Ben jij succesvol? Dan vertel je waarschijnlijk graag hoe hard je daarvoor gewerkt hebt. Want bescheiden als we zijn, verklaren we ons succes nu eenmaal liever door noeste arbeid dan een aangeboren talent.
Meer respect voor natuurtalent
Toch blijkt uit onderzoek dat mensen onbewust meer respect hebben voor het natuurtalent dan de harder werker. De verklaring voor deze ‘natuurlijke bias’? De streber zou zijn plafond al bereikt hebben, terwijl het natuurtalent zijn grenzen nog kan verleggen. Anders gezegd: in talent zit meer potentie.
In dit onderzoek werd professionele musici gevraagd wat zij als beste voorspeller van succes zagen: hard werk of aangeboren talent. De experts waren het unaniem met elkaar eens: dat moest hard werken zijn.
Vervolgens kregen zij het werk van twee musici te horen. Elk voorzien van een eigen biografie. Het ene muziekstuk kwam van een musicus die al van jongs af aan als groot talent werd gezien, het andere van een musicus die pas op latere leeftijd naam maakte.
De experts hadden een duidelijke voorkeur voor… je raadt het al: het natuurtalent. Achteraf bleek dat de muziekstukken identiek waren.
Talent is goed ambitie is beter
Volgens Lidewey van der Sluis moet die visie op talent op de schop. Zij is hoogleraar strategisch talent management aan de Nyenrode Business Universiteit en doet al 25 jaar onderzoek naar strategisch talentmanagement.
Wat het allerbelangrijkste is voor mensen op de arbeidsmarkt om succesvol te zijn in organisaties? Daar kan Van der Sluis kort over zijn: ‘Talent is goed, ambitie is beter. Je kunt nog zo veel aangeboren kwaliteiten hebben, maar als je lui bent of geen dromen hebt, word je daar nooit succesvol mee.’
Helaas hebben HR-medewerkers nog altijd een natuurlijke voorkeur voor die aangeboren kwaliteiten, ziet ze. ‘En dat heeft alles te maken met hun verdienmodel en een fixed mindset.’
Lekker labelen
Volgens Van der Sluis maakt zo’n fixed mindset het makkelijk om mensen labels op te plakken. ‘Dit is een high potential en dat een hoogbegaafd iemand. Lekker labelen, mensen in een talentenbak verzamelen en die de arbeidsmarkt rondpompen.’
Daar spinnen headhunters garen bij. ‘Het is hun verdienmodel. En dat is niet alleen jammer, maar ook bekrompen, want de mens is meer dan een verzameling kwaliteiten en in de meeste gevallen ook veel meer dan wat een ander in hem ziet. Een dubbeltje van nu kan morgen zomaar een kwartje worden’.
Bovendien bepaalt de context of iemands talent tot bloei komt. ‘Zonder context is talent onzichtbaar. Laat organisaties daarom investeren in mensen. Want hoe gaaf is het als een ruwe diamant zich binnen jouw organisatie ontwikkelt tot een pronkjuweel?’
Om daar te komen, heb je volgens de hoogleraar in een organisatie iemand nodig die een kandidaat niet alleen ziet staan vanwege zijn huidige kwaliteiten, maar ook ziet zitten vanwege zijn potentieel in die organisatie. ‘Dat noem ik strategisch talent management anno 2023. Een growth mindset waarmee je talenten in vuur en vlam kunt zeten.’
Talent zit in de hoofden en harten van mensen
Volgens Van der Sluis kijken we nu nog te veel naar de ‘buitenkant’ en te weinig naar de ‘binnenkant’ van potentiële kandidaten. ‘Je kunt talent of ambitie wel zien staan, maar zie je verborgen talent ook zitten?’
Soms staat er een talent voor de deur die niet binnen de door jou bedachte kaders van talent past, stelt Van der Sluis. ‘Die persoon ziet er anders uit, op papier of als persoon. Onze maatschappij is heel lichamelijk geworden als het gaat over talentselectie. Het gaat vaak over de buitenkant: hoe zie je eruit? welke kleding draag je? En welke taal spreek je? Zelfs de tongval weegt veelal mee.’
Maar talent is niet iets fysieks, stelt ze. ‘Het zit in de hoofden en harten van de mensen. Kijk daarom naar wat er in mensen zit. En kies liever voor wilskracht dan voor natuurtalent, dat misschien wel liever op vakantie of met pensioen gaat.’
3 gouden vragen
Hoe je dat verborgen talent ontdekt of naar boven haalt? Door een kandidaat drie vragen te stellen, zegt Van der Sluis.
‘Waarom werk jij eigenlijk? Dat is niet vanzelfsprekend namelijk. Wat je doet met je leven, is een keuze. Vraag nummer 2: waarom wil jij hier werken? Dan hoor je beweegreden die veel zeggen over mensen. En tot slot: hoe komt het dat jij kan wat je kan en weet wat je weet?’
Kennis en kunde komen nooit uit de lucht vallen. ‘Kwaliteiten van mensen hebben een verhaal. Met deze drie vragen achterhaal jij wie je voor je hebt en wat voor vlees je in de kuip hebt.’
