Geen producten in de winkelwagen.
De PAL-V combineert moeiteloos vliegen met rijden. Ceo Robert Dingemanse noemt zijn toestel tegenwoordig een fly-drive vehicle, omdat ‘alles wat vliegt tegenwoordig een vliegende auto wordt genoemd. De mensen snappen er op die manier niets meer van.’
Het Chinese XPeng noemt een drone zonder wielen zonder blikken of blozen een vliegende auto. Stellantis (Opel, Peugeot en Fiat) maakte in januari bekend dat het werkt aan een elektrische luchttaxi, waarmee je niet de weg op kan.
Voor echte vliegende auto’s is er maar één bedrijf in de wereld en dat zijn wij
De AirCar van Klein Vision ziet er wel uit als een auto waar je mee kan rijden en vliegen. Maar met het certificaat ‘luchtwaardig’ van de Slovaakse luchtvaartautoriteit kom je in de rest van de wereld met dit toestel niet van de grond.
Vliegende auto is op een haar na van de markt
‘Voor echte vliegende auto’s, dus FlyDrive, is er maar één bedrijf in de wereld en dat zijn wij’, zegt Dingemanse niet zonder enige trots. ‘Vandaag zitten we, om in luchtvaarttermen te spreken, op een haar na van de markt. Maar dat is nog steeds een maand of achttien.’
De eerste sleutels van de PAL-V zullen dus pas in 2024 aan de kopers worden overhandigd. Volgens Dingemanse een ‘megaprestatie voor een startup’. Een nieuw luchtvaartplatform gecertificeerd krijgen bij de Europese luchtvaartautoriteit (EASA) kost ervaren partijen van het kaliber Airbus of Boeing al tien jaar.
Lees ook: Lessen trekken uit het A380-debacle, het supervliegtuig van Airbus dat niemand wilde
Aan het concept van PAL-V wordt sinds 1999 gesleuteld, maar het bedrijf is pas opgericht in 2008. ‘Wij hebben sinds 2009 niet alleen een toestel moeten certificeren, maar ook een compleet bedrijf, zowel het ontwerpen, als het maken, als het trainen van instructeurs, als de hele supply chain. Al die grote, bestaande bedrijven hebben dat al.’
PAL-V heeft 10 jaar voorsprong
De PAL-V moet niet alleen voldoen aan de regelgeving voor het luchtruim, maar ook voor het verkeer. ‘Wij zitten in beide markten. Om je even een gevoel te geven van de omvang: voor de weg hebben we vijf testrapporten nodig. Voor de lucht tweeduizend. Zo begrijp je ook waarom je dit niet even doet. En waarom wij zeker tien jaar voorsprong hebben op de concurrentie.’
Is de certificatie voor EASA eenmaal rond, dan ligt de wereld open. ‘Met EASA ben je ook meteen voor 80 procent van de wereldmarkt gecertificeerd. Dat is een waanzinnig voordeel dankzij Europa.’
We zijn zwaar verrast door de hoeveelheid mensen in Nederland die er één gereserveerd hebben
Voor het rijden is alles allang in orde. De PAL-V gaat dan ook regelmatig de weg op, meest recent nog in Londen. Het is een manier ‘om duurzaamheidstesten te combineren met marketing’. Nu mogen alleen getrainde chauffeurs nog met het toestel rijden. ‘Zelfs ik mag er niet in rijden.’
Internationaal loopt het hard
Met de bestellingen voor de PAL-V (prijskaartje vanaf 300.000 euro) loopt het ook steeds harder. ‘Nederland interesseerde ons vroeger helemaal niks qua markt’, klinkt het openhartig. ‘Tegenwoordig worden we zwaar verrast door de hoeveelheid mensen in Nederland die er één gereserveerd hebben, al meer dan tachtig.’
