De wetenschap is het al langer eens over de voordelen van wandelen. Los van de beweging, word je van wandelen een stuk creatiever, blijkt uit diverse studies. En als je gaat wandelen, heb je geen afleiding, want wandelen zelf vergt al veel concentratie. Niet zo gek dus dat Joost Callens, wiens vader in 1966 Durabrik startte en uitbouwde tot een van de succesvolste bouwbedrijven van België, zichzelf twee jaar geleden toen hij 50 werd de pelgrimstocht door Spanje, naar Santiago de Compostella, cadeau deed.
Jaarlijks leggen inmiddels honderdduizenden pelgrims de wandelroute af, de zogeheten camino, naar het graf van de apostel Jakobus. Zijn bevindingen schreef hij op in het boek De zoekende leider.
Op pad voor de ikigai
In 89 dagen stapte hij ruim 2600 kilometer stevig door. Het was tijd om zijn ‘ikigai’ te vinden, de Japanse term voor het doel van je leven. ‘Ikigai is het samenvallen van je missie, passie, roeping en je beroep. Ik merkte dat ik heel gelukkig word van mijn werk, ik krijg namelijk erkenning voor iets dat maatschappelijk relevant is, huizen bouwen.’
En er gebeurde iets opmerkelijks. Hij kreeg antwoorden op vragen die hij niet eens gesteld had. Hoe dichter hij bij de eindstreep kwam, hoe meer het woord liefde in hem opkwam. ‘Of dat nu over een crisis gaat, of over gewoon naar je werk gaan. Als je vraagt hoeveel passie mensen voelen voor werk of collega’s, valt het vaak stil. Ik kan mensen dan alleen maar meer aanmoedigen om met hartsverbinding in het werkveld te staan. Want in the end “it’s all about love”.’
Coronacrisis bij Durabrik
Over crisis gesproken, Callens vertelt zijn verhaal terwijl hij de maatregelen die België voor de coronacrisis treft ook begint te voelen. Prioriteit is de gezondheid van zijn medewerkers, en het veilig kunnen stilleggen van de meer dan 350 bouwwerven. Daarnaast is hij is veel bezig met de gezondheid van Durabrik: het bewaken van de cashflow en liquiditeit.
‘Ik wil geen overleven zeggen, maar zorgen voor basisveiligheid van de organisatie en de mensen. We beginnen stilletjes aan door onze voorraad heen te gaan omdat in China niet geproduceerd wordt. Ik merk dat mensen van mij ook antwoorden willen, maar die heb ik niet.’
‘Ik merk dat mensen van mij ook antwoorden willen, maar die heb ik niet’
‘Het voelt heel vreemd. Ik zit hier op kantoor, maar mensen werken veel vanuit huis bij ons. Afspraken worden gecanceld, we vergaderen niet meer in grote groepen en we zijn veel meer met day-to-day-management bezig, dan met de langere termijn.’
Loslaten
Je kunt dus de weg naar effectief leiderschap letterlijk bewandelen. Hoewel hij nu even moet schakelen naar de dagelijkse operationele zaken, zet hij zich sinds zijn tocht veel meer in voor de strategie. Hij ging ook op pad om zijn bedrijf te kunnen loslaten. Dat ging vrij vlot. ‘Ik had goede afspraken gemaakt en kan leunen op een fantastisch team.’ Hij las bijvoorbeeld geen e-mails meer. ‘De natuur zorgt er wel voor dat je verstilt en in een ritme komt waarop je het bedrijf los kunt laten.’
Tijdens zijn tocht nodigde hij af en toe dierbaren uit om mee te lopen. Zo ook zijn zevenkoppige directieteam. Ze hadden zelfs een Powerpointpresentatie gemaakt over de voortgang van Durabrik. ‘Maar ik had geen zin om over het bedrijf te praten!’, lacht Callens.
Ze vertelden hem ook dat ze hem eigenlijk niet misten. Zijn wandeltocht leidde tot een zelfstandiger team. Dat was wel even slikken. ‘Ik voelde wel dat mijn positie zou veranderen. Eigenlijk heeft dat nu ook te maken met deze coronacrisis: ik ben nog veel meer in mijn rol gekropen om echt strategisch bezig te zijn, en niet meer operationeel.’
Het is dus niet erg als je er even niet bent als leider, merkte hij. Loslaten zit ook dikwijls tussen de oren, zegt Callens. ‘We zeggen hier in België wel eens “het kerkhof ligt vol met onmisbaren”, maar het is ook het geven van vertrouwen aan je mensen en je team. Toen ik weg was, draaiden we trouwens het beste jaar ooit.’
Toontjeshuizen
Door zijn camino kwamen opeens ook andere ideeën bovendrijven, waardoor hij zijn draai bij terugkomst hervond. ‘Ik vond het in het starten van nieuwe maatschappelijke initiatieven, zoals de Toontjeshuizen, huizen voor mensen met een beperking.’ Zijn verstandelijk gehandicapte zoon Toon gaf hem niet alleen het idee en de naam, hij leerde hem ‘veel meer loslaten en in het hier en nu zijn’. ‘Daar is onze maatschappij zo collectief naar op zoek. Deze coronacrisis zal ons ook een spiegel voorhouden.’
Tips voor de zoekende leider
Callens denkt dat het voor iedereen goed is om een tijdje ‘uit het systeem te stappen’, om met ‘frisse ideeën’ terug te kunnen komen. Als je dan op zoek gaat: ‘Vertrouw erop dat zoeken welkom is, maar stel een kader. Voor mij was dat die ikigai, of neem vragen om mee aan de slag te gaan. Waar zit verwarring op: mijn missie, mijn passie, mijn roeping, etcetera? En duik de stilte in, want daarin vind je je innerlijke kompas.’
Wandelende functioneringsgesprekken
Callens voert zijn functioneringsgesprekken nu alleen nog maar wandelend. ‘Dan kun je de stilte toelaten in het gesprek’, legt hij uit. ‘Stilte faciliteert soms ook woorden. In de natuur luister je actiever. Je hebt ook geen last van computer of smartphone om je af te leiden.’ Wandelen an sich zorgt misschien niet direct voor verandering in je bedrijf, maar wel voor verbinding, zegt hij. ‘Het biedt een zekere veiligheid om meer kwetsbare dingen met elkaar te delen.’
