De laatste decennia heeft het Westen haar industriële productie handig uitbesteed aan lagelonenlanden. De motor van onze economie is intellectueel eigendom – ideeën zijn meer waard dan een product. En als er nog geproduceerd wordt, dan gebeurt dat door robots – aangestuurd door een handvol mensen.
Volgens John Howkins is creativiteit verreweg de belangrijkste economische macht. Welvaart komt van abstracte producten zoals software, nieuws of entertainment. “In de creatieve economie zijn de meeste maar ook de leukste banen.” Niet onbelangrijk, zo stelt Howkins, ook investeerders zijn meer gecharmeerd van ideeën dan van een vastomlijnd productieproces. Bovendien zorgt creativiteit voor meer ‘fun’ op de werkvloer. “De werklust stijgt sterk”, zegt hij. “De meeste jonge mensen willen een creatief beroep. Het is een van de belangrijkste ontwikkelingen op de arbeidsmarkt voor de komende jaren.” Wie het verloop laag wil houden moet ruimte bieden voor creativiteit en, onlosmakelijk verbonden, falen. “Falen is essentieel voor creativiteit.”
Creativiteit is persoonlijk
De creatieve economie gaat niet alleen over kunst. “Een wetenschapper of een planoloog is even creatief als een kunstschilder. Mensen denken dat creatieven een makkelijk leven hebben. Ze zien mensen die veel geld verdienen met uit het raam staren. Het is niet duidelijk wat ze doen en in essentie lijkt het helemaal geen werk, dát is de grootste misvatting over de creatieve economie. Creatief zijn is juist heel veel werk. Het is een fulltime job. Meld een creatief dat hij een slecht idee heeft en het wordt gelijk heel persoonlijk.” Volgens Howkins is er een groot verschil tussen creativiteit en innovatie. “Creativiteit is persoonlijk en subjectief terwijl innovatie groepsgestuurd, competitief en objectief is. Creativiteit kan tot innovatie leiden, innovatie leidt zelden tot creativiteit.
“Een boer kan niet zonder land en een producent kan niet zonder een fabriek, maar iedereen kan een creatief zijn.” Een kans voor ondernemers. U kunt handig gebruik maken van uw klanten. De consument is niet meer passief, maar een actieve gebruiker. Het is niet voor niets dat producenten van abstracte producten veelvuldig de klant inzetten. Of dat nou een betatest is of het bedenken van een nieuwe merknaam.
Leren
Creativiteit is volgens Howkins niet te leren. Al geeft hij toe dat je het wel kunt oefenen en een beetje steun en aanmoediging kunnen geen kwaad. “Uiteindelijk moet het vooral in je zitten. Je moet volhardend en gepassioneerd zijn.” In het kort de basisvoorwaarden voor ondernemerschap. De meeste creatieven zijn geen ondernemer. Al zijn er meer ondernemers te vinden in de creatieve sector dan in welke andere sector. Creatieven doen het vaak beter in loondienst. Ze hoeven zich niet bezig te houden met management en organisatie. Ondernemerschap is belangrijk, maar ook sterk overschat. Het aantal ondernemers is naar verhouding zo klein.
Kernpunt van Howkins’ boek is business uit copyright, patent of trademark. Want goede ideeën is één, het managen van die ideeën is twee. Volgens de auteur moeten ondernemers zelf op zoek naar de waarde van hun intellectueel eigendom. U bent immers degene die vierentwintig uur per dag over het bedrijf nadenkt en haar waarde beter kent dan wie dan ook. “Intellectueel eigendom moet een centrale plek innemen in de onderneming. En als het lukt om copyright, patent of een trademark te krijgen op een bepaald deel van je onderneming, dienst of product, dan moet je daar serieus mee omgaan. Het beïnvloedt het totale kosten- en inkomstenpatroon van je onderneming.”
Rest de vraag hoe creativiteit en hardcore business te combineren zijn. Volgens Howkins kunnen de twee niet zonder elkaar. “Wil je succesvol zijn dan heb je allebei nodig. Uiteindelijk moet ook een creatief nadenken over geld verdienen. De twee moeten elkaar overlappen. Bij echt succesvolle mensen is dat een tweede natuur.”
Auteur: Rutger Betlem
