Winkelmand

Geen producten in de winkelwagen.

Like en dislike: de social media-spagaat

Hoe gebruik jij social media? Bedrijven zitten in een social media-spagaat. Podiumauteur Karin Tempelaar geeft tips om daar uit te komen.

Vorige week maakte uitgever Wegener bekend 300 tot 350 banen te schrappen. Dit is een gevolg van de nieuwe ‘Digital First’-strategie, waarmee het concern zich wil gaan toeleggen op digitale uitgaven. Dergelijke veranderingen door social media en digitale technieken in de business (bijvoorbeeld van restaurants) staat bijna dagelijks in de aandacht van oude en nieuwe media.

We lezen deze berichten zelf ook in toenemende mate via nieuwe media: via Twitter lezen we het nieuwsbericht, op Facebook uiten we onze zorgen over onze eigen baan en via LinkedIn gaan we alvast op zoek naar een andere baan. We doen dus al wel van alles via social media, maar we zijn ons dat niet altijd bewust. Daardoor laten we ook kansen liggen om de samenwerking en kennisdeling te verbeteren, om voordeel te halen uit social media.

Like en dislike spagaat

Buiten het werk om doen we blijkbaar al van alles met social media, maar die ervaringen betrekken we nauwelijks op onze professionale ontwikkeling. En dat terwijl de organisaties waar we werken en de inhoud van ons eigen werk diepgaand aan het veranderen zijn door deze ontwikkelingen. Wat social media aangaat, zitten we in de (soms pijnlijke) spagaat van ‘like’ en ‘dislike’ en daar moeten we uit.

Een spagaat is maar op 1 manier op te lossen: door de ruimte tussen beide benen te verkleinen. De social media-spagaat kun je daarom alleen oplossen als je stap-voor-stap het verschil tussen social media thuis en op het werk kleiner maakt. Deze stappen zijn:

  1. Realiseer je wat je eigenlijk allemaal al met social media doet;
  2. Kopieer deze social media-ervaringen in een zakelijke context;
  3. Verbind deze zakelijke social media-ervaringen met de business van je organisatie;
  4. Zoek gelijkgestemden in je organisatie om hiermee praktisch aan de slag te gaan.

Ervaring met social media

Heb je een LinkedIn-account? Zit je op Facebook? Of heb je een Twitter-account? Als je een van deze vragen met ja hebt beantwoord, doe je al iets met social media. En je bent de enige niet. Volgens de laatste cijfers gebruiken 5.972.360 Nederlanders Facebook en heeft LinkedIn 3.135.000 Nederlandse gebruikers. De website van Twitter.com werd in januari door 4,2 miljoen Nederlanders bezocht en Hyves was in die maand goed voor 5,9 miljoen bezoekers. En dan hebben we het alleen over de meest voor de hand liggende activiteiten.

Social media is een containerbegrip, waaronder behalve de genoemde netwerken ook andere digitale diensten kunnen vallen. Wikipedia – ook social media – geeft de volgende omschrijving:

[Social media] is een verzamelbegrip voor online platformen waar de gebruikers, zonder of met minimale tussenkomst van een professionele redactie, de inhoud verzorgen.

De kans is groot dat je zelf dus allang gebruik maakt van social media, zonder dat je je dat bewust bent. Zoek je een boek en lees je eerst de recensies op BOL.com of ergens anders? Dat kan dankzij social media. Bekijk je eerst de ervaringen van eerdere vakantiegangers voor je een reis boekt? Dan gebruik je social media. Zoek je op een vergelijkingssite de beste stofzuiger met een snoer langer dan 9 meter? Ook dat is dankzij social media.

Social media in zakelijke context

Wat je in je vrije tijd met social media doet, kun je ook op je werk doen. Zo kun je via discussies in LinkedIn-groepen of op websites op de hoogte blijven van wat er speelt in jouw vakgebied. Onder andere Google Alerts, RSS-readers en twitterlijsten maken het bijhouden van deze informatie makkelijker dan ooit.

Social media bieden allerlei mogelijkheden om jezelf te ontwikkelen in je vakgebied. Zo zijn talentcommunities in opkomst, al worden ze vaak vooral ingezet als recruitment-tool. Daarnaast is het een laagdrempelig instrument om de ervaringen te peilen van de klanten van je organisatie.

