Manterrupting, mansplaining en manologues. Je hebt er vast weleens iets over gehoord of gelezen. Vaak gaat het over vrouwen die onderbroken worden door mannen. Maar volgens stem- en presentatiecoach Debby Mureau kunnen ook mannen ermee te maken krijgen. Ze heeft tips om je stemgebruik te verbeteren voor een presentatie of vergadering.
Manterrupting
Eerst maar even een korte uitleg wat manterrupting, mansplaining en manologues is. Manterrupting is daarvan misschien wel de bekendste. Dit fenomeen houdt in dat een vrouw tijdens een gesprek of vergadering wordt onderbroken door een man, simpelweg omdat ze een vrouw is.
Zo kwam Mark Rutte in 2021 in het nieuws toen hij er door enkele vrouwelijke ministers van werd beschuldigd dat hij hen vaker onderbrak dan zijn mannelijke collega’s. Vervolgens kwam er een onderzoek van stal waaruit bleek dat mannen vrouwen drie keer zo vaak onderbreken als mannen.
Ook andere onderzoeken laten zien dat manterrupting niet zomaar een gimmick is. Uit een studie aan de Universiteit van Californië kwam bijvoorbeeld naar voren dat het in 47 van de 48 gevallen de man was die de vrouw onderbrak
Manologue
Dan manologue. Hierbij wordt er door de man ongevraagd advies of uitleg gegeven aan zijn vrouwelijke collega(‘s). De man gaat er hierbij van uit dat de mensen die luisteren geïnteresseerd zijn in wat hij te zeggen heeft. Hij domineert het gesprek en gaat maar door over een bepaald onderwerp.
Een voorbeeld: in de eerste 26 minuten van de presidentiële debatten van 2016 onderbrak Donald Trump Hilary Clinton maar liefst 51 keer op agressieve wijze. Daarna domineerde hij de rest van de discussie.
Mansplaining
Als laatste hebben we nog mansplaining. Hier is sprake van ‘wanneer een man neerbuigend met iemand – meestal een vrouw – praat over iets waarvan hij onvoldoende kennis heeft. Hij is daarbij in de veronderstelling dat hij er meer van weet dan de persoon met wie hij praat.’
Een beroemd voorbeeld van mansplaining is de ‘speech’ van Kanye West in 2009 bij de MTV Video Music Awards. Tijdens een dankwoord van zangeres Taylor Swift sprong hij op het podium en pakte hij haar microfoon af. Vervolgens mansplainde hij waarom Beyoncé de prijs verdiende en niet Swift.
Ook verschillende studies tonen aan dat mannen meer praten tijdens vergaderingen, eerder onderbreken, vaker het gesprek overnemen en minder snel toegeven.
Stemgebruik verbeteren om gehoord te worden
Hoewel Debby Mureau deze problematiek wel herkent, gebruikt ze bovenstaande termen liever niet. ‘Uiteindelijk gaat het erom dat je gehoord wil worden. Maar dat geldt net zo goed voor mannen als voor vrouwen. Er komen veel topvrouwen bij mij, maar ook veel mannen’, legt ze uit.
Mensen worden automatisch getrokken naar lagere stemmen
Mureau werkt onder meer bij RTL en NOS, waar zij de vaste stemcoach is bij het nieuws. Zij leert mannen en vrouwen hoe zij zich het beste kunnen presenteren en hoe zij ervoor kunnen zorgen dat ze gehoord worden. De stem is hierbij dus een belangrijk instrument.
Lagere stemmen zijn aantrekkelijker
Dat vrouwen vaak het idee hebben dat ze onderbroken worden, heeft volgens Mureau dan ook te maken met hun dunnere stembanden: ‘Vrouwen hebben letterlijk minder massa in hun stembanden en daardoor hebben ze hogere stemmen. Mensen worden echter automatisch getrokken naar lagere stemmen. Ons reptielenbrein speelt daarin nog een grote rol.’
Dat lagere stemmen aantrekkelijker worden gevonden, blijkt onder meer uit enkele onderzoeken die Mureau beschrijft in haar boek Vijftig tinten hees. Zo analyseerde Duke University de spreekstemmen van 792 mannelijke ceo’s. Daaruit bleek dat ceo’s met een lagere spreekstem vaker leiding gaven aan grotere ondernemingen, deze functie langer bekleedden en jaarlijks ongeveer 100.000 dollar meer verdienden dan ceo’s met een hogere spreekstem.
Het gaat niet om de inhoud
Ander onderzoek richtte zich op de stemmen van politieke leiders. Onderzoeker Casey Klofstad ontdekte dat kiezers een voorkeur hebben voor lagere stemmen bij zowel mannen als vrouwen. Haar verklaring: mannen en vrouwen met een lagere stem hebben over het algemeen een hoger testosterongehalte en zijn fysiek sterker en agressiever.
Maar, bedacht Klofstad, is dat in deze tijd nog wel een goede graadmeter? Gaat het niet juist over competentie en integriteit? Daarom voerde ze enkele experimenten uit waarbij de toonhoogte in audiofragmenten gemanipuleerd werd.
Daaruit bleek dat 67 procent van de kiezers de laagste stemmen het meest competent achtte. Klofstad vond dit vreemd. Het bewees volgens haar totaal niet dat lagere stemmen ook daadwerkelijk beschikken over leiderschapskwaliteiten en meer competentie. Zij concludeerde: ‘We zien onszelf als rationele wezens, maar ons onderzoek toont aan dat we subjectief oordelen op basis van zeer subtiele signalen waar we ons niet bewust van zijn.’