‘Het is natuurlijk ook makkelijk om bij ons in Raamsdonksveer langs te komen. Sommige mensen denken dat ze een klein bedrijf gaan bezoeken waar tien mensen aan een auto sleutelen. Bij ons werken 170 mensen, dat geeft toch een heel ander beeld en ook veel vertrouwen om de stap tot reserveren te zetten.’
Dingemanse praat ook pas over een bestelling als er een aanbetaling is gedaan. Internationaal is de belangstelling voor PAL-V nog veel groter, vertelt hij. ‘We praten in China bijvoorbeeld over opdrachten van 300 stuks voor één professionele klant. Met de premier van India is ook al een overeenkomst getekend.’
Monopolie in nichemarkt van vliegende auto’s
Hij wordt ook regelmatig uitgenodigd op de thee bij de kroonprinsen van Saoedi-Arabië, de Verenigde Arabische Emiraten en Oman. ‘Ik heb ook Bill Gates ontmoet, Richard Branson en Elon Musk. Met Musk was het eerste contact overigens al sinds 2006, toen hij net met Tesla bezig was. We waren allebei met iets revolutionairs bezig en dat schept een band (lacht).’
‘Elon Musk gelooft echter in massa, en volgens hem is dit een nichemarkt. Dat zijn wij helemaal met hem eens. Maar ik heb liever een monopolie in een waardevolle nichemarkt dan dat ik me bezig moet gaan houden met de massa en alle risico’s die daarmee opkomen.’
We krijgen vrijwel wekelijks voorstellen om te verhuizen naar het buitenland
‘Op dat wereldtoneel staan wij dus, maar in Nederland worden we soms beetje bekeken als: ach, dat wordt natuurlijk niks (lacht). Het cynisme druipt er soms af. Maar allerlei buitenlandse partijen lopen ondertussen wel watertandend om ons product heen.’
181 aandeelhouders uit 11 landen
‘We hebben 181 aandeelhouders uit elf landen, en wekelijks komen er nieuwe investeerders bij. Dat is een geweldig netwerk. We krijgen ook vrijwel wekelijks voorstellen om te verhuizen naar het buitenland. Wij bouwen in Nederland door tot we een kleinschalige productie hebben. Hoe het daarna gaat lopen, zien we wel na 2025.’
Welk probleem lost de PAL-V op? ‘Het gaat niet alleen over het overvliegen van de files. De Nederlandse overheid heeft al een toestel besteld om bijvoorbeeld grensbewaking, responstijd naar de Waddeneilanden of gebruik door de politie uit te gaan testen. Hetzelfde soort gesprekken lopen met Qatar en Mexico.’
Wij denken dat 60 procent van onze markt voor professionele toepassingen zal zijn
‘We zijn met de WHO bezig over testen in slecht bereikbare regio’s en rampgebieden. We zijn in Koeweit geweest en daar blijkt de halve woestijn nog vol met mijnen te liggen. Als je daar op 10 meter hoogte overeen kan vliegen, is dat een stuk veiliger dan eroverheen rijden. Er zijn ook allerlei mogelijkheden voor vredesmissies.’
Vliegende auto meer dan speeltje voor de rijken
‘We zien steeds meer professionele toepassingen ontstaan. Iedereen denkt dat het een speeltje voor de rijken is, maar wij denken dat 60 procent van onze markt voor professionele toepassingen zal zijn, op allerlei vlakken. En dat zien we nu ook gebeuren.’
‘Een bedrijf dat onderhoud doet van heel dure spullen, heeft er nu vijf gereserveerd zodat hun servicemonteurs zich sneller kunnen verplaatsen. Als de apparaten van hun klanten twee of drie uur stilstaan, gaat dat namelijk over veel geld.’
Ook een Oostenrijkse chartermaatschappij heeft al toestellen besteld. ‘Het aanbieden van een luchttaxi die je in twintig minuten over de bergruggen in de Alpen vliegt, terwijl je daar met de auto drie uur over zou doen, is ook een businessmodel. Het zijn nog altijd niches, maar opgeteld zijn dat veel markten.’
