‘Ga ik voor mijn carrière?’ ‘Wil ik kinderen of eerst nog even op wereldreis? ’Wil ik verder met deze relatie of tinder ik er liever nog even op los?’ Nooit eerder hadden twintigers en dertigers zoveel opties om uit kiezen. Heerlijk, zou je zeggen. Maar niets blijkt minder waar, ze krijgen er namelijk massaal stress van. Elf jaar geleden schreef psycholoog en schrijfster Nienke Wijnants hier de bestseller Het dertigersdilemma over.
Aanstellerij en modegril?
Zelf was ze drieëndertig toen het boek uitkwam. Inmiddels is ze vierenveertig maar haar fascinatie voor de dilemma’s van mensen tussen de twintig en de veertig is ze nog niet verloren. ‘Vanaf je twintigste gaan beslissingen over relaties, kinderen en carrière steeds zwaarder wegen,’ legt ze uit. ‘Zo rond je dertigste bereikt die keuzestress een piek. In de jaren erna hak je onherroepelijk knopen door en neemt die stress weer af. ’
Toen het boek uitkwam nam niet iedereen deze problematiek even serieus. ‘Oudere mensen van eerdere generaties deden het af als verwend of als een modegril die vanzelf weer over zou waaien,’ aldus Wijnants. Maar elf jaar later is de keuzestress onder twintigers en dertigers alleen maar erger geworden. Bovendien begint die steeds jonger. ‘De titel van mijn vorige boek was een beetje misleidend,’ legt Wijnants uit. ‘Vanaf je vierentwintigste gaan veel dilemma’s waar dertigers last van hebben al spelen’, legt ze uit. ‘Maar door de titel lieten veel twintigers het boek links liggen. En daarom is er nu een herziende versie met een meer toepasselijke titel: Twintigerstwijfels en dertigersdilemma’s.
Sociale media
Het boek komt grotendeels overeen met de vorige versie, maar zijn wel nieuwe onderwerpen aan toegevoegd zoals de invloed van sociale media. ‘Toen mijn eerste boek uitkwam bestond Facebook net,’ legt Wijnants uit. ‘Maar sociale media speelden nog geen grote rol. ’ Inmiddels kunnen we er niet meer om heen en dat heeft het maken van keuzes alleen maar moeilijker gemaakt. ‘Door sociale media kunnen we onszelf voortdurend vergelijken met anderen en twijfelen we voortdurend aan onze eigen keuzes.’
Existentiële crisis
Dat oudere generaties de stress van twintigers en dertigers af doen als gezeur is op zich best te begrijpen. De zestigers en zeventigers van nu konden alleen maar dromen van de eindeloze hoeveelheid mogelijkheden die de huidige jongvolwassenen hebben. Eerst een wereldreis maken? Die optie hadden ze nooit gehad. Meestal werd er na de studie gewoon getrouwd, gewerkt en kinderen gemaakt. Maar daarin zit hem volgens Wijnants dan ook precies het probleem. ‘Wat veel mensen zich niet realiseren is dat er onder de keuzestress van de dertigers in feite een existentiële crisis ligt,’ legt ze uit. ‘Onze ouders gingen zich pas op het moment dat de kinderen het huis uitgingen afvragen wat het doel van hun leven nu eigenlijk is. Daarvoor moesten er kinderen opgevoed en geld verdiend worden. Ruimte om over de zin van het bestaan na te denken was er dus niet.’
De huidige twintigers en dertigers stellen zich dit soort vragen al veel eerder. Wijnants: ‘Maar de omstandigheden zijn dan ook veranderd. Ze hebben de ruimte om belangrijke beslissingen uit te stellen, maar daardoor gaan ze ook over alles twijfelen.’ Overigens beseffen veel twintiger en dertigers zich volgens Wijnants helemaal niet dat er onder hun twijfels een existentiële crisis schuil gaat. Ze denken dat het een kwestie van een paar knopen doorhakken is en dat het probleem daarmee is opgelost. ’
Stilstaan bij je sterfelijkheid
Millennials zouden volgens Wijnants vaker zouden moeten stilstaan bij wat ze nu echt willen in het leven. ‘Alle vooruitgang ten spijt is de norm voor de meesten van ons nog steeds dat je gaat werken om geld te verdienen, een huis te kopen en kinderen te krijgen’, legt ze uit. ‘Natuurlijk zijn er genoeg mensen die daar gelukkig van worden. En dat is prima. Maar dat geldt niet voor iedereen. ’En daar wringt de schoen. Millennials willen namelijk aan de kant meer vrije tijd, maar wel net zo veel geld verdienen als hun ouders. En alles willen en geen keuzes maken, zorgt natuurlijk voor een hoop stress.
Burn-out gevolg veeleisende maatschappij
Nadenken over wat je echt wilt dus. Maar hoe doe je dat? Volgens Wijnants zou je eens moeten beginnen met nadenken over je eigen sterfelijkheid en de zin van het leven. ‘Veel mensen komen er dan op uit dat het leven zinloos is.’ Dat lijkt misschien een deprimerende gedachte, maar volgens de schrijfster kan die gedachte juist enorm opluchten. ‘Dat besef maakt het doorhakken van knopen een stuk makkelijker. ’
Als je trouw blijft aan jezelf en regelmatig stil staat bij wat je belangrijk vindt in het leven is de kans op een burn-out volgens Wijnants miniem. Ook wanneer je een veeleisende baan hebt. ‘Twintig jaar geleden was een burn-out nog werk gerelateerd’, zegt Wijnants. ‘Inmiddels is het gevolg van leven in een veeleisende maatschappij waarin we alles tegelijk willen. ’
