Zonnepanelen op het dak, een windmolen naast het pand en warmtepomp in de tuin. Als duurzame ondernemer heb je er vast wel eens aan gedacht. Maar hoe pak je dat aan? De eigenaren van restaurant Vork en Mes in Hoofddorp zijn gewoon begonnen.
Duurzaamheid is voor Vork en Mes meer dan alleen wat streekproducten gebruiken. Het restaurant gaat een stap verder in zijn duurzame beleid. Eigenaren Jonathan en Willeke Karpathios willen totaal zelfvoorzienend zijn, onder meer door hun Paviljoen op het voormalige Floriadeterrein in de Haarlemmermeer volledig energieneutraal maken.
Brainstormsessie
Willeke Karpathios: ‘Vork en Mes heeft een nauwe band met de natuur. We hebben een eigen moestuin en koken met groenten van het seizoen. Verder werken we met verrassingsmenu’s om verspilling tegen te gaan. Ons doel is om alles zoveel mogelijk lokaal te hebben, dat geldt voor de producten maar ook voor de energie die we gebruiken. Daarnaast vinden we het belangrijk om het bewustzijn bij onze gasten en branchegenoten te verhogen. Vorig jaar hebben we een samen met experts van Vital Places een brainstormsessie gehouden om te kijken wat we konden doen.’
De brainstormsessie leidde tot een uitgebreid plan om het Paviljoen ‘vitaal’ te maken en de CO2-uitstoot terug te brengen, door te besparen op energieverbruik en zelf schone energie op te wekken. Het plan omvatte onder meer de installatie van zonnepanelen, het terugwinnen van warmte en een windturbine in de tuin. ‘Min of meer toevallig ontdekten we de wedstrijd Groenste idee van Haarlemmermeer. Daar hebben we ons plan ingediend. Niet alle onderdelen vielen in de prijzen, maar voor het installeren van een geluidsarme windturbine plus zonnepaneel hebben we 10.000 euro subsidie gekregen. Dit idee was zo succesvol omdat de uitvoering relatief eenvoudig bleek.’
Power Energy Ball
De windmolen werd begin vorig jaar in gebruik genomen. De zogeheten Power Energy Ball heeft een ronde vorm in plaats van wieken en maakt geen geluid. Hij is niet alleen bedoeld om het Paviljoen van energie te voorzien. Je kunt er ook je elektrische fiets opladen. Voor de jury was dat een belangrijk onderdeel, omdat bezoekers daarmee geïnformeerd worden over groene energie én gestimuleerd worden met de (elektrische) fiets te komen.
De windturbine is een mooi begin, maar Willeke Karpathios is veel ambitieuzer. ‘Het volgende project is een warmtepomp. Het Paviljoen ligt aan een meer, daaruit pompen we grondwater op. Dat gebruiken we ’s winters om het pand te verwarmen en ’s zomers om te koelen. De bodem kan ook worden gebruikt om warmte of koude op te slaan. Dat scheelt enorm veel energie.’
Zonnepanelen
De windturbine en de energiebesparende maatregelen maken Vork en Mes nog niet zelfvoorzienend. ‘De windmolen levert maar een klein deel van de energie die we nodig hebben. We willen die aanvullen met energie uit zonnepanelen. We willen dat opstarten met een fonds van Urgenda.nl. We zoeken daarvoor nog ondernemers uit de regio die willen meedoen. Een eerste oproep via social media heeft nog niets opgeleverd, maar ik weet zeker dat het wel gaat lukken.’
‘Voor de uitvoering hebben we contact met Switch Energy: twee jonge ondernemers uit Rotterdam die als missie hebben lokaal opgewekte stroom uit zonnepanelen economisch rendabel te maken. Ze doen dat door ondernemers alle rompslomp uit handen te nemen. Ze kijken of je dak geschikt is, regelen financiering bij de bank en plaatsen de panelen. Switch Energy houdt de zonnepanelen in eigendom en levert jou als ondernemer de energie. Je spreekt dus een energietarief af en hoeft niet zelf in zonnepanelen te investeren.’
Bewust én economisch denken
Willeke Karpathios is van oorsprong sociologe, maar het is vooral de moestuin bij het restaurant die haar bewuster heeft gemaakt van de noodzaak van duurzaamheid. ‘De kwekerij versterkt je band met de aarde. We zijn ons steeds meer gaan realiseren hoe belangrijk het is om alternatieve energiebronnen te vinden en de aarde niet te zwaar te belasten. De duurzaamheid staat bij ons voorop. Momenteel zijn we niet heel veel goedkoper uit dan met ‘traditionele’ energie. Maar je weet gewoon dat fossiele brandstoffen snel opraken en dat zelf energie opwekken in de toekomst steeds rendabeler wordt.’
Karpathios heeft een tip voor ondernemers die ook zelf hun energie willen gaan opwekken. ‘Zorg dat je met een partij in zee gaat die niet alleen de technische kant beheerst, maar ook weet hoe het zit met de vergunningen en de terugverdientijd. Veel bedrijven willen graag verkopen maar vertellen je bijvoorbeeld niet welke eisen de gemeente stelt. Zoek dat soort dingen eerst uit, dat bespaart je later onnodige kosten. Bedenk ook wat je het makkelijkst kunt realiseren. Wij doen de zonnepanelen bewust als laatste, omdat dat het lastigste project is. Hier kan een welstandscommissie bijvoorbeeld dwarsliggen. Maar je merkt dat de tijdgeest aan het veranderen is, dus ik heb goede hoop dat ook gemeenten makkelijker worden.’