Mureau zegt hierover: ‘Zelfs de omlaag gepitchte speeches van dezelfde regeringsleiders vinden we aantrekkelijker dan de hoger gepitchte. Dat is natuurlijk bizar. Dan gaat het dus helemaal niet meer om inhoud.’
Zonder congruentie ben je nergens
Gelukkig zijn er verschillende manieren waarmee je ervoor kunt zorgen dat je toch gehoord wordt. ‘Het gaat vooral om congruentie’, zegt Mureau. ‘Mensen hebben allemaal hun eigen manier van spreken en het gaat erom of die congruent is met de rol die je verwacht.’
Ter illustratie imiteert Mureau de stemmen van Marja van Bijsterveldt, Femke Halsema, Rita Verdonk en Meta de Vries. ‘Dat doe ik niet om te chargeren, maar om te laten zien hoe het werkt. De houding van Van Bijsterveldt straalt bijvoorbeeld veel autoriteit uit, maar haar stem past daar niet bij. Als er geen congruentie is, kan je hele autoriteit wegvallen.’
Trek de stem aan die past bij de situatie
Met je spreekstijl kan je dus een groot verschil maken in de manier waarop je overkomt. Denk daarbij aan intonatie, tempo en timing. Maar ook aan non-verbaal gedrag. Mureau vindt het jammer dat hier op school zo weinig aandacht voor is: ‘We leren niet om goed te communiceren. We mogen wel spreekbeurten geven, maar niemand leert je hoe je dat overtuigend neerzet. Dat frustreert mij enorm.’
Stemgebruik verbeteren en non-verbale signalen
Mocht je nu denken dat je je stem helemaal moet veranderen om te voorkomen dat je onderbroken wordt, dat is niet zo. Maar je kan wel proberen je stemgebruik te verbeteren en aan te passen aan de situatie.
Mureau adviseert: ‘Trek de stem aan die past bij de situatie. Je stem heeft zoveel invloed. Op basis van je stemgeluid en je non-verbale communicatie schat men je karakter in. Voor een deel klopt dat ook wel. Maar we weten er zo weinig van dat we oordelen op basis van onbewuste informatie.’ Daarom moeten zowel mannen als vrouwen bewuster worden van de manier waarop zij spreken.
Ook likeability speelt hierbij een rol. Dit heeft te maken met hoeveel je laat zien met je gezicht. ‘Je voorhoofd en je wenkbrauwen zijn bepalend voor je likeability’, aldus Mureau. ‘Daarom is het ook zo jammer dat sommige vrouwen hun voorhoofd plat laten botoxen. Via je gezicht en je mimiek kan je juist interesse, emoties en enthousiasme tonen. Ik zeg altijd: als je het niet kunt winnen van testosteron, moet je het winnen op likeability.’
Stemgebruik verbeteren: langzamer, lager en luider
Dit werkt echter niet in elke situatie. Mureau: ‘Als het hard tegen hard gaat, zoals in politieke debatten, geldt de LLL-regel.’ LLL staat voor langzamer, lager en luider. Als je dat gebruikt, dan zal je minder snel onderbroken worden.
Ook als je een belangrijk gesprek hebt bij de grote baas kan de LLL-regel toegepast worden. ‘Mits je in staat bent je emoties erbuiten te houden’, waarschuwt Mureau. ‘Blijf zoveel mogelijk aan de achterkant van je lijf. Daar zit de rust. Je stem blijft dan rustig en warm, en je gaat vanzelf langzamer praten. Ontspanning wint altijd.’
Als je geïnterrumpeerd wordt, glimlach dan even vriendelijk en praat vervolgens gewoon door
Daarbij kan je jezelf ook iets groter maken, een beetje naar achteren gaan zitten, een arm nonchalant over de leuning draperen of je handen wat breder op het bureau leggen. Zo laat je zien dat je relaxed bent. ‘Blijf je eigen plek nemen, dat is belangrijk. Kruip je in de ander of behoud je je eigen plek?’
Ook voor de mensen die het gevoel hebben dat ze vaak onderbroken worden, heeft Mureau nog een handige tip: ‘Als je geïnterrumpeerd wordt, glimlach je even vriendelijk naar de betreffende persoon en vervolgens praat je gewoon door. Daarmee erken je dat je de ander hebt gehoord, maar je behoudt wel het woord.’
Nieuw leiderschap
Mureau heeft tot slot nog advies voor mannelijke leiders die hun vrouwelijke collega’s – vaak onbewust – onderbreken. ‘We hebben het hier natuurlijk niet meer over het oude leiderschap. Dat ging over winnen en domineren. Dat bestaat nog wel, maar er wordt ook veel gesproken over nieuw leiderschap.’
Nieuw leiderschap is verbinding maken, volgens Mureau. Door te doen wat goed is voor de groep voelen mensen in jouw team zich beter. Daardoor zal het bedrijf ook beter draaien. Deze vorm van leiderschap houdt ook in dat je je openstelt voor de mening van de mensen om je heen.
Mureau: ‘Als je jezelf bij het lezen van dit artikel afvraagt of jij bepaalde collega’s misschien vaker onderbreekt dan anderen, leg het ze dan voor. Vertel dat je erover hebt gelezen en dat je wil weten of je ook als manterrupter gezien wordt. Meer hoef je eigenlijk niet te doen. Door jezelf ervoor open te stellen, kan je er iets aan veranderen.’
Lees meer over persoonlijke ontwikkeling:
- Zo overtuig je mensen van jouw visie
- 7 tips om je Engels te verbeteren
- Zo presenteer jij online als een pro