Social media voor de business

Wat je als klant doet bij BOL.com of een vakantiesite en wat wordt bevestigd door de definitie van social media, is de veranderende rol van de klant. De reorganisatie bij Wegener is een van de voorbeelden die laten zien hoe social media bekende business modellen op zijn kop zetten. Deze ontwikkelingen hebben impact op werken, leren en samenwerken en op de onderliggende machtsbasis in organisaties.

Als lijnmanager of HR-professional heb je dus alle reden om je serieus te verdiepen in social media.  Het gaat niet alleen om dingen die je in je vrije tijd of voor de professionele ontwikkeling doet, maar om je bijdrage aan de organisatiestrategie. Daarom is het belangrijk het businessmodel van je organisatie te onderzoeken in relatie tot social media. Daarbij zijn deze twee vragen een goed begin:

  • Welke uitstraling heeft je bedrijf bij de klanten en past dat bij wat er in het missie-statement van je organisatie staat?
  • Hoe kun je kennisuitwisseling in je organisatie stimuleren?

Uit de antwoorden op deze vragen selecteer je de onderwerpen waarmee je aan de slag gaat. Om de social media-spagaat ook echt te kunnen oplossen is het belangrijk de focus te houden op duurzame waardecreatie voor je klanten en de organisatie.

Zoek gelijkgestemden

Aan social media kun je in je eentje veel hebben: ze houden je op de hoogte van wat je maar wilt en brengen je op nieuwe ideeën voor de business van je organisatie. Toch zijn social media op hun krachtigst als ze social zijn; als er interactie tussen mensen is. Als lid van een talentcommunity kun je veel opsteken over je vakgebied, maar juist door je kennis over te dragen ben je aan het leren. Dat kan met een bijdrage aan de discussie op LinkedIn of een blogpost waarop vakgenoten reageren. Zo bouw je kennis op en deel je je eigen ervaringen.

Is een organisatieverandering nodig om social media beter te benutten, dan red je dat niet alleen. Je hebt anderen nodig met wie je het voorbeeld kunt geven en de voordelen kunt laten zien. Bovendien heb je de interactie nodig om de sociale media te laten aansluiten bij de dagelijkse praktijk. 

De juiste cultuur is een van de belangrijkste succesfactoren voor een goed gebruik van social media in organisaties. Dat de macht verschoven is naar consumenten en medewerkers ervaren we wel in ons privégebruik van social media, maar dat vergeten we vaak als we aan het werk zijn. Door zelf social media bewust in de zakelijke context te halen, kunnen organisaties social media beter benutten. Verbeter de social media-cultuur, begin bij jezelf.

Wil je vervolgens proberen je hele organisatie mee te nemen, dan vind je hier een stappenplan voor de implementatie van social media. Daarbij kun je rekening houden met de verschillende drijfveren van waaruit mensen social media omarmen (of juist niet).

Heb je nog aanvullingen op deze blogpost over het gebruik van social media in een zakelijke context? Reageer hieronder, zodat ik mijn kennis weer verder kan verbeteren.

Wekelijks de nieuwsbrief van Werk en Leven ontvangen?



Door je in te schrijven ga je akkoord met de algemene en privacyvoorwaarden.

Eerdere bijdragen:

Over de auteur:
Dit Podiumartikel is geschreven door Karin Tempelaar, adviseur communicatie en kennisdeling van on- en offline adviesbureau Lumax Producties. Zij organiseert op 13 maart een bijeenkomst over o.a. social media veranderen en de balans werk/privé.

