Like en dislike: de social media-spagaat

Door: Karin Tempelaar

Geschreven door:
Karin Tempelaar

27 februari 2012 27-02-2012 5,5 minuten

Hoe gebruik jij social media? Bedrijven zitten in een social media-spagaat. Podiumauteur Karin Tempelaar geeft tips om daar uit te komen.

Vorige week maakte uitgever Wegener bekend 300 tot 350 banen te schrappen. Dit is een gevolg van de nieuwe ‘Digital First’-strategie, waarmee het concern zich wil gaan toeleggen op digitale uitgaven. Dergelijke veranderingen door social media en digitale technieken in de business (bijvoorbeeld van restaurants) staat bijna dagelijks in de aandacht van oude en nieuwe media.

We lezen deze berichten zelf ook in toenemende mate via nieuwe media: via Twitter lezen we het nieuwsbericht, op Facebook uiten we onze zorgen over onze eigen baan en via LinkedIn gaan we alvast op zoek naar een andere baan. We doen dus al wel van alles via social media, maar we zijn ons dat niet altijd bewust. Daardoor laten we ook kansen liggen om de samenwerking en kennisdeling te verbeteren, om voordeel te halen uit social media.

Like en dislike spagaat

Buiten het werk om doen we blijkbaar al van alles met social media, maar die ervaringen betrekken we nauwelijks op onze professionale ontwikkeling. En dat terwijl de organisaties waar we werken en de inhoud van ons eigen werk diepgaand aan het veranderen zijn door deze ontwikkelingen. Wat social media aangaat, zitten we in de (soms pijnlijke) spagaat van ‘like’ en ‘dislike’ en daar moeten we uit.

Een spagaat is maar op 1 manier op te lossen: door de ruimte tussen beide benen te verkleinen. De social media-spagaat kun je daarom alleen oplossen als je stap-voor-stap het verschil tussen social media thuis en op het werk kleiner maakt. Deze stappen zijn:

Realiseer je wat je eigenlijk allemaal al met social media doet;
Kopieer deze social media-ervaringen in een zakelijke context;
Verbind deze zakelijke social media-ervaringen met de business van je organisatie;
Zoek gelijkgestemden in je organisatie om hiermee praktisch aan de slag te gaan.

Ervaring met social media

Heb je een LinkedIn-account? Zit je op Facebook? Of heb je een Twitter-account? Als je een van deze vragen met ja hebt beantwoord, doe je al iets met social media. En je bent de enige niet. Volgens de laatste cijfers gebruiken 5.972.360 Nederlanders Facebook en heeft LinkedIn 3.135.000 Nederlandse gebruikers. De website van Twitter.com werd in januari door 4,2 miljoen Nederlanders bezocht en Hyves was in die maand goed voor 5,9 miljoen bezoekers. En dan hebben we het alleen over de meest voor de hand liggende activiteiten.

Social media is een containerbegrip, waaronder behalve de genoemde netwerken ook andere digitale diensten kunnen vallen. Wikipedia – ook social media – geeft de volgende omschrijving:

[Social media] is een verzamelbegrip voor online platformen waar de gebruikers, zonder of met minimale tussenkomst van een professionele redactie, de inhoud verzorgen.

De kans is groot dat je zelf dus allang gebruik maakt van social media, zonder dat je je dat bewust bent. Zoek je een boek en lees je eerst de recensies op BOL.com of ergens anders? Dat kan dankzij social media. Bekijk je eerst de ervaringen van eerdere vakantiegangers voor je een reis boekt? Dan gebruik je social media. Zoek je op een vergelijkingssite de beste stofzuiger met een snoer langer dan 9 meter? Ook dat is dankzij social media.

Social media in zakelijke context

Wat je in je vrije tijd met social media doet, kun je ook op je werk doen. Zo kun je via discussies in LinkedIn-groepen of op websites op de hoogte blijven van wat er speelt in jouw vakgebied. Onder andere Google Alerts, RSS-readers en twitterlijsten maken het bijhouden van deze informatie makkelijker dan ooit.

Social media bieden allerlei mogelijkheden om jezelf te ontwikkelen in je vakgebied. Zo zijn talentcommunities in opkomst, al worden ze vaak vooral ingezet als recruitment-tool. Daarnaast is het een laagdrempelig instrument om de ervaringen te peilen van de klanten van je organisatie.

Social media voor de business

Wat je als klant doet bij BOL.com of een vakantiesite en wat wordt bevestigd door de definitie van social media, is de veranderende rol van de klant. De reorganisatie bij Wegener is een van de voorbeelden die laten zien hoe social media bekende business modellen op zijn kop zetten. Deze ontwikkelingen hebben impact op werken, leren en samenwerken en op de onderliggende machtsbasis in organisaties.

