Een voorschot op het salaris, minder werken of eerder met pensioen. In een onderzoek van Wijzer in Geldzaken geeft 76 procent van de ondervraagden aan steun te willen van de baas bij financiële problemen.
Verlegenheid
Hoewel uit een eerder onderzoek van Nibud blijkt dat 62 procent van de werkgevers te maken heeft met werknemers met geldproblemen, ligt er op praten over schulden nog een taboe. ‘Bazen beseffen dat financiële problematiek funest is voor het functioneren van een werknemer en ze willen er graag over praten. Tegelijkertijd voelt het voor werkgevers ook als een privékwestie’, zegt Nadja Jungmann, Lector Schulden & Incasso aan de Hogeschool Utrecht.
Er is volgens Jungmann vaak sprake van een soort handelingsverlegenheid. Waardoor het belletje pas gaat rinkelen wanneer er sprake is van loonbeslag. ‘Terwijl er meestal al eerdere signalen zijn. Denk aan het regelmatig vragen om een voorschot’, zegt Jacqueline Zuidweg, directeur en oprichter van Zuidweg & Partners. Regelmatig adviseert ze bedrijven over werknemers met schulden. ‘Wees daarnaast alert op life-events. Liggen mensen in echtscheiding, is er sprake van een ernstige ziekte of verliest de partner een baan, dan is dat vaak de basis voor financiële problemen.’ Andere signalen van geldproblematiek zijn regelmatig ziek melden of juist extreem veel willen werken om extra geld te verdienen.
Bespreekbaar
Om meer schulden te voorkomen is het belangrijk om op tijd het gesprek aan te gaan. Werkgevers willen dat vaak ook. Maar omdat het zo’n gevoelig en persoonlijk onderwerp is, vinden ze dat lastig. Toch raadt Jungmann aan om actief op werknemers af te stappen, daarmee voorkomen ze dat het gesprek te laat start. Zuidweg: ‘Schaamte verhindert dat werknemers aan de bel trekken. Financiële problemen voelen als een persoonlijk falen, daar praat je liever niet over. Juist daarom is het zo belangrijk dat werkgevers het bespreekbaar maken en het taboe doorbreken.’
Wie als werkgever het gesprek aangaat, moet er vooral op letten dat een werknemer zich niet onder druk voelt gezet. Jungmann: ‘Vraagt een werknemer weer om een voorschot, zeg dan iets in de trant van ‘Misschien overval ik je en antwoord geven hoeft niet. Maar is er misschien meer aan de hand?’. Geef daarnaast ook aan dat het gesprek vertrouwelijk blijft.’ Zuidweg: ‘Vind je het als werkgever toch te lastig om het gesprek aan te gaan, dan kun je ook nog een professional inhuren of een informatiemiddag organiseren over het onderwerp. Daarnaast zie je bij wat grotere bedrijven vaak budgetcoaches rondlopen.’
Twijfelende werkgevers
Het is volgens Jungmann best te begrijpen dat werkgevers zich afvragen of ze überhaupt verantwoordelijk zijn. ‘Maar uiteindelijk kost het waarschijnlijk meer geld om niets te doen. Medewerkers met financiële problemen verzuimen vaker. Ze zijn gemiddeld negen dagen per jaar langer ziek en zullen vanwege de stress ook niet topfit op het werk verschijnen. Werkgevers die denken dat het niet hun verantwoordelijkheid is, zullen zichzelf uiteindelijk financieel in de vingers snijden.’
Daarnaast krijg je er veel voor terug als je wel helpt. Zo sprak Willem van Rhenen, hoogleraar aan Nyenrode, bedrijfsarts en Chief Health Officer bij Arbo Unie, eens met een manager die er per toeval achter kwam dat zijn medewerker in de financiële problemen zat. ‘Er zou beslag worden gelegd op zijn loon. Samen hebben ze het opgelost. Nu kun je – terecht – zeggen dat het niet de verantwoordelijkheid van de werkgever is. Toch krijg je er enorm veel loyaliteit en motivatie voor terug als je het wél doet’, vertelde hij in een eerder artikel.
Vertrouwen
‘Er zijn zelfs werkgevers die in één keer de hele schuld aftikken’, vertelt Zuidweg. ‘Dan zie je bedrijven de schulden afbetalen en het verspreid over een aantal jaar op het salaris inhouden. Dat is goed voor de loyaliteit. Of het ook verstandig is hangt af van de manier waarop de schuld is ontstaan. Het is daarom belangrijk om eerst goed inzicht te krijgen in wat nou het daadwerkelijke probleem is.’
Hoe ver je als werkgever gaat in het bieden van hulp, is volgens Jungmann helemaal afhankelijk van je eigen beleid en wat jij als werkgever kan en wil betekenen: ‘Die afweging moeten bedrijven zelf maken. Maar ben je tevreden over een medewerker en is er een sterke vertrouwensband, dan is het aan te raden om hulp te bieden’.
Dat betekent overigens niet dat je meteen schuldhulpverlener wordt. ‘Maak een plan en verwijs iemand door naar bijvoorbeeld een budgetcoach. De meeste mensen met financiële problemen kijken alleen naar de korte termijn en vragen zich af hoe ze zo snel mogelijk van een deurwaarder afkomen. Ze zijn voornamelijk bezig met overleven’, zegt Jungmann. ‘Een werkgever kan juist helpen om een plan te maken voor de lange termijn en iemand begeleiden naar gezonde financiële stabiliteit.’