Over het podium:
Ook uw visie geven op ontwikkelingen binnen uw vakgebied? Plaats een artikel op 
MT Podium. Log in op mt.nl/profiel en voeg onder 'activiteiten' uw artikel toe. Interessante bijdragen worden meegenomen in de nieuwsbrief en op home geplaatst. MT Magazine publiceert bovendien periodiek 'Het beste van MT Podium'

Werk slimmer met AI: deze 9 praktische tips maken je 30 tot 40 procent productiever

Van teksten schrijven tot presentaties maken: AI neemt steeds meer werk uit handen. Maar alleen als je het slim gebruikt. Management-professor Ethan Mollick onderzocht wat wel en niet werkt. Deze negen tips maken je een AI-expert.

co-intelligentie slimmer werken met ai ethan mollick
Ethan Mollick is hoogleraar aan de gerenommeerde Wharton School en is een vooraanstaande expert op het gebied van kunstmatige intelligentie. Foto: Getty Images / Maven Publishing

De deadline nadert en je moet nog een strategische analyse schrijven. Je staart naar een leeg scherm. Vroeger zou dit een hele dag kosten. Nu vraag je AI om een eerste opzet te maken, terwijl jij de belangrijkste punten dicteert. Vervolgens verbeter je samen met AI de structuur, stijl en formulering. Het resultaat: een scherpe analyse, in een kwart van de tijd die je normaal nodig had.

Dit is geen toekomstmuziek. Het is wat consultants bij Boston Consulting Group (BCG) nu al dagelijks doen. Hun productiviteit steeg gemiddeld met 37 procent vergeleken met collega’s die geen AI gebruikten. Maar er is wel een belangrijke voorwaarde: je moet weten hoe je slim met AI samenwerkt.

Slimmer werken met AI

Kunstmatige intelligentie verandert in razend tempo hoe we werken. Voor werknemers betekent dit dat ze moeten leren navigeren tussen mens en machine. De sleutel is om AI strategisch in te zetten waar het toegevoegde waarde heeft. Maar hoe doe je dat effectief?

In zijn boek Co-intelligentie, dat dit najaar in het Nederlands uitkwam, geeft management-professor Ethan Mollick concrete handvatten, gebaseerd op uitgebreid onderzoek naar AI op de werkvloer.

Mollick is hoofddocent innovatie en ondernemerschap aan Wharton, de beroemde businessschool van de Universiteit van Pennsylvania. Hij dook als early adopter diep in large language models (LLM’s), de technologie achter taalmachines als ChatGPT van OpenAI, Claude van Anthropic en Gemini van Google.

Praktische gids voor AI

‘Dit is geen tijdelijke verandering’, schrijft Mollick. ‘AI wordt fundamenteel onderdeel van hoe we werken. De vraag is niet óf je ermee gaat werken, maar hoe je het optimaal inzet.’

In 240 pagina’s legt Mollick uit hoe werknemers en managers AI effectief kunnen inzetten. Het boek is een praktische gids voor werken met tools als ChatGPT. Zijn inzichten zijn onder meer gebaseerd op een groot onderzoek bij BCG, waar bijna 800 consultants werden gevolgd bij hun gebruik van AI.

Eén groep werkte op de traditionele manier en één groep mocht GPT-4 gebruiken. De AI-groep presteerde significant beter op 18 verschillende taken, van creatief werk tot analyses.

Uit het onderzoek destilleert Mollick tips en adviezen voor het toepassen van AI. Dit zijn er negen.

#1 Behandel AI als een slimme stagiair

AI is volgens Mollick het best te vergelijken met ‘een onvoorstelbaar snelle stagiair die jou graag wil behagen, maar het niet zo nauw neemt met de waarheid’. Net als bij een nieuwe medewerker moet je duidelijke instructies geven en een specifieke rol toewijzen (zie kader).

Vraag AI om zich te gedragen als een ervaren redacteur en vanuit die rol jouw teksten te beoordelen. Of zeg bijvoorbeeld: ‘Je bent een ervaren hr-manager. Help me de belangrijkste punten voor mijn bila te formuleren.’ De AI denkt dan vanuit hr-perspectief mee. De resultaten worden beter.

Deze aanpak werkt, omdat AI ontwikkeld is om menselijke taal te verwerken en daarop te reageren. Door een duidelijk perspectief te geven, help je het systeem om gerichtere en bruikbaardere antwoorden te geven.

Opvallend genoeg werkt emotionele aanmoediging verrassend goed. Als je aangeeft dat iets belangrijk is voor je carrière, levert dat vaak betere antwoorden op.

Maar blijf kritisch, waarschuwt Mollick. Net als een stagiair maakt AI fouten en heeft het systeem begeleiding nodig. Check altijd de output, controleer de feiten en geef gerichte feedback voor verbetering.