Als lijnmanager of HR-professional heb je dus alle reden om je serieus te verdiepen in social media. Het gaat niet alleen om dingen die je in je vrije tijd of voor de professionele ontwikkeling doet, maar om je bijdrage aan de organisatiestrategie. Daarom is het belangrijk het businessmodel van je organisatie te onderzoeken in relatie tot social media. Daarbij zijn deze twee vragen een goed begin:

Welke uitstraling heeft je bedrijf bij de klanten en past dat bij wat er in het missie-statement van je organisatie staat?
Hoe kun je kennisuitwisseling in je organisatie stimuleren?

Uit de antwoorden op deze vragen selecteer je de onderwerpen waarmee je aan de slag gaat. Om de social media-spagaat ook echt te kunnen oplossen is het belangrijk de focus te houden op duurzame waardecreatie voor je klanten en de organisatie.

Zoek gelijkgestemden

Aan social media kun je in je eentje veel hebben: ze houden je op de hoogte van wat je maar wilt en brengen je op nieuwe ideeën voor de business van je organisatie. Toch zijn social media op hun krachtigst als ze social zijn; als er interactie tussen mensen is. Als lid van een talentcommunity kun je veel opsteken over je vakgebied, maar juist door je kennis over te dragen ben je aan het leren. Dat kan met een bijdrage aan de discussie op LinkedIn of een blogpost waarop vakgenoten reageren. Zo bouw je kennis op en deel je je eigen ervaringen.

Is een organisatieverandering nodig om social media beter te benutten, dan red je dat niet alleen. Je hebt anderen nodig met wie je het voorbeeld kunt geven en de voordelen kunt laten zien. Bovendien heb je de interactie nodig om de sociale media te laten aansluiten bij de dagelijkse praktijk.

De juiste cultuur is een van de belangrijkste succesfactoren voor een goed gebruik van social media in organisaties. Dat de macht verschoven is naar consumenten en medewerkers ervaren we wel in ons privégebruik van social media, maar dat vergeten we vaak als we aan het werk zijn. Door zelf social media bewust in de zakelijke context te halen, kunnen organisaties social media beter benutten. Verbeter de social media-cultuur, begin bij jezelf.

Wil je vervolgens proberen je hele organisatie mee te nemen, dan vind je hier een stappenplan voor de implementatie van social media. Daarbij kun je rekening houden met de verschillende drijfveren van waaruit mensen social media omarmen (of juist niet).

Heb je nog aanvullingen op deze blogpost over het gebruik van social media in een zakelijke context? Reageer hieronder, zodat ik mijn kennis weer verder kan verbeteren.

Eerdere bijdragen:

Over de auteur:
Dit Podiumartikel is geschreven door Karin Tempelaar, adviseur communicatie en kennisdeling van on- en offline adviesbureau Lumax Producties. Zij organiseert op 13 maart een bijeenkomst over o.a. social media veranderen en de balans werk/privé.

Over het podium:
Ook uw visie geven op ontwikkelingen binnen uw vakgebied? Plaats een artikel op MT Podium. Log in op mt.nl/profiel en voeg onder 'activiteiten' uw artikel toe. Interessante bijdragen worden meegenomen in de nieuwsbrief en op home geplaatst. MT Magazine publiceert bovendien periodiek 'Het beste van MT Podium'

podium sociale media

Positieve invloed van gezinsleven

Organisatiepsycholoog Elianne van Steenbergen noemt het ‘bullshit’ dat kinderen krijgen funest is voor je carrière. In haar onderzoek toonde zij aan dat het vervullen van de ene rol het uitoefenen van de andere juist makkelijker maakt. ‘Iemand die inspiratie vindt in zijn of haar werk kan met een energiek en opgeladen gevoel thuiskomen. En iemand die net een gezellige avond met partner en kinderen had, gaat met een beter gevoel naar het werk.’

Ook socioloog Lieke ten Brummelhuis toont aan dat het gezinsleven juist bijdraagt aan goede prestaties op de werkvloer. En ook interessant: werkende ouders zijn volgens haar onderzoek zelfs minder gevoelig voor een burn-out. Dat komt omdat ouders beter in staat zijn te relativeren: er is immers meer in het leven dan werk, dus maak je je er niet druk om.

