Die ellenlange to-do list, een collega die je maar taken blijft geven of een manager die je mailt ‘s avonds laat: de onrust die we voelen op de werkvloer en in het dagelijkse leven kan voor veel stress zorgen.
Ondanks dat dat op het eerste oog misschien niet zo lijkt, wakkeren we die onrust vaak zelf aan, legt Jan Wolter Bijleveld uit. Hij is als docent aan The School of Life in Amsterdam verbonden en geeft de class Rust in je hoofd. ‘We zitten vast in een web van allerlei dingen die we moeten, maar van wie moeten die dingen eigenlijk?’ Vaak zijn we het zelf die ons taken op blijven geven.
Loslaten
De verwachtingen die we denken dat anderen van ons hebben, zijn vaak in ons eigen hoofd gevormd. ‘Zo kun je denken dat je baas verwacht dat jij ook om 23.00 uur een mail terugstuurt, maar vaak is dat helemaal niet het geval.’ Het komt deels voort uit de angst om buiten de boot te vallen. ‘We zijn allemaal enorm bezig met individuele ontwikkeling, maar tegelijkertijd zijn we bang om buiten de groep te vallen. Die paradox zorgt voor stress.’
Maar hoe zorg je ervoor dat die onrust in je hoofd verdwijnt? Ga in ieder geval niet te actief op zoek naar dingen die je los moet laten. ‘Want wie te druk bezig is met loslaten, blijft zaken eigenlijk alleen maar vasthouden,’ legt Bijleveld uit. ‘Loslaten kun je niet plannen, maar geeft uiteindelijk wel heel veel rust in je hoofd.’
De class van Bijleveld is opgedeeld in vier blokken: moeten, willen, kiezen en doen (of laten). Het is volgens hem de weg die mensen bewandelen om meer rust te creëren. ‘We worden van alle kanten aangemoedigd om ontevreden te zijn met wat we hebben en de lat nog hoger te leggen, maar dat is paradoxaal juist wat ons zoveel onrust bezorgt. We zitten in een web van dingen die we moeten doen, maar stel jezelf de vraag of dat ook daadwerkelijk is wat je wil. Daar kies je vervolgens uit wat volgens jou écht nodig is.’
Vragen
De kunst zit hem volgens Bijleveld vooral in het stellen van de juiste vragen. Aan jezelf, maar ook bijvoorbeeld een manager of een goede vriend kan je daarbij helpen. ‘‘Op die manier kun je zelf of met anderen naar het plaatje kijken dat je in je hoofd hebt van wat ‘succes’ en ‘goed bezig’ precies zijn. Vraag jezelf af: wil ik inderdaad op deze manier carrière maken of doe ik omdat ik denk dat het zo moet? Wil je echt in vijf jaar een succesvol bedrijf neerzetten? Vraag jezelf af waar die drive terecht komt en wie dat precies van je vraagt. Het is ook een kracht om aan jezelf toe te geven dat je misschien zeven jaar nodig hebt om dat bedrijf tot een succes te maken.’
Het doelgericht werken zoals we dat hebben aangeleerd, kan averechts werken als het gaat om zaken als geluk en rust in je hoofd, waarschuwt Bijleveld. ‘We zijn voorgeprogrammeerd om een doel te stellen, actie te ondernemen en resultaat te boeken. Heel gestructureerd en efficiënt, maar zodra de ondernomen actie niet leidt tot het gewenste resultaat, levert dat juist meer onrust op. Ons geloof in maakbaarheid is heel groot.’
Maar hoe bereik je dat in de hectiek van kantoor, waar het soms lijkt alsof alles gister af had moeten zijn? ‘Het helpt in ieder geval niet om het hele jaar door te jakkeren op werk, om vervolgens met een tweeweekse stilte retraite op Bali jezelf te doorgronden.’ Het is volgens Bijleveld van belang om regelmatig de tijd te nemen om na te denken over de dingen die echt belangrijk zijn. Er zijn zoveel dingen waar je geen invloed op hebt. Zoals de Stoïcijnse filosofen al zeiden: het zijn niet de dingen die mensen van slag maken, maar hun gedachten erover.’ Een wekelijks doelloos moment om je gedachten te laten gaan, helpt al om je onrust in te dammen. Hoe vaak je baas je dan ook mailt om 23.00 uur.