#2 Begin met simpele experimenten

Kunstmatige intelligentie kan overweldigend zijn. Daarom adviseert Mollick om klein te beginnen. Uit het BCG-onderzoek blijkt dat medewerkers die voorzichtig starten met eenvoudige taken meer succes hebben dan degenen die direct complexe projecten aanpakken.

Mollick adviseert om te beginnen met eenvoudige taken, zoals het laten samenvatten van notulen of het opstellen van concept-agenda’s. Bij dit soort routinematige taken kun je makkelijk controleren of de AI-output klopt en leer je geleidelijk hoe je de technologie het beste kunt aansturen. Pas als je daar ervaring mee hebt opgedaan, kun je AI gaan inzetten voor complexere analyses.

Het voordeel van deze aanpak is dat je snel leert wat AI wel en niet kan. Bij eenvoudige taken zie je direct of de output klopt en kun je makkelijk bijsturen. Ook bouw je vertrouwen op in de technologie zonder grote risico’s te nemen.

Pas als je comfortabel bent met de basistaken, kun je AI inzetten voor uitdagendere opdrachten. Deze geleidelijke opbouw zorgt ervoor dat je de technologie effectief leert gebruiken zonder overweldigd te raken door de mogelijkheden. Mollick adviseert om succesvolle experimenten te delen met collega’s, zodat het hele team kan leren van elkaars ervaringen.

Lees ook: Zo hielp ChatGPT deze ondernemer met het vormgeven van zijn nieuwe strategie

#3 Controleer altijd de feiten

Hoe overtuigend AI ook klinkt, het systeem verzint regelmatig dingen. Mollick noemt dit ‘hallucinaties’. AI kan analyses produceren die zeer geloofwaardig lijken, maar bij controle toch grotendeels onjuist blijken te zijn. Zelfs ervaren consultants van Boston Consulting Group trapten in de val van verzonnen, zeer geloofwaardige data.

Het checken van AI-output vraagt daarom voortdurende alertheid. Bij cijfers en statistieken is het cruciaal om externe bronnen te raadplegen. Let vooral op te mooie of afgeronde getallen en wees extra scherp bij marktdata en financiële informatie. Ook bronvermeldingen verdienen aandacht – citaten, onderzoeken en personen die genoemd worden moeten geverifieerd worden.

Het goede nieuws is volgens Mollick dat AI zelf ook een uitstekend hulpmiddel kan zijn bij het controleren van feiten. Je kunt het systeem vragen om inconsistenties te vinden of verschillende bronnen te vergelijken.

Zijn advies is helder: zie AI als eerste bron, nooit als enige bron. Maak factchecking een vast onderdeel van je werkproces. En deel gevonden fouten met collega’s, zodat de hele organisatie ervan kan leren.

#4 Laat AI je coachen

AI blijkt verrassend effectief als persoonlijke coach, zo toont het onderzoek van Mollick aan. Het grote voordeel: je krijgt direct feedback en kunt continu blijven verbeteren. Bij Boston Consulting Group bleek dat medewerkers die AI als coach gebruikten gemiddeld 25 procent sneller vooruitgang boekten dan anderen.

De toepassingen zijn breed. AI-coaching kan bijvoorbeeld effectief zijn bij het voorbereiden van presentaties. Een groot voordeel is dat je zo vaak kunt oefenen als je wilt en direct feedback krijgt, zonder dat je je geremd voelt door het oordeel van anderen.

Voor gesprekken met leidinggevenden kun je je gesprekstechniek laten analyseren en lastige gesprekken oefenen met verschillende scenario’s. En voor het verbeteren van je schrijfvaardigheid biedt AI gerichte feedback op stijl, bondigheid en professionele toon.

co-intelligentie slimmer werken met ai ethan mollick

Co-intelligentie – Slimmer werken met AI is geschreven door Wharton-professor Ethan Mollick. Het boek is onder meer te bestellen via managementboek.nl.

De aanpak is eenvoudig: bepaal eerst welke vaardigheid je wilt verbeteren en vraag de AI om specifieke feedback. Experimenteer vervolgens met verschillende aanpakken, oefen nieuwe technieken en vraag vervolgfeedback op je verbeteringen.