Dit leren je kinderen jou over leidinggeven

Hoogleraar leiderschap en managementontwikkeling Bas Kodden gaat nog een stap verder. Hij meent dat kinderen opvoeden je tot een betere manager maakt. ‘Als ouder leer je al snel wanneer je in en wanneer je uit moet stappen. In een split second beslis jij: geef je ruimte of neem je ruimte?’ Die keuze hangt volgens Kodden samen met vier vormen van leiderschap.

Heb je een kleine smurf in huis? Dan ben je volgens de hoogleraar vooral bekend met de directieve vorm van leiderschap. ‘Eet je bord leeg, poets je tanden en ruim je speelgoed op. Jij vertelt je kind wat er moet gebeuren, anders gebeurt het niet. Op een geven moment wordt je kind ouder, een jaar of 16. Dan heb je een nieuwe vorm van leiderschap tot je beschikking, namelijk die van coaching: je doet eindexamen, dus denk maar eens goed na over je toekomst. Je kunt voor studie X of studie Y gaan. Die keuze is aan jou. Anders gezegd: als ouder en expert zie jij deze keuzemogelijkheden, die bied je jouw kind aan, maar hij of zij beslist, want het is zijn of haar leven.’

Je kind studeert af en is inmiddels 26 jaar oud. Dan kun je hem of haar volgens de hoogleraar faciliteren. ‘Neem bijvoorbeeld een tweede hypotheek op je woning om een leerjaar op Nyenrode of een appartementje in Utrecht mogelijk te maken. De tijd vliegt voorbij en ineens ben je bejaard, 80-plus en komt je zoon of dochter van 50 jaar bij je op bezoek. Trots vertelt hij of zij je dat er promotie gemaakt is en een belangrijke award gewonnen is. Jij hebt werkelijk geen idee hoe je kind dat voor elkaar heeft gekregen. Dan heb je nog maar één vorm van leiderschap tot je beschikking, de allerhoogste en allermoeilijkste vorm: applaudisseren en waarderen. Anders gezegd: leiding laten nemen.’

Zo gebruik je dit opvoedmodel als manager

Hoe je dit opvoedmodel als leidinggevende gebruikt? ‘Door je medewerkers in de eerste plaats als 50-jarigen te behandelen’, zegt Kodden. ‘Geef nieuwe medewerkers alle ruimte voor nieuwsgierigheid en het behalen van successen. Zijn die behaald? Dan hoef jij nog maar één ding te doen: applaudisseren.’

Zijn de resultaten niet optimaal? Dan stap je in het model een tree omlaag en start je met faciliteren: wat heb jij van mij nodig? Hoe kan ik jou helpen? Zijn de resultaten na die hulp nog steeds onvoldoende? Dan ga je coachen, zoals bij een 16-jarige. Denk eens hieraan en daaraan. Maar onthoud: het is jouw functie, dus jij houdt eigenaarschap.

Volgens Kodden maken te veel leidinggevende de fout om direct vier treden naar beneden te donderen en hun medewerkers als kleine kinderen te behandelen. ‘Zodra de resultaten tegenvallen, beginnen veel managers te dirigeren. Zij stappen in, in plaats van uit en maken daarmee de intrinsieke motivatie, nieuwsgierigheid en het probleemoplossend vermogen van hun team kapot.’

Waarom zij dat doen? Vanuit angst, ego en empathie, zegt Kodden. ‘Er is angst om de confrontatie aan te gaan, vanuit empathie wordt er te snel op een hulpverzoek ingegaan en successen worden door het ego opgeëist. Daar gaan veel leidinggevenden de mist in.’

Leidinggeven is omgekeerd opvoeden

Volgens Kodden kan een manager zich het namelijk helemaal niet veroorloven om te dirigeren. ‘Je hebt er simpelweg de tijd niet voor. Jij bent als leidinggevende niet verantwoordelijk voor het oplossen van problemen, maar voor het optimaliseren van het probleemoplossend vermogen van jouw team. Net zoals jij je kinderen op hun achttiende zelfredzaam moet afleveren, moet jij jouw team zelfstandig laten opereren.’

Bied je medewerkers dan ook geen vis, maar een hengel aan, geeft Kodden als tip. Start bovenaan het opvoedmodel. ‘Succesvol leidinggeven is niets anders dan omgekeerd opvoeden. En dat kun jij als ouder als geen ander.’

Dit artikel is geschreven door

Crissy Mulder

Crissy Mulder is freelance journalist en schrijft over startups, ondernemen, duurzaamheid en een ‘happy & healthy lifestyle’. Daarnaast vind je Crissy elke woensdagavond in hartje Amsterdam waar ze aan de Prinsengracht yogales geeft.

Winkelmand

Like en dislike: de social media-spagaat