Vijftien jaar lang was Chade-Meng Tan een ‘Jolly Good Fellow’ bij Google. De pioniersrol die hij bij Google vervulde, hij was de 107e aangenomen werknemer, wordt bij andere bedrijven ook wel Chief Happiness Officer wordt genoemd. Daarbij is het doel van de functie te zorgen dat andere werknemers geluk vinden op de werkvloer en hierdoor productiever zijn. Tan zelf omschrijft op LinkedIn het werk dat hij tot zijn vijfenveertigste deed, – in 2015 ging hij met pensioen- , als ‘enlighten minds, open hearts, create world peace’. Het is een rol die in geval van Tan niet onderschat moet worden. Het leverde hem naast een leuk salaris bij Google, bestsellers en knuffels van de Dalai Lama en Barack Obama ook bijna de nobelprijs voor de vrede op.
Doel zien van het werk
Werknemers gelukkiger proberen te maken om zo als bedrijf beter te presteren is een trend van de afgelopen jaren. Vandaar ook de opkomst van de Chief Officer Happiness (cho). ‘De cho is bedoeld om speciale initiatieven in het leven te roepen waar werknemers gelukkiger van worden,’ zo legt Alexander Kjerulf uit, mede-oprichter van het Deense consultancybedrijf WooHoo Inc, gespecialiseerd in het verhogen van geluk op de werkvloer en adviseur van onder meer LEGO en IKEA. ‘Cho’s doen dit bijvoorbeeld door het organiseren van festiviteiten, trainingen en evenementen die er voor zorgen dan mensen geweldig werk afleveren en het doel zien van hetgeen ze op de werkvloer doen.’
Geld inspireert minder
In haar boek E-volueer! identificeert Rosabeth Moss Kanter, hoogleraar management aan Harvard Business School, drie primaire motiverende factoren binnen vernieuwende bedrijven die werknemers gelukkiger en daarmee productiever moeten maken: ‘mastery’, ‘membership’ en ‘meaning’. Kort gezegd betekent de eerste ‘m’ een uitdagende baan, de tweede ‘m’ moet de werknemer het gevoel geven dat ze er echt bijhoren en de derde ‘m’ refereert aan het feit dat werknemers willen voelen dat zij een zinvolle bijdrage aan de wereld leveren. Opvallend genoeg ontbreekt de ‘m’ van ‘money’ in haar rijtje. ‘Geld,’ zegt Kanter, ‘werkt wel als een scorekaart, maar het is niet de drijfveer die mensen ‘s ochtends doet opspringen om aan de slag te gaan, noch helpt het werknemers om elke dag weer voldaan en gelukkig naar huis te gaan.’
Gelukboost zorgt voor productiviteitsboost
Zijn gelukkige werknemers uiteindelijk ook daadwerkelijk meer productief? Ja, zo bleek uit een onderzoek dat de Universiteit van Warwick’s Centre for Competitive Advantage in the Global Economy een jaar geleden uitvoerde samen met de Social Market Foundation. De onderzoekers deden een experiment onder 700 werknemers naar het effect van hun geluksgevoelens op hun productiviteit. Hiervoor werden allereerst uit de groep werden willekeurig participanten gekozen die of een clip van zo’n tien minuten uit een comedy keken of iets lekkers te eten of te drinken voorgeschoteld kregen. Daarna volgde een reeks vragen om te kijken of de zogeheten ‘happiness shocks’ die werden uitgedeeld ook daadwerkelijk het gewenste effect hadden. Werden inderdaad geluksgevoelens opgeroepen, dan volgden diverse taken om hun productiviteit te meten. En wat bleek? Gemiddeld ging de productiviteit met 12 procent omhoog wanneer werknemers een geluksboost hadden ontvangen. Dit kon zelfs oplopen tot zo’n 20 procent. De reden waarom gelukkige werknemers productiever zouden zijn, is volgens het onderzoek omdat ze hun tijd effectiever en meer gefocust benutten.
Dip van twee jaar
Daarnaast keken de onderzoekers ook nog naar het effect van schokken die mensen in de realiteit soms te verwerken krijgen en die hen ongelukkig maken en vervolgens een effect hebben op hun productiviteit. Denk aan familieproblemen of het rouwen na het overlijden van een naaste. De onderzoekers zagen een een direct effect op de productiviteit en deze kon in sommige gevallen zelfs twee jaar aanhouden.