Wel zijn er enkele belangrijke kanttekeningen. Mollick benadrukt dat AI-coaching altijd gecombineerd moet worden met menselijke feedback. Let ook op of de adviezen passen bij je bedrijfscultuur en wees alert op culturele verschillen en te algemene adviezen. Het doel is niet om menselijke mentoren te vervangen, maar om een extra hulpmiddel te hebben voor continue ontwikkeling.

#5 Verdeel het werk slim

Een strategische verdeling van taken tussen mens en AI leidt tot fors hogere productiviteit. Uit het BCG-onderzoek blijkt dat consultants die dit goed aanpakken 37 procent effectiever zijn. Mollick adviseert om taken in drie categorieën te verdelen.

De eerste categorie noemt hij ‘just me’-taken – werk dat alleen een mens kan of moet doen. Denk aan strategische beslissingen, creatieve doorbraken en persoonlijke gesprekken. Ook ethische afwegingen en de beoordeling van AI-output horen in deze categorie.

Dan zijn er de gedelegeerde taken, waarbij AI onder menselijke supervisie werkt. Eerste versies van rapporten, data-analyses en het voorbereiden van presentaties zijn hier voorbeelden van. AI doet het zware werk, maar de mens houdt de controle en stuurt bij waar nodig.

De derde categorie bestaat uit geautomatiseerde taken – eenvoudig werk dat AI zelfstandig kan uitvoeren zoals spellingscontrole, vertalingen en standaard e-mails. Dit zijn taken met weinig risico die je veilig kunt automatiseren.

Mollick adviseert om zorgvuldig te werk te gaan bij deze taakverdeling. Begin met het automatiseren van taken met een laag risico en houd controle over kritieke processen. Evalueer regelmatig of de verdeling nog klopt, zeker gezien de snelle ontwikkeling van AI-mogelijkheden.

Hij waarschuwt voor de valkuil van overautomatisering. Juist de taken die menselijk inzicht en expertise vereisen, blijven cruciaal voor goede prestaties. Een goede balans vinden tussen mens en machine is daarom essentieel.

#6 Werk als ‘centaur’ of ‘cyborg’

Het BCG-onderzoek identificeerde twee succesvolle manieren om met AI samen te werken, elk met eigen voordelen. De keuze tussen deze stijlen kan een groot verschil maken in je effectiviteit.

De eerste stijl is de centaur-aanpak, vernoemd naar het mythische wezen dat half mens, half paard is. Hierbij wissel je bewust tussen mens en machine, met een duidelijke scheiding van taken. Deze methode geeft je meer controle over het proces en verkleint de kans op fouten. Een consultant beschrijft bijvoorbeeld hoe hij bila-verslagen maakt: de AI produceert een eerste versie, hij bewerkt die grondig, de AI controleert spelling en toon, en hij neemt de finale beslissingen.

De tweede stijl is de cyborg-aanpak, waarbij je je werk constant verweeft met AI, zoals een cyborg mens en machine combineert. Dit leidt tot snellere iteraties en meer ruimte voor experimenten. Bij het schrijven van documenten vraag je bijvoorbeeld doorlopend om suggesties en alternatieven, waarbij je samen met de AI het document ontwikkelt.

Uit het BCG-onderzoek blijken beide stijlen effectief, maar op verschillende manieren. De ‘centaur’-aanpak leidt tot meer controle en minder fouten, terwijl de ‘cyborg’-aanpak meer ruimte biedt voor snelle iteraties en experimenten.

Mollick adviseert om met beide stijlen te experimenteren. Begin met kleine taken en kijk waar je je prettig bij voelt. De beste aanpak kan verschillen per persoon en per taak. Het belangrijkste is dat je een werkwijze vindt die bij jou en je werkzaamheden past.

#7 Gebruik AI als ideeëngenerator

AI blijkt een indrukwekkende bron van creativiteit. In het BCG-onderzoek genereerde kunstmatige intelligentie 122 ideeën in twee minuten, waar mensen gemiddeld op vijf tot tien ideeën kwamen. Maar het gaat niet alleen om kwantiteit – de kwaliteit van AI-gegenereerde ideeën bleek ook hoog.

