76 jaar is hij en eigenlijk doet de ondernemer geen lezingen meer, maar voor aanstormende mkb-ondernemers wil Joop van den Ende graag een uitzondering maken. Net als hen is Van den Ende jarenlang op zoek geweest naar groei. En daarom staat hij donderdagavond voor een afgeladen zaal in Rotterdam, tijdens het MKB Ondernemerscongres. Sprout is aanwezig en doet verslag van de lessen van een onnavolgbare ondernemer.
De platformeconomie of de flexibele schil? Joop van den Ende lijkt er niet warm voor te lopen. De ondernemer is er juist trots op dat sommige van zijn medewerkers al jaren voor hem aan de slag zijn. Zijn chauffeur rijdt bijvoorbeeld al 37 jaar voor hem, vertelt de ondernemer. Het toont volgens Van den Ende aan dat je onderling een goede relatie hebt.
Van den Ende komt uit een arm gezin. Zijn vader had twee baantjes en kluste bij om financieel het hoofd boven water te houden. Een van die klussen betrof het verkopen van aanmaakhoutjes voor de kachel. Van den Ende, toen nog 12 jaar, merkte op dat zijn vader de papieren bewaarzakken voor deze houtjes beter in grote oplages kon kopen. Hoe groter de oplage immers was, hoe lager de prijs. Zijn vader stelde daar echter het geld niet voor te hebben.
Om ervoor te zorgen dat zijn vader meer geld zou overhouden, besloot Van den Ende het op een onderhandelen te gooien met een potentiële afnemer. Nadat hij een goede zakendeal had bedongen, ging Van den Ende trots naar zijn vader om het nieuws te vertellen. Zijn vader bleek echter niet dankbaar, maar teleurgesteld. Als je zoon tot betere deals komt dan jij, doet dit waarschijnlijk iets met je ego. Van den Ende leerde ervan dat je als ondernemer bescheiden dient te zijn. Een wijze les tijden waarin de ondernemerswereld vooral lijkt te worden geïnspireerd door het larger-than-life-individualisme van Silicon Valley.
Missers
Een paar jaar later timmerde Van den Ende een winkelpand in elkaar voor een winkelier. Toen de jonge ondernemer de klus had geklaard, bleek dat de winkelier niet het geld had om hem uit te betalen. De winkelier deed stelde voor om Van den Ende in natura te betalen, in de vorm van achthonderd herensokken. Als hij die zou verkopen, zou hij het dubbele verdienen van zijn oorspronkelijke loon, verzekerde de winkelier. Van den Ende ging akkoord met wat een zeer slechte zakendeal bleek te zijn. Het laatste paar sokken wist hij pas afgelopen jaar van de hand te doen, vertelt hij lachend aan de zaal.
Een andere misser maakte Van den Ende jaren later in Amsterdam-Noord. In een grote loods wilde hij een huishoudbeurs organiseren. Hij zou die mensen uit het centrum van de hoofdstad heus wel naar het toentertijd nog onpopulaire Noord kunnen krijgen. Partners overtuigde Van den Ende met het feit dat er 20.000 mensen op het evenement af zouden komen. Het werden er slechts 8.000, waardoor de ondernemer te maken kreeg met boze leveranciers. Opnieuw leerde Van den Ende een belangrijke ondernemersles: ren niet achter mogelijkheden aan, maar richt je op waar je goed in bent.
André van Duin
Voor Van den Ende was dat het entertainen van mensen. De ondernemer begon daarom theaterproducties te verzorgen. Op een dag wilde Van den Ende zijn vriend en tv-presentator André van Duin de bühne op krijgen. Van Duin twijfelde aanvankelijk. Hij was volgens Van den Ende goed voorzien van snabbels, waarmee de tv-presentator meer zou verdienen dan met theaterwerk, iets wat voor Van Duin iets nieuws zou zijn. Toch ging Van Duin ervoor. De entertainer leverde er tijdelijk inkomen voor in, maar het leverde hem een theatercarrière op. Zo zie je maar weer, stelt Van den Ende: als je je passie achterna durft te gaan, kan dat mooie resultaten opleveren.
Het bedrijf gaat altijd voor het geld
In de jaren ‘90 ging Van den Ende een samenwerking aan met John de Mol. De tv-markt was door de opmars van commerciële zenders sterk groeiende en beide ondernemers wilden daar een slaatje uit slaan. Met hun bedrijf Endemol bouwden ze in 8 jaar tijd een wereldwijd opererende, beursgenoteerde onderneming. Toch bleef Van den Ende de bescheiden figuur die hij al op zijn twaalfde had geleerd te zijn. Ook al kwam het geld met vrachten binnen, Van den Ende vond: “Het bedrijf gaat altijd voor het geld.” Jezelf belonen met een mooi huis of een lange vakantie? Van den Ende vindt het prima, maar pas als het bedrijf een succes is. De Mol en hij verschilden volgens Van den Ende op veel vlakken, maar kwamen op één punt sterk overeen: ze gingen voor het bedrijf. “We waren niet zo dom om ons ego voor het bedrijf te stellen.”
Nieuw avontuur
In 2000 was Van den Ende, zoals hij het zelf stelt, “op”. Hij wilde uit Endemol stappen. De Mol, die niet alleen verder wilde, besloot dat ze het bedrijf samen zouden verkopen aan het Spaanse telecombedrijf Telefónica. Het leverde de ondernemers 5,5 miljard euro op, “de beste tv-verkoopdeal ooit”. Ook al naderde Van den Ende de 60 jaar, stilzitten was niets voor hem. Ondernemer als hij was, begon hij met entertainmentbedrijf Stage Entertainment een nieuw avontuur. Van den Ende zag de wereld digitaliseren, waardoor talloze branches te maken kregen met nieuwe concurrentie. De ondernemer besloot daarom in te zetten op een beleving die volgens hem niet te digitaliseren was: musicals.
Eenmaal ondernemer, altijd een ondernemer
Opnieuw ging Van den Ende een periode in van grote ondernemerssuccessen. Afgelopen zomer kwam daar een eind aan, toen de ondernemer besloot Stage Entertainment van de hand te doen – het was mooi geweest. Van den Ende is daarmee wederom een ondernemer op zoek naar iets nieuws. Maar goed, hij is óók een 76-jarige, dus bejaarde man. De senior kijkt peinzend de zaal in: “Ja, moet je dan stoppen? Mijn vrouw vindt van wel natuurlijk en de kinderen ook. Ik ben bang dat dat niet kan. Eenmaal ondernemer, altijd een ondernemer.”
Foto’s: Sushilla