Vliegende auto is oplossing voor mobiliteit
De steeds populairder wordende privéjets of helikopters zijn dan weer geen oplossing voor mobiliteit, vindt Dingemanse. Je hebt altijd drie dingen nodig om van deur tot deur te komen: een auto, een vliegtuig en vervoer vanaf de plek waar je landt.
Voor de PAL-V heb je geen vliegveld nodig, een weiland of achtertuin is al genoeg
‘Met een vliegende auto is dat anders, want je gaat van deur naar deur. Je laat nergens iets achter. Je kan je plannen zo wijzigen, ergens anders naartoe rijden en daar opstijgen.’
Voor dat stijgen en landen met de PAL-V heb je namelijk geen vliegveld nodig. Met de 250 meter lengte die je nodig hebt om op te stijgen, is een weiland of een flinke achtertuin al genoeg.
Wat minstens zo belangrijk is, zegt Dingemanse, is dat je veel minder afhankelijk bent van de weersomstandigheden. ‘Als het weer het niet toelaat om te vliegen, dan zit je niet vast op de plek waar je bent. Je kan een stuk van je reis rijden en ergens anders opstijgen. Een vliegende auto is tien keer bruikbaarder voor mobiliteit.’
Overal in gesprek over veldjes
Privéjets hebben nog een andere beperking: het aantal vliegvelden waar geland kan worden. Het zijn er zo’n paar honderd in Europa. ‘Met ons toestel heb je een netwerk van ongeveer 15.000 veldjes waar je naar toe kan.’
Op allerlei plekken in Nederland zijn wij of onze klanten in gesprek met gemeentes over veldjes
‘We gaan dit voorjaar bij Meerkerk met de provincie Utrecht het eerste veldje openen voor de PAL-V. Er zijn al gesprekken over meerdere veldjes, ook in Amsterdam. Op allerlei plekken in Nederland zijn wij of onze klanten in gesprek met gemeentes.’
‘Er komen veel meer veldjes bij in Nederland dan we ooit gedacht hadden. Nederland is ook een van de weinige landen waar we extra veldjes nodig hebben. Engeland heeft bijvoorbeeld 5.000 geschikte veldjes voor PAL-V, wij hebben er 20.’
Elektrisch vliegen of drones?
Wat vindt Dingemanse van de opkomst van drones voor persoonlijk vervoer? ‘Wij zijn ook in die markt bezig, maar we promoten dat niet op onze website. Eer we een product voor die markt klaar hebben, zijn we acht tot tien jaar verder. En we willen onze klanten niet verder in verwarring brengen.’
‘Elektrisch vliegen op batterijen is helaas zeer beperkt, want die batterijen zijn belachelijk zwaar. Dat lukt alleen maar voor korte afstanden. Een opgeschaalde drone kan echter helemaal niet tegen turbulentie, dus dat gaat het voor ons zeker niet worden.’
‘We geloven wel dat je met het elektrisch aansturen van meerdere rotoren of propellers op een andere manier kan vliegen. Vaak worden deze toestellen airtaxi’s genoemd maar eigenlijk zijn het airbusjes: toestellen voor vervoersbedrijven die je van stationnetje naar stationnetje brengen.’
‘Dat is een compleet andere toepassing die naast de PAL-V zal bestaan. De busdivisie van VDL concurreert ook niet met Jaguar. Maar vaak worden deze toestellen allebei een vliegende auto genoemd, waardoor iedereen denkt dat ze in elkaars vaarwater zitten.’
Lees meer over vliegende auto’s en mobiliteit:
- Is Volocopter een luchtkasteel van $780 miljoen of de toekomst van stadsvervoer?
- Deze 20 landen zijn het beste voorbereid op de zelfrijdende auto
- Het Eindhovense Zem ontwikkelt een elektrische zonneauto die CO2 uit de lucht haalt