Mollick laat zien dat AI een krachtige partner kan zijn bij het genereren van nieuwe ideeën. Hij geeft het voorbeeld van een consultant die AI vroeg om nieuwe productideeën te bedenken. Door schijnbaar ongerelateerde concepten te combineren, zoals fastfood en middeleeuwse architectuur, ontstonden verrassend bruikbare concepten.

Hij adviseert om AI vooral in de vroege fase van het creatieve proces in te zetten: laat het systeem vrijuit brainstormen en gebruik de output als inspiratie. De meest belovende ideeën kun je daarna zelf verder uitwerken, eventueel weer met gerichte hulp van AI. Door deze aanpak combineer je de snelle ideeëngeneratie van kunstmatige intelligentie met menselijk inzicht.

#8 Laat AI je werk checken

AI kan een uitzonderlijk grondige en onvermoeibare controleur zijn. Uit het BCG-onderzoek blijkt dat teams die AI als extra controlemechanisme inzetten 40 procent minder fouten maken. Maar er zit meer achter dit succes dan alleen het vinden van typefouten.

AI kijkt anders naar teksten dan mensen, legt Mollick uit. Waar wij vaak blind worden voor onze eigen fouten, blijft AI consistent en objectief. Hij beschrijft hoe consultants gespreksverslagen met AI analyseren op consistentie, helderheid en mogelijke interpretatieproblemen. Het systeem signaleert niet alleen taalfouten, maar ook onduidelijke formuleringen, ontbrekende context of tegenstrijdige boodschappen.

Een bijzonder waardevolle toepassing is het testen van plannen en voorstellen. Door AI kritisch te laten kijken naar projectplannen, presentaties of strategische voorstellen, kunnen zwakke plekken aan het licht komen die je zelf over het hoofd ziet. Het systeem kan als objectieve buitenstaander inconsistenties of onduidelijkheden signaleren.

Mollick benadrukt wel dat AI-checks menselijke controle niet volledig vervangen. Kijk altijd kritisch naar AI-feedback en blijf je eigen oordeel gebruiken. Vooral bij gevoelige communicatie of belangrijke beslissingen blijft menselijke controle essentieel.

De kracht zit volgens hem in de combinatie: AI als grondige eerste controleur, gevolgd door gerichte menselijke aandacht voor de cruciale punten. Zo kun je je aandacht richten op wat echt belangrijk is, terwijl je zeker weet dat de basis klopt.

Lees ook: 13 dingen die AI niet kan

#9 Blijf de expert

Het BCG-onderzoek toont een paradoxaal inzicht: hoe krachtiger AI wordt, hoe belangrijker menselijke expertise blijkt. Alleen experts kunnen de output van AI echt beoordelen en strategisch inzetten, schrijft Mollick.

Dit werd duidelijk toen BCG-consultants complexe analyses uitvoerden. De consultants met de meeste expertise konden AI veel gerichter aansturen en de resultaten beter interpreteren. Ze zagen sneller wanneer AI-suggesties niet overeenkwamen met de praktijk en wisten precies waar menselijk oordeel cruciaal was.

Mollick beschrijft hoe toppresteerders AI anders gebruiken dan anderen. Ze gebruiken AI om routinetaken te versnellen, zodat ze meer tijd hebben voor waar ze echt goed in zijn: strategisch denken, creatieve oplossingen bedenken en relaties bouwen. Geen vervanging, maar versterking van hun expertise dus.

Wekelijks de nieuwsbrief van Werk en Leven ontvangen?



Door je in te schrijven ga je akkoord met de algemene en privacyvoorwaarden.

Wekelijks de nieuwsbrief van Werk en Leven ontvangen?



Door je in te schrijven ga je akkoord met de algemene en privacyvoorwaarden.

Het onderzoek toont ook dat experts beter zijn in het herkennen van AI-hallucinaties. Ze hebben een intern kompas voor wat klopt en wat niet, aldus Mollick. Die intuïtie, gebaseerd op jaren ervaring, is lastig te vervangen door algoritmes.

Zijn advies: blijf investeren in je vakkennis en gebruik AI om die expertise te versterken. De toekomst is niet mens versus machine, maar mens plus machine. De winnaars zijn de experts die AI slim inzetten om hun impact te vergroten.