorzet en klimaatdoelen serieus blijft nemen, dan zal het zo zijn dat heel veel fossiele voorraden in de grond zullen blijven zitten.”
“Ik ben dan misschien een beetje idealistisch, maar dit is gewoon een zakelijke benadering. Er zit niks geitenwollensokkerigs aan. het is domweg de verkeerde keuze om niet te investeren in duurzaam.”