Oprechte interesse en geen beschuldigend vingertje
Enkele jaren terug concludeerde ook Kim Cameron, hoogleraar management en organisatie van de University of Michigan, in haar studie dat bedrijven die positivisme naar hun mensen toepassen veel productiever zijn. Hoe dat werkt? ‘Het gaat om oprecht in elkaar geïnteresseerd zijn’, zegt Cameron, ‘en elkaar helpen als het allemaal wat moeilijker gaat. Er wordt ook vooral meteen met een beschuldigend vingertje gezwaaid als er eens iets fout gaat. Je dient elkaar juist te inspireren en fouten te vergeven. Bovendien moet het belang van het werk dat je doet vooral ook benadrukt worden.’
Positivisme heeft effect op bottomline
Werk je op die manier met elkaar dan is het effect volgens Cameron dat werknemers gelukkiger en positiever gestemd zijn en uiteindelijk meer productief. Dat uit zich in de wijze waarop ze beter in staat zijn om creatief te denken. Het wapent werknemers meer tegen stress en andere moeilijkheden. Ook de betrokkenheid en loyaliteit neemt volgens Cameron toe. Cameron: ‘Met een positieve strategische instelling kunnen bedrijven organisatorisch veel effectiever worden; prestaties verbeteren en de productiviteit gaat omhoog. Uiteindelijk heeft een positieve benadering daarmee ook effect op de bottomline.’
Blije bedrijven investeren meer
En hebben vele gelukkige, samenwerkende mensen dan ook weer een effect op de productiviteit en het functioneren van een heel bedrijf? Carol Graham, hoogleraar economie en expert en auteur van diverse boeken op het gebied van de ‘economics of happiness’ van The Brookings Institution, een Amerikaanse denktank, en Tuugi Chuluun, assistent-professor Finance van de Loyola University Maryland denken van wel. Ze keken in hun studie naar bedrijven die gevestigd zijn op plekken waar het gelukkigheidsgehalte hoog is. Deze bleken volgens Graham en Chuluun niet alleen productiever te zijn maar ook meer te investeren. Vooral als het gaat om investeringen in R&D. ‘Dit komt,’ zo verklaren Graham en Chuluun, ‘omdat gevoelens van geluk gekoppeld zijn aan een vorm van optimisme en lange-termijndenken die juist belangrijk zijn voor het maken van besluiten ten aanzien van investeringen.’
Geluk als plicht
Overigens moeten de effecten van geluk op de werkvloer vooral ook niet overdreven worden, zo meent André Spicer, hoogleraar organizational behavior aan de Cass Business School in London en mede-auteur van The Wellness Syndrome. ‘Geluk,’zo zegt hij, ‘moet niet aan gaan voelen als een plicht.’ Hij wijst daarbij op een experiment waarbij onderzoekers participanten vroegen te kijken naar een filmpje die hun normaal gesproken geluksgevoelens bezorgden. Namelijk een schaatser die een gouden medaille wint. Echter een deel van de groep werd vooraf gevraagd een statement te lezen waarin werd verklaard hoe belangrijk het wel niet is om je in het leven gelukkig te voelen. De andere helft las dit niet. Degenen die het statement gelezen hadden, voelden zich na het zien van de clip beduidend minder gelukkig dan ervoor. Op de andere helft had de clip wel een positief effect. Wanneer geluk een plicht wordt, zo concludeerden de onderzoekers, dan voelen mensen zich nog slechter als ze niet in staat zijn om het te bereiken. Het voelt alsof ze falen in iets essentieels. ‘De Franse filosoof Pascal Bruckner drukte het ooit mooi uit,’ zo zegt Spicer: ‘je ongelukkig voelen is niet alleen maar je ongelukkig voelen, het is veel erger, het is het falen in je gelukkig voelen.’
Dit artikel is onderdeel van het dossier Werk slimmer niet harder op mt.nl. Dit dossier wordt mede mogelijk gemaakt door Microsoft. Lees ook:
- Waarom je vandaag nog op (ski)vakantie moet
- Bevorder de productiviteit van je team met de juiste feedback
- Waarom slaapgebrek desastreus is voor je productiviteit
- Waarom harde werkers niet (automatisch) het meest productief zijn
