Wikipedia, Twitpic, BoingBoing en duizenden andere websites gaan vandaag op zwart. Uit protest tegen de beruchte anti-piraterijwet waarmee de VS de rechten van Hollywood en de muziekindustrie wil beschermen. Heeft Wikipedia gelijk?
Het zijn rond de zevenduizend sites die actievoeren tegen de Stop Online Piracy Act (SOPA). En daar krijgen vandaag volgens Comscore tien miljoen webgebruikers op enige manier last van.
Wat doet SOPA?
Het doel is het tegengaan van piraterij: het kopiëren van films en muziek, maar ook ander materiaal van auteursrechthebbenden. Het werkingsgebied van de wet, en de middelen die het justitie en private partijen biedt om boosdoeners aan te pakken, gaan nogal ver. SOPA maakt het namelijk mogelijk om de rechter te vragen websites die piraterij faciliteren op zwart te laten gaan, de domeinnaam in beslag te laten nemen. Dat faciliteren doet een site al, zodra er ergens een link naar illegaal materiaal op verschijnt. Zelfs als die link bijvoorbeeld van een toevalige voorbijganger is, die hem als reactie plaatst. De wet belooft het afsluiten van websites niet te beperken tot het binnenland: als u straks met een verdacht linkje op dit artikel reageert, zou MT.nl morgen out of business kunnen zijn.
Gaat dat te ver?
Wat geldt voor Nederland, geldt ook voor de VS: er bestaat al wetgeving waarmee piraten kunnen worden aangepakt. Het probleem is daarbij natuurlijk de praktijk: internet is zó vluchtig en de manieren om aan de lange arm van Hollywood en de muziekindustrie te ontkomen zó talrijk, dat die wetgeving bijna een dode letter is. De frustratie bij bedrijven die leven van intellectueel eigendom is goed invoelbaar.
Maar voor websites die te goeder trouw zijn, is er al jaren een prima werkend alternatief: de gedragscode notice and take down: als de rechthebbende een verzoek indient om illegale content te verwijderen, geven partijen als YouTube daaraan gevolg (dat zal u vast wel eens hebben ervaren, als u per ongeluk doorklikte naar beschermd materiaal).
Als nu ook die bona fide websites zonder meer verantwoordelijk worden gesteld voor alles wat op hun site gebeurt, met het op zwart gaan als stok achter de deur, zullen ze hun gebruikers scherp moeten controleren. Dat kost tijd, geld en gaat waarschijnlijk ten koste van de dynamiek. Gebruikers aan strikte banden leggen, zou snel een inbreuk kunnen opleveren op de vrjiheid die internet zo geliefd maakt. Dat gaat ver.
Auteursrecht vs. vrijheid
Te ver? Dat is, zoals met veel juristerij en wetgeving, een afweging van belangen: gaat de bescherming van de muziek- en filmindustrie, toch de lobby achter SOPA, bóven de vrijheid op internet die dankzij SOPA mogelijk in het gedrang komt? Of, een cynischer zijweg: willen we de makers van de content een plezier doen, of de internetbedrijven, die binnenlopen op advertenties en het dataverkeer die illegaal downloaden tot een miljardenbusiness maken?
Het middel – websites verantwoordelijk maken voor alles wat er op hun domein gebeurt, op straffe van het uit de lucht halen – lijkt te fors. Gezien het doel – bescherming van auteursrechten, maar vooral het risico: beperking van de dynamiek en vrijheid op internet.
Zijn er alternatieven?
Illegale content aanbieden heeft natuurlijk niet altijd te maken met de vrijheid van meningsuiting of het recht op zelfexpressie. (Hoewel: een Tibetaan die op een forum doorverwijst naar een BBC-documentaire over zijn land, zou onder SOPA de website al in problemen kunnen brengen).
- Sites die echt alleen maar bestaan dankzij illegale content, zoals The Pirate Bay, kunnen op dit moment ook al juridisch worden aangepakt, hoe moeilijk en taai die strijd ook is.
- Bonafide sites raken intussen steeds beter ingespeeld op het op verzoek verwijderen van illegale content.
- Maar wat pas echt zou helpen, is de vraag naar geroofde muziek en films indammen. Het publiek went zo langzamerhand aan het betalen voor muziekdownloads. Nu moet het ook beter tussen de oren krijgen dat een illegaal gekopieerde film downloaden jatwerk is. Gelukkig krijgen we in Nederland in de loop van dit jaar meer mogelijkheden om gemakkelijk legaal films te downloaden, want dat is op dit moment eigenlijk ingewikkelder dan de bekende diefstal via torrentsites.
Hoe groot is de kans dat SOPA er komt?
In ongewijzigde vorm? Klein. President Obama heeft zelf al aangegeven, dat hij de wet in zijn huidige vorm niet zal ondertekenen als die via het Conrges tot hem komt. In een reactie op een aangeboden petitie tegen SOPA bevestigde het Witte Huis, dat het nooit zal toelaten dat de bestrijding van online piraterij ten koste zal gaan van de vrijheid van meningsuiting, de veiligheid en de dynamiek en innovatie die het internet biedt. Ook Eric Cantor, leider van de Republikeinse meerderheid in het Huis van Afgevaardigden, zei vorige week dat de nieuwe wet voorlopig op de plank blijft liggen vanwege de gebreken en de controverse rond SOPA.
