Veel mensen, inclusief de ex-nr. 14 van Ajax, denken dat hun denken boven elke twijfel verheven is. Helaas: het is een knol van een denkfout.
Een persoonlijke vraag: denkt u soms troebel? Weinig mensen zullen vermoedelijk van zichzelf vinden dat ze slecht denken. Denken is makkelijk; het gaat vanzelf, je hoef het niet te leren en het resultaat maakt meestal een logische indruk, dus het zal wel kloppen. Erg veel mensen in Nederland lijken een beetje op de legendarische ex-nr. 14 van Ajax: namelijk ze vinden dat ze eigenlijk altijd gelijk hebben. Helaas: al die mensen, inclusief de nr. 14, zitten er compleet naast.
Correcte argumenten
BOEKRECENSIE
Titel: Helder denken
Auteurs: Kees Kraaijveld en Suzanne Weusten
Uitgever: Kosmos
Aantal pagina's: 157Denken is niet makkelijk maar ingewikkeld en lastig. Fouten komen veel voor. Je kunt het leren, d.w.z. je kunt jezelf erin bekwamen – ervoor zorgen dat je zo min mogelijk fouten maakt, om zo te voorkomen dat dingen mislopen door misrekeningen en verkeerde inschattingen, en om mensen om je heen beter te kunnen overtuigen met correcte argumenten. Kortom een bijspijkercursus ‘denken’ zou eigenlijk nooit weg zijn, en zo´n cursus biedt het boek Helder denken van Kees Kraaijeveld en Suzanne Weusten.
Denkfouten geen slippertje
De auteurs zijn ex-Volkskrantjournalisten die het trainingsbureau De Argumentenfabriek Denkacademie hebben opgezet. Het boek legt op overtuigende, en verontrustende, manier onze feilbaarheid bloot. Veel denkfouten zijn geen ‘slippertje’ van het moment, maar gevolg van algemeen geldende psychologische verschijnselen. De omgeving blijkt bijvoorbeeld invloed te hebben op onze gedachten. Hoe moreel juist vinden we sexuele relaties tussen neven en nichten? Als we die vraag beantwoorden in een rommelige omgeving vinden we dat minder acceptabel dan in een nette omgeving, blijkt uit onderzoek.
Klakkeloos geloofd
Of neem het halo-effect: als we iemand op een voetstuk hebben staan, luisteren we een stuk minder goed naar de inhoud van zijn of haar argumenten. Zo’n persoon (bijvoorbeeld je baas of iemand met die als deskundige wordt betiteld) wordt door grote groepen mensen min of meer klakkeloos geloofd. Denk in dit verband maar weer aan de eerder genoemde nr. 14. Kraaijeveld en Weusten geven een overzicht van verschillende soorten denkfouten en van de oorzaken van de fouten. Ze leiden de lezer tot correct denkgedrag en geven oefeningen. Mogelijke kritiek op het boek is dat de schrijvers het denkproces te veel voorstellen als een logische operatie waarbij maar één uitkomst mogelijk is.In werkelijkheid zijn situaties vaak onoverzichtelijker en zijn meerdere conclusies verdedigbaar. Dat neemt niet weg dat de door Kraaijeveld en Weusten beschreven fouten overal herkenbaar zijn.
Na dit boek is de lezer in ieder geval genezen van het idee dat zijn denken boven elke twijfel verheven is. Zelfkennis is het begin van alle kennis.
Lees ook:
- De 5 beste Nederlandse managementboeken van 2010
- De 5 beste internationale managementboeken van 2010
Management Team neemt elke vrijdag een nieuw (management)boek onder de loep. Lees ook eerdere recensies
