Eén van de bekendste briljante mislukkingen uit de geschiedenis is het verhaal van Columbus. Zijn missie om een nieuwe handelsroute naar het Verre Oosten te ontdekken mislukte volledig. Daarvoor in de plaats ontdekte hij wel Amerika. Bij de bouw van de Toren van Pisa werd geen rekening gehouden met de bodem. Het project mislukte en de toren zakte naar de zijkant. Nu is de toren één van de beroemdste bouwwerken en een toeristentrekker. Het chocoladepuntje in de Cornetto was eigenlijk een fout van Unilever, nu is het ijsje er populair om.
Falen hoort bij het leven, toch willen we onze fouten zo snel mogelijk vergeten. ‘Logisch, hoop je oprecht dat een idee slaagt en het gaat mis, dan ben je teleurgesteld in jezelf en beducht om wat anderen er van vinden. Toch moeten we meer praten over de andere kant van de medaille, het is de beste leerschool’, zegt Iske, die het tot zijn persoonlijke missie heeft gemaakt om een realistischer beeld te creëren en zo innovatie te stimuleren.
Briljante mislukking
Een mislukking is briljant als je met volle inzet werkt aan een waardevol idee en er achteraf iets van kan leren. ‘Menig succesvolle ondernemer is bijvoorbeeld eerst failliet gegaan. Hij was nooit zo succesvol geworden als hij niet eerst had gefaald.’ Maak je een ondoordachte fout en ga je daarna verder alsof er niets aan de hand is, dan mag je dat volgens Iske geen briljante mislukking noemen.
Zelf beging Iske ook briljante mislukking. In de jaren ’90 werkte hij als onderzoeker voor Shell. ‘Binnen Shell ontwikkelde ik een soort LinkedIn, een systeem dat binnen het bedrijf perfect werkte. Ik verliet Shell om met mijn idee de wereld blij te maken en rijk te worden. Toch ging het mis, ik sta niet in de Quote. Ik heb LinkedIn bedacht, maar was te vroeg. De rest van de wereld gebruikte nog niet op grote schaal internet.’
Patronen
Iske deed uitgebreid onderzoek naar mislukkingspatronen, zo kwam hij uit op zestien archetypes. Zijn eigen briljante mislukking past bij het type ‘De duiker van Acapulco’: die duikt van hoge kliffen, maar moet wachten tot het water precies de juiste hoogte heeft. Timing is alles, dat geldt voor innovaties ook. Een ander voorbeeld van een archetype is ‘The winner takes it all’: op sommige plekken is er maar ruimte voor één, niet iedereen kan winnen. Het mislukt niet vanwege je slechte werk, maar omdat iemand anders eerder of net iets beter was.
Mensen moeten de skills krijgen om beter met mislukking om te kunnen gaan, vindt Iske. Op de werkvloer zijn we ook geneigd om alleen te focussen op groei en succes. ‘Zo leer je nooit van tegenslag. De manager moet medewerkers de ruimte geven om fouten te maken en zorgen voor een veilige cultuur waarin die fouten kunnen worden besproken. Laat zien dat je naast successen ook de inspanningen waardeert. En verprutst iemand een project, geef hem een tweede kans. Iemand zal niet snel dezelfde fouten maken.’
Wie zo’n open sfeer wil creëren, moet zelf het goede voorbeeld geven. Je kan zelfs expliciet zeggen ‘de kans is groot dat het niet gaat lukken’. Daarnaast gaat veiligheid altijd boven straffen.’
Georganiseerde domheid
Organisaties zonder zo’n open cultuur zullen volgens Iske minder toekomen aan vernieuwing. ‘Medewerkers voelen zich onveilig, er wordt niet geleerd en er kan snel een sfeer van verbergen ontstaan. Dat soort bedrijven leiden vaak aan georganiseerde domheid, de processen en organisatiecultuur dwarsbomen de ontwikkeling van kennis. Zo ontstaat er ‘corporate Alzheimer’, kennis wordt vergeten en niet meer gebruikt.’
De belangrijkste tip die Iske kan geven: ‘Accepteer onzekerheden. Sommige dingen zijn tamelijk onvoorspelbaar, dat hoort bij het leven. Sta open voor het onbekende en leer van het onverwachte.’
Meer weten? Paul Iske geeft op 14 mei 2018 een college tijdens de Collegereeks Business Development van Neyenrode Business Universiteit. Aanmelden kan hier.
